Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

BIBELAUSLEGUNGEN AUS JÜDISCHEN QUELLEN

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

BIBELAUSLEGUNGEN AUS JÜDISCHEN QUELLEN

4 minuten leestijd Arcering uitzetten

R. Gradwohl, BIBELAUSLEGUNGEN AUS JÜDISCHEN QUELLEN, Bnd. I, 254 S., DM 34, —, Calwer Verlag, Stuttgart, 1986.

Deze Bijbelverklaringen naar joodse visie willen de lezer een 'gedekte tafel' (Schulchan aruch) zijn. Citaten uit Talmud en Mischna staan hier naast verklaringen van theologen uit de middeleeuwen en hedendaagse toelichtingen om ons een grondig inzicht te geven in de joodse exegese. In de uitvoerige literatuuropgave, die voorop gaat wordt aan het werk van vele joodse exegeten - menige bekende, ook vele onbekende - herinnerd. De inleiding op de joodse exegese wijst op de peschat (woord-zin berustend op vocabularium en syntaxis, daarnaast is er de derasch, een diepere navorsing en samenhang, ook nog de sod, het geheim. De talmudische maxime geldt tot vandaag: geen vers maakt zich

uit de woordzin los. Aandacht wordt gegeven aan de zeven hermeunitische regels van Hillel. Bekende namen komen voor het voetlicht: Gaon Saadia, R. Mose ben Maimon, Raschi. De beknoptheid en verstaanbaarheid van de bijbelverklaring van Raschi maakte hem ook in de kring van christelijke theologen beroemd. Nikolaas van Lyra benutte diens commentaar zo intensief, dat hij de bijnaam 'aap van Raschi' kreeg (invloed op Luther!). Abarbanels leven lijkt een roman. Het rationalisme van Maimonides is hem vreemd, hij is de laatste exegeet van de Middeleeuwen en de eerste van de renaissance en het humanisme. Uit onze tijd worden genoemd Cassuto, Leibowitz, Ehrlich, Torczyner e.a.

De keuze van de 18 schetsen is zeer te waarderen; de eerste geeft verklaring van Gen. 3 : Iv., de laatste van Micha 5 : Iv. Elk hoofdstuk bevat een vertaling van de tekst, een paragraaf over de tekst in de context, de sleutelwoorden van de hebr. tekst, de exegese en tenslotte de wegwijzer voor onze tijd. Een bron van gedegen onderricht is telkens weer de bespreking van de grondwoorden bijv. de reach nichoach, de liefelijke reuk. Gen. 8:21: od zeide tot Zijn hart. Hier volgt de uitspraak van Maimonides: ij heeft het gedacht en aan niemand gezegd. Hier is een eed Gods. Jes. 54 : 9 bij het woord over een potentiële zondvloed. Hier wordt de roeping van de mens getekend - de mens die door een vuurgloed wordt bedreigd. Dt. 30 : 19. Tot zulke centrale woorden behoort ook kabod, heerlijkheid. Ex. 3 : 18.

Ook het woord heiligheid wordt in zijn diepte blootgelegd. Gaon Eliahu zeide ervan: de heiligheid is niet een eigenschap onder de vele eigenschappen Gods, maar het betreft Zijn eeuwig Wezen. In Jes. 6 gevoelt Mozes de onbekwaamheid om te spreken, Jesaja de onwaardigheid (als een onreine gediskwalificeerd). Toch zal hij straks gaan, vrijwillig.

Mijn aangezicht kunt gij niet zien, Ex. 33 : 17v. Hier vertaalt de Septuaginta: utos, zelf. Het gaat om God zelf, niet om iets van Hem. De auteur schrijft hier over een verzoenings-en rehabilitatieproces. Mozes als voorspreker voor Israël en God vernieuwt het verbond. Ex. 33 : 4 tegenover Gen. 19 : Iv.

Het is een onmogelijkheid van stuk tot stuk het aparte en prikkelende op te halen. Gaarne geef ik enige momenten uit het eerste hoofdstuk weer: en. 3 heeft tot opschrift: et falen van de mens. 'Zou God werkelijk gezegd hebben ... ? ' (zo de vertaling van Baumgartner). Op het moment dat de begeerlijkheid in het spel is, faalt het goede voornemen. 'Het verbodene is altijd het beste...' Satan zoekt de feiten op de kop te zetten: iets is jullie ook geoorloofd. In Job is het ook de duivel de verzoeker, die twijfel zaait en de innerlijke zekerheid wil verstoren. In vs. 6 volgen vier werkwoorden elkaar op, alle van doen en handelen, maar niet van reflectie. De joodse uitleg kent geen erfzonde, ook in dit stuk niet. Over de dieren vraagt men: ls de mens gezondigd heeft, welke schuld trof dan het dier? Gen. 8 : 18v. Nodig is een nieuwe bezinning van de mens op zijn plaats in de schepping. Waar ligt des mensen verantwoordelijkheid voor de schepping?

Gen. 22: Iv blijft altijd een aangrijpende geschiedenis. De schr. zegt hier: Abraham worstelde om het leven van notoire zondaren en hier zwijgt hij. Wat een overgave. Maar het is geen windstilte. De innerlijke strijd - waarvan men dikwijls spreekt - is een legende. 'Zij gingen samen, de een om te binden, de andere om gebonden te worden, de een om te offeren en de ander om geofferd te worden (Raschi). Een volkomen godvrezende. Zover kan de godsvrucht gaan (Maimonides).

Van Sion gaat de leer uit (Jes. 2 : Iv.). De wegwijzer voor onze tijd eindigt bij

Jes. 6 met: de grote vermaner van Israël is evenzeer Israels vertrooster. Hierbij moet ik het wel laten.

Eén groot ding zullen de lezers met mij missen: de Naam van de overste Leidsman onzer zaligheid.

H.

Bt.

Dit artikel werd u aangeboden door: Theologia Reformata

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van maandag 1 juni 1987

Theologia Reformata | 96 Pagina's

BIBELAUSLEGUNGEN AUS JÜDISCHEN QUELLEN

Bekijk de hele uitgave van maandag 1 juni 1987

Theologia Reformata | 96 Pagina's