DE CHAOS EN HET LICHT [...]

Isaac da Costa, DE CHAOS EN HET LICHT [...], met inleiding en toel. door K. van Walsem, 105 p., ƒ 18, 75, Uitg. Den Hertog B.V., Houten 1989.

In de Serie Christelijk Erfgoed verscheen als derde deel deze uitgave, de laatste grote tijdzang van Da Costa. Deze tijdzang uit 1850 dateert ruim een kwart eeuw na De bezwaren tegen den Geest der Eeuw en dat gegeven is van groot belang. In zijn omvangrijke inleiding laat de editeur duidelijk uitkomen dat Da Costa een evolutie heeft doorgemaakt die kortweg is te typeren als die van contra-revolutionair - in de lijn van Bilderdijk - naar anri-revolutionair. Tegen deze achtergrond beziet Van Walsem De Chaos en het Licht, zoals ook uit de ondertitel van de editie valt af te leiden: 'Da Costa's ontwikkeling van 1823 tot 1860 en zijn laatste tijdzang'.

De inleider besteedt uitvoerige aandacht aan de ontwikkeling van Da Costa; diens doorbreking van het isolement, een groei naar grotere betrokkenheid bij het maat-

schappelijk gebeuren. De jongere Da Costa is Bilderdijkiaan, de latere mag zo niet meer genoemd worden. Ook andere aspecten krijgen ruimschoots aandacht, zoals het Nederlandse Réveil en de verschillende stromingen daarbinnen.

De editeur wijst erop dat Da Costa veel te veel is vastgepind op zijn Bezwaren van 1823. Wie zijn literair oeuvre uit de decennia erna bestudeert, zal rekening moeten houden met de hiervoor aangeduide evolutie, die mede uit zijn - te veel verwaarloosde - prozageschriften is af te leiden.

De opbouw van de tijdzang en de achterliggende visie worden helder uiteengezet. De vormaspecten - taalgebruik, retorische beeldspraak etc. - laat de editeur bij deze uitgave buiten beschouwing. Ik meen dat hij hiervoor toch enige pagina's had moeten inruimen. Da Costa was wel een gedreven auteur, maar zijn taaihantering was niet groots, en ik vind dat zoiets ook eerlijk gezegd moet worden.

Een goede uitgave met een omvangrijke bibliografie en enkele belangrijke bijlagen.

E.

J.d.G.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen