ETYMOLOGISCH WOORDENBOEK

P.A.F, van Veen (hoofdred.), ETYMOLOGISCH WOORDENBOEK. De herkomst van onze woorden, 896 p., ƒ 125, - , Van Dale Lexicografie, Utrecht/Antwerpen 1990.

De Van Dale Handbibliotheek is opnieuw uitgebreid met een belangrijk deel: het Etymologisch Woordenboek, dat de herkomst en geschiedenis geeft van meer dan 27.000 woorden.

Dit woordenboek wijkt in enkele opzichten af van reeds bestaande etymologische woordenboeken: het wil beschrijvingen geven die ook voor de belangstellende leek leesbaar zijn en het ruimt ook een royale plaats in voor recentere leenwoorden als black-out, perestrojka en molotowcocktail. Vooral dit laatste is winst. Daar staat tegenover dat een aantal dialectische en zeer ongebruikelijke woorden best geschrapt had kunnen worden.

Etymologie is een terrein met veel voet­ angels en klemmen. Terecht zijn dan ook specialisten ingeschakeld voor o.m. woorden van Perzische, Arabische, Egyptische en Oudindische herkomst.

Een aantal steekproeven leert dat de beschrijving van de lemmata ondanks beknoptheid doorgaans voldoende informatie biedt, goed leesbaar is, mede door de heldere typografie. Aan betekenisontwikkeling had echter wel meer aandacht kunnen worden besteed, het veranderingsproces dus van het oorspronkelijke naar het huidige.

Over de oorsprong komt men genoeg te weten. Wie bij 'godvruchtig' en 'goedertieren' - om slechts enkele voorbeelden te geven - leest dat 'vruchtig' in het middelnederlands 'vrezend' betekende en 'tiere' de betekenis 'aard' had, weet in feite voldoende. Evenzeer wanneer hij bij 'gesp' leest dat er een samenhang is met 'gapen, wijd openstaan' (Eng. to gasp).

Een lemma als 'molotowcocktail' maakt duidelijk dat dit woordenboek andere informatie biedt dan de grote Van Dale: geeft het laatstgenoemde werk alleen omschrijvingen van de betekenis, het Et. Wdb. voegt eraan toe dat de naam gerelateerd is aan Molotow, minister van Buitenlandse Zaken van de USSR van 1939-1949.

Samenvattend: een woordenboek dat voor ieder die geïnteresseerd is in de herkomst van woorden - ik denk met name ook aan de vele woorden die de Statenvertaling ons aanreikt, maar die in het dagelijks Nederlands verouderd en ongebruikelijk zijn geworden - veel biedt. Het gebruikte lettertype doet prettig aan en de vetgedrukte lemmata, afkortingen en verwijzingen bevorderen de overzichtelijkheid. Een waardevolle uitbreiding van de Van Dale Handbibliotheek.

E.

J. d. G.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen