LEVEN UIT GODS BELOFTEN

M. van Campen, LEVEN UIT GODS BELOFTEN. Een centraal thema bij Johannes Calvijn, 183 blz., ƒ 27, 50. Uitgeverij De Groot Goudriaan-Kampen 1988.

Terecht stelt drs. Van Campen, dat het leven uit Gods beloften een centraal thema raakt uit de theologie van Calvijn. Het is ook daarna en tot op heden een belangrijk thema gebleven in de kring van hen, die wij tesamen als de Gereformeerde Gezindte plegen aan te duiden. Men kon zelfs in het verleden de scheidslijnen binnen deze rijk geschakeerde groep markeren met behulp van het omgaan met de belofte in prediking en pastoraat. Ook nu behoort dit nog niet tot de onmogelijkheden. Daarmee is eigenlijk uitgesproken, dat men zich met wezenlijke dingen bezig houdt. De promissio Dei is het centrale thema uit de Reformatie zelf. Luthers geschrift over de ballingschap van de kerk (1520) geeft daarvan een onloochenbaar getuigenis. God gaat met ons om op de manier van de belofte. Wij kunnen niet anders met God omgaan dan op de wijze van het geloof in de belofte. In veertien hoofdstukken schetst Van Campen de betekenis van het beloftebegrip voor het geloof, de gemeenschap met Christus, de zekerheid door de verzegeling, de ervaring, het gebed en de verkiezing en verder voor onze visie op het sacrament. Het boek schenkt ook aandacht aan de kwestie van de verhouding van belofte en haar vervulling, het hopen op de belofte. Vanzelf ontbreekt de plaats van Israël niet, waarover de auteur een afzonderlijke studie uitgaf. Maar dan zijn we ook al bijna bij de vragen omtrent de belofte en de voleinding. Na een samenvatting (het Woordkarakter van het heil, en het eschatologisch karakter van het heil) trekt Van Campen forse lijnen door de geschiedenis: Nadere Reformatie, Woelderink en (ietwat terzijde) Moltmann. Beweegt de moderne theologie, zoals deze bij de laatstgenoemde vorm krijgt, zich nog in het spoor van Calvijn? Moltmann heeft, zo meent Van Campen terecht, Calvijn wel zeer eenzijdig geïnterpreteerd. Was hij de enige maar. Terecht pleit Van Campen voor het on-dubbelzinnige, het volstrekt betrouwbare karakter van de belofte. Hij heeft zich niet op een zijspoor laten brengen, door een Calvijn-interpretatie, die haar norm aan na-Calvijnse ontwikkelingen ontleent. Calvijn zelf kan ons zeggen, wat Calvijn omtrent de belofte leerde. Naar haar aard, zo drukte hij zich dikwijls genoeg uit, is de belofte erom zalig te maken. En het is niet aan iets dubbels, of aan iets onvolledigs in die belofte als Woord der waarheid toe te schrijven, wanneer zij in het leven der ongelovigen haar vervulling mist. Dat zat er niet van te voren

in. En eerst achteraf (terecht spreekt Van Campen van een aposteriori) bUjkt dat hier sprake is van verkiezing en geheel vrije en eenzijdige genade. Calvijn geeft geen permissie om ons gebrek aan geloof ook maar in de verte in verband te brengen met een gebrek in de promissio Dei. Daarom mag zij ook zonder enige terughouding en voluit verkondigd worden. In God is geen dubbele wil, ook al zou Calvijn met Luther van een Deus absconditus willen spreken. Maar wie zou dit niet moeten, die de Godheid van God wil handhaven? Er is méér in God dan wij uit de belofte kennen, maar dit meerdere kan niet het andere, het kwalitatief nieuwe, het alternatieve in God zijn. Zoals God in zijn belofte is, zo is Hij geheel en al, ofschoon Hij meer is. Geen dubbele wil: zo formuleert Van Campen. Kortom een helder, en theologisch-historisch verantwoord, een pastoraal leidinggevend geschrift bood ons de auteur. Een thema dat nadere en verdere uitwerking verdient.

A.

W.v.'t S.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen