Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

SCHEURMAKERS EN NIEUWLICHTERS

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

SCHEURMAKERS EN NIEUWLICHTERS

3 minuten leestijd Arcering uitzetten

L. Wüllschleger, SCHEURMAKERS EN NIEUWLICHTERS, Over Remonstranten en Contra-Remonstranten te ' s-Gravenhage (1612-1618). 141 biz., ƒ 26, 50, Uitgeverij J.J. Groen en Zoon, Leiden 1989.

Dit boek was oorspronkelijk een doctoraal scriptie, maar door een aparte bewerking is het gereedgemaakt voor een breder publiek. Wij achten dit een gelukkige greep. Gewoonlijk zijn scripties zeer specialistisch van aard en derhalve ongenietbaar voor gewone lezers. Ditmaal laat zich dit onderwerp lezen als een boeiende roman.

Dat komt naar ons inzicht door de weldoordachte dispositie van de stof. De kern van dit geschrift ligt in een zorgvuldige archiefstudie van de kerkeraadsacta van de Hervormde Gemeente van 's-Gravenhage over 1612-1618. Tot deze periode heeft de schrijver zich opzettelijk beperkt. Maar dit tijdperk is als het ware een medaillon, waarin zich het grote landsgebeuren 'en detail' weerspiegelt. Dat liet zich hier voortreffelijk doen, omdat de hoofdpersonen van het leerstellig conflict lid waren van de Hervormde Gemeente en tevens politiek leiding gaven aan land en volk. De lijst van het verhaal is het gebeuren in de vaderlandse geschiedenis, het doek de historie te Den Haag.

Daarbij heeft de schrijver ons noodzakelijke biografieën gegeven van de dramatis personae: Lamotius, Rosaeus en Wtenbogaert. De kennis daarvan is nodig om te beter de ontwikkeling en de ontknoping van het conflict te verstaan. De auteur geeft telkens voldoende stof om de beschrijving interessant te houden, en toch van de andere zijde niet te zwaar te belasten. Ja, de schrijver is eerder bescheiden dan uitbundig in het meedelen van citaten, maar op die ma-

nier weet hij telkens zijn verhaal te kruiden. Soms is het of wij een tip opgelicht krijgen van een levensgeheim.

Wij achten dit boek zeer geslaagd in het weergeven van de kern van het leergeschil tussen de Remonstranten en de Contra-Remonstranten. Helder en klaar zien wij hier de verzwagering van staat en kerk en tevens de samenvloeiing van twee belangengroeperingen. Ook leren wij er uit dat het geschilpunt ten diepste ging om de heerschappij van de rede of het geloof alleen.

Door geheel dit werk loopt de beschrijving van de landelijke ontwikkeling. Maar geconcentreerd ligt er in verwerkt de Haagse situatie.

Samengevat: dit boek is op ingehouden manier geschreven. Terdege weten wij waar de sympathie van de auteur ligt. Duidelijk aan de Contra-Remonstrantse zijde. Maar dat weerhoudt hem niet ook de andere partij te prijzen, waar het kan en mag. Zonder dat Wüllschleger dit direct zal hebben bedoeld, komt de brisante actualiteit van deze historie naar voren. De Erasmiaanse laag der Hervorming en de Calvinistische laag spelen op de achtergrond nog door in onze moderne richting.

En wat 'menschelt' het ook hier. Het is tegenwoordig volstrekt nog niet anders in de richtingstrijd. De namen zijn vergeeld, maar de confontatie niet, zelfs niet onder ons. Daarom is de lectuur van dit boek zo vormend en opbouwend. In het verleden ligt het heden.

In het Algemeen Register worden de namen van A. en H. Algra genoemd. Maar wij komen niet te weten welk werk van hun hand de auteur bedoelt. Vermoedelijk het grote geschiedwerk van hun hand over de vaderlandse geschiedenis. Dat is een ommissie. Overigens is dit maar een kleinigheid.

Dit boek vertoont een meesterlijke conceptie en een evenwichtige elocutie. Goede illustraties en bronnen.

H.

A.v.Br.

Dit artikel werd u aangeboden door: Theologia Reformata

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van dinsdag 1 januari 1991

Theologia Reformata | 357 Pagina's

SCHEURMAKERS EN NIEUWLICHTERS

Bekijk de hele uitgave van dinsdag 1 januari 1991

Theologia Reformata | 357 Pagina's