THOMAS VAN AQUINO

L.J. Elders, CA. Tukker, THOMAS VAN AQUINO, zijn leven, leer en invloed. 232 blz., ƒ 39, 95, Groen, Leiden, Tabor, Brugge 1992.

Het zal niet vaak voorkomen dat een rooms-katholiek en een protestants theoloog samen een waarderend boek over Thomas van Aquino schrijven. Dat gebeurt hier wel. Het boek is in samenwerking door een rooms-katholieke en een protestantse uitgeverij op de markt gebracht.

Elders heeft zijn hele leven aan Thomas besteed. Hij is een bewonderaar en een verdediger van hem. Hij verzorgt de eerste 170 bladzijden. Dit deel is te beschouwen als een deskundige introductie tot Thomas. De schrijver betreurt het dat velen (Rahner, theologie nouvelle, e.a.) Thomas hebben losgelaten. Het standpunt van de schrijver is, lijkt me, te typeren als een waardering van Thomas (over heel de linie) vanuit het midden van de roomse kerk van vóór de Tweede Wereldoorlog. Dat wil zeggen dat de conflictpunten met de Reformatoren zelden expliciet ter sprake worden gebracht. Thomas mag voluit Thomas zijn in zijn rooms-katholieke gestalte. Men had van deze auteur ook niet anders kunnen verwachten.

Dr. Tukker is, zo lezen we, gastdocent aan de (naar ik aanneem rooms-katholieke) Gustav Siewerth Akademie in Zuid-Duitsland. In een nawoord vertelt hij van zijn diepere kennismaking met Thomas (zowel a Kempis als de Aquinaat) aldaar. Zijn collega-docenten zullen hem daarbij geholpen hebben, op een spoor dat hij bij zijn studie in Leiden al enigszins had ontdekt.

Tukker weet zich aan Thomas dank verschuldigd door contacten met de Amerikanen A. Vos en A. Plantinga. Dr. Immink heeft hem met de laatste in contact gebracht. Mijn indruk is dat Tukker geleerd door deze Amerikanen Thomas niet als een 'ketter' zal zien, maar als een leidsman waarvan protestanten in het huidige getij van empirisme, pragmatisme, subjectivisme en existentialisme, op wijsgerig gebied heel wat kunnen leren. Dit is te meer, omdat theologen van de Nadere Reformatie ook al op Thomas zijn teruggevallen. Melanchton en Zwingli hadden voor hem waardering. Calvijn en Luther bestreden niet Thomas zelf, maar andere filosofen.

Een interessante constructie, die om overtuigend te zijn meer bladzijden vraagt dan de veertig die Tukker eraan besteedt. Ik deel de gedachte dat we wat de zijnsleer van het geschapene betreft, bij Thomas het een en ander kunnen opsteken. Dat de Reformatie Thomas in het hart van diens theologie zou hebben misverstaan - aan deze conclusie kan Tukker niet ontkomen, al trekt hij haar niet - kan ik niet meemaken. Op het punt van de antropologie bijvoorbeeld polemiseert Calvijn met Thomas zonder diens naam te noemen. Ik vind het voorstel van Tukker sympathiek, en niet bij voorbaat geheel terzijde te stellen. Toch meen ik dat hij in het Zwarte Woud zijn kritisch inzicht - waarvan hij soms zeer welsprekend blijk geeft - wat meer had moeten laten spreken.

Hoewel voor de lezer misschien een wat vreemd en onverwacht slot: een sympathiek boek.

A.

W.H.V.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen