'TIME AND TIMES AND HALF A TIME.'

Ida Frölich, 'TIME AND TIMES AND HALF A TIME.' Historical Consciousness in the Jewish Literature of the Persian and Hellenistic Eras, Journal for the Study of the Pseudepigrapha Supplement Series 19, 248p., geb. £ 39, - , Sheffield Academic Press, Sheffield 1996.

Niet de titel maar de ondertitel geeft exact de inhoud van deze m.i. belangwekkende studie weer We zoeken in dit boek tevergeefs naar een uiteenzetting over de betekenis van de apocalyptische tijdsaanduiding 'een tijd, en tijden, en een gedeelte van een tijd' uit Daniël 7 en Openbaring 12. Doelstelling van de schrijfster is aan te tonen dat oude verhalen over Daniël uit de Babylonische ballingschap door Joden uit de tweede eeuw voor Christus werden gereïnterpreteerd met het oog op de stormachtige ontwikkelingen van hun tijd. De figuur van Nebukadnezar uit Daniël 2 wordt getransformeerd in de persoon van Antichus IV Epifanes en Daniël zelf in de wijzen van

hoofdstuk 12 (12). Deze herinterpretatie van de verhalen van Daniël uit het eerste deel van dit bijbelboek voltrekt zich in de visioenen van het tweede deel. De verhalen vormen overigens geen eenheid. Naar alle waarschijnlijkheid stammen zij uit Mesopotamische en Perzische tradities (14-48).

Een ander voorbeeld van herinterpretatie uit dezelfde periode is de omvorming van het verhaal van de vermenging van de zonen Gods met de dochters der mensen uit Genesis 6 in de val van de engelen of 'wachters' uit het eerste boek van Henoch. In dit pseudepigrafisch geschrift vervangt het verhaal van de val van de engelen het verhaal van de zondeval van Adam en Eva uit de Bijbel. Daarmee wordt de oorzaak van het kwaad in de wereld niet langer verklaard uit de ongehoorzaamheid van de mens maar uit een proces waarin wij mensen worden betrokken maar waar we verder niets aan kunnen doen (49-67; 197).

Zowel de herinterpretatie van de verhalen van het boek Daniël in de gezichten van Daniël als de Tien-weken-apocalypse en de Dieren-apocalypse uit de Henoch-traditie spelen in op de situatie waarin het Jodendom verkeert aan de vooravond van de Maccabeeënopstand. De manier waarop dit gebeurt heriimert volgens Frölich aan de pesjarim of commentaren uit Qimiran (68-90).

De herinterpretatie van bijbelverhalen vormt het begin van de traditie van wat de schrijfster de 'herschreven Bijbels' noemt. Zij denkt dan aan het boek Jubileeën. Wij vinden daarin voorstellingen die wij ook aantrefifen in Qumran. De wetten van de Tora werden al gepraktizeerd in de tijd van de aartsvaders, dus vóór de wetgeving op de Sinaï (91-104). Zij vervolgt dan dit spoor van herinterpretatie, vindt daarvoor aanwijzingen in de boeken der Maccabeeën, Judith, Esther (105-153), As pesjarim van Qumran en de Hemelvaart van Mozes (154-173) en de Liber Antiquitatum Biblicarum uit de eerste eeuw na Christus en IV Ezra en II Baruch (174-196).

In het hermeneutisch proces zoals Frölich dat reconstrueert is het uitgangspunt niet de feitelijkheid van de verhalen uit het verleden, naar de situatie in de tijd van ontstaan. Daarop worden de verhalen toegesneden. Dat kan gebeuren in de vorm van een visioen. Het beeld van Daniël 2 verzinnebeeldt vier elkaar opvolgende koninkrijken. Maar in Daniël 7 smelten de vier dieren samen tot één monster: het rijk van Antiochus IV Epifanes (73v.).

Het belang van dit werk ligt in het materiaal dat wordt aangedragen voor de discussie over de verhouding tussen geschiedenis en openbaring. In de visie van FröHch verbleekt de geschiedenis tot een aantal motieven, zoals bijvoorbeeld dat van de exodus. Het zwakke punt is de vanzelfsprekendheid waarmee wordt uitgegaan van het onhistorisch karakter van de verhalen uit het boek Daniël.

H.

H.d.B.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen