Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

WAARACHTIG MENS-ZIJN: STERVEN OF STREVEN

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

WAARACHTIG MENS-ZIJN: STERVEN OF STREVEN

3 minuten leestijd Arcering uitzetten

H. de Leede, WAARACHTIG MENS-ZIJN: STERVEN OF STREVEN. In gesprek met Hans Küng over de verhouding van christen-zijn en modern mens-zijn, 288 blz., ƒ 55, - , Uitg. Boekencentrum, Zoetermeer 2000.

Op 7 februari 2001 verdedigde de rector van het Hervormd Seminarium zijn proefschrift met bovenstaande titel aan de universiteit te Leiden. Allereerst is een hartelijke gelukwens op zijn plaats. Vervolgens wil ik het belang van dit proefschrift onderstrepen. Het is namelijk een vruchtbare poging om vanuit de refoimatorische traditie de christelijke boodschap verstaanbaar voor de (post)modeme mens van vandaag te vertolken. Daar is denkkracht, creativiteit en ook moed voor nodig. Aan alle drie dingen heeft het de auteur van dit boek niet ontbroken. Het is een systematische studie, maar de lijnen lopen door naar de praktijk, met name naar het apostolaat en het pastoraat. De Leede wil theologiseren in gesprek met de Duitse rooms-katholieke theoloog Hans Kiing, die zich intensief heeft bezig gehouden met de vragen naar de betekenis van het christen-zijn in de moderne tijd.

Na een Inleiding volgen vijf hoofdstukken. In de beide eerste hoofdstukken leest De Leede Kiing diachroon. Hij bespreekt eerst zijn oecumenische theologie, vanaf zijn dissertatie over de rechtvaardigingsleer van Barth en zijn adviseurschap rondom Vaticanum II. Daarna in hoofdstuk 2 bespreekt hij Kiings confrontatie met de moderne cultuur. Dan gaat het over de weg die hij gaat tussen Descartes en Pascal. De weg van Hegel. Het kenmerkende van Hegel is dat God binnen de bestaande werkelijkheid getrokken worden. Hoewel Kiing daar wel kritiek op heeft ('Geistmonisrae'), ziet hij toch de weg die Hegel wijst als een begaanbare weg om in deze tijd God ter sprake te kunnen brengen. Er kan geen sprake zijn van twee werkelijkheden. Er is (contra Kant) maar één werkelijkheid. Küng breekt hiermee met het antieke Thomistische Gods-en wereldbeeld.

Vanaf hoofdstuk 3 leest De Leede Kiing synchroon. Allerlei aspecten van zijn antropologie komen dan, verbonden met de Godsleer aan de orde. Centraal staat de 'Geschichtlichheit Gottes'. God toont in de historische Jezus zijn menselijk gelaat. Het waarachtig mens zijn. Dat is ook het heil Gods. Nu nog ten dele, maar (langs evolutionistische weg) eenmaal in het eschaton volgroeid. Bijbels termen worden hermeneutisch herijkt. Küngs theologie is een zoektocht om én aan de autonome mens én aan het christelijk geloof recht te doen. Vanaf hoofdstuk 4 gaat De Leede het kritisch gesprek met Küng aan. Hij opteert voor een theologie die, komend vanuit de reformatorische traditie, inzet bij de pneumatologische triniteit. Noordmans en Van Ruler helpen hem hierbij. Er komt dan ruimte voor een voortgaand handelen van God in de geschiedenis. Er is de Sprake Gods in de geschiedenis, die hopenlijk verstaan kan worden door de mens van vandaag. De gegevenheden van de moderne tijd kunnen zo een plaats krijgen. Begrippen als autonomie, zelfverwerkelijking worden gevuld met reformatorische oerbegrippen als mortificatio en vivificatio, etc. Anders dan Küng houdt De Leede rekening met de 'breuklijnen van de zondeval' in de geschiedenis, al wijst hij de trits schepping-zondeval-verlossing af

Al met al is het een fascinerende studie geworden. Maar ook een studie die tot tegenspraak prikkelt. Een van mijn vragen is of de cultuur van de moderne mens (van na de Verlichting) en de boodschap van de Reformatie wel op deze wijze kunnen samenkomen als De Leede doet. Mortificatio en vivificatio zijn m.i. geen vormen van zelfverwerkelijking meer. Bovendien: is de moderne wereld van Küng niet zo langzamerhand aan het voorbijgaan? Is de mens van de 21e eeuw niet veel transcendenter ingesteld dan in de tijd van Küngs belangrijkste geschriften? Zo zouden er meer vragen gesteld kunnen worden. Ik hoop met De Leede ook dat dat gebeurt. Want het gesprek over deze dingen wil hij op gang brengen, omdat het nodig is.

W.         W.V

Dit artikel werd u aangeboden door: Theologia Reformata

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 1 maart 2001

Theologia Reformata | 102 Pagina's

WAARACHTIG MENS-ZIJN: STERVEN OF STREVEN

Bekijk de hele uitgave van donderdag 1 maart 2001

Theologia Reformata | 102 Pagina's