De wedergeboorte - pagina 132
126
De
wedergeboorte
is een reële
verandering
van het
hart
d a t d e m e n s alleen g e r e c h t v a a r d i g d w o r d t door h e t geloof. O o k B ö h l e c h t e r wil zich d e uiterste c o n s e q u e n t i e v a n d e K o h l b r ü g g i a a n s e leer d e r heiliging niet laten o p d r i n g e n e n t o o n t zich in h o g e m a t e v e r ongelijkt, w a n n e e r zijn o p v a t t i n g e n w o r d e n u i t g e l e g d als miskenning v a n het g e n a d e w e r k des H e i l i g e n G e e s t e s ^ ) . K o h l b r ü g g e is g e d u r e n d e zijn leven zeker niet v e r w e n d met o v e r m a t i g e b e l a n g s t e l l i n g e n w a a r d e r i n g . Zijn g e d a c h t e n v o n d e n slechts bij w e i n i g e n werkelijk i n g a n g e n dezen b e h o o r d e n v o o r een belangrijk d e e l tot zijn familie e n persoonlijke v r i e n d e n e n onmiddellijke o m g e v i n g . D e t o o n a a n g e v e n d e t h e o l o g e n s c h o n k e n h e m nauwelijks e n i g e a a n d a c h t , of lieten zich over h e m uit o p m i n a c h t e n d e e n d e n i g r e r e n d e wijze ^**). O o k d e jong g e s t o r v e n W i c h e l h a u s e n E d . Böhl zijn h u n l e v e n l a n g in d e theologische w e r e l d geïsoleerde figuren gebleven. In d e l a a t s t e tijd is e c h t e r in d e w a a r d e r i n g v a n K o h l b r ü g g e en zijn t h e o l o g i e een g r o n d i g e v e r a n d e r i n g g e k o m e n . Z i j n g e d a c h t e n w o r d e n n u niet alleen n i e t meer d o o d g e z w e g e n , m a a r m e n k a n z e g g e n , d a t zij in b r e d e k r i n g e n zeer populair zijn. D a t is v o o r a l te d a n k e n a a n h e t o p t r e d e n v a n Karl E a r t h e n de door h e m s n e l tot bloei g e b r a c h t e d i a l e c t i s c h e theologie. M e n k a n z e k e r niet z e g g e n , d a t d e t h e o l o g i s c h e o p v a t t i n g e n v a n E a r t h r e c h t in h e t v e r l e n g d e v a n die v a n K o h l b r ü g g e en zijn a a n h a n g e r s liggen e n dat hij e e n v o u d i g v o o r t b o u w t o p het f u n d a m e n t , ^) Von der Rechtfertigung dureh den Glauben, Leipzig, 1890, pag. 52: ,.Aber man wusste sich in Dordrecht nicht anders zu helfen, als anstatt die Eechtfertigungslehre klar zum Schilde gegen die Arminianer zu erheben, Satze auszusprechen, die gewisse Qualitaten des wiedergebornen und den lebendiggemachten oder geheiligten Willen zwischen den Menschen und den Heiligen Geist mitten hineinstellten und so die Sache auf Osianders Manier eigentlich verdunkelten. Wie gut hatte man sich auf den Standpunkt der Eechtfertigungslehre stellen können und von hier aus, ohne das Heiligthum den Hunden preiszugeben, einfach die Arminianer abweisen sollen". In 1868 oordeelt Böhl over de Dordtse Synode in „Blatter der Erinnerung an die Dordrechter Synode, Detmold, 1868, veel minder critisch, en zegt hij, „dasz durch diese Synode die reformatorische Lehre gerettet worden", pag. 41. Over zijn leer van de heiligmaking en van het beeld Gods aangevallen door Kuyper in de voorrede van diens De vleeschwording des Woords, verdedigde hij zich in Zur Abwehr, Amsterdam, 1888. Terwijl hij hier aan Kuyper ten aanzien van zijn standpunt misverstand verwijt, zegt hij toch duidelijk, dat wie in de wedergeboorte instorting van goddelijke qualiteiten en krachten aanneemt tot Pantheïsme moet vervallen (pag. 8) en dat het zijn wens is „rechtfortzusetzen, was unsere Eeformatoren recht angefangen, wenn auch nicht immer schon vollendet haben" (pag. 9). 10) Vgl. Walter Kreek, Die Lehre von der Heiligung bei H. F. Kohlbrügge, München, 1936, die hem in zijn inleiding den „groszen Einsamen und Unbekannten unter den Theologen des vorigen J a h r h u n d e r t s " noemt en in dit verband er aan herinnert, dat Kohlbrügge in de jongste geschiedenis der nieuwere theologie van W. Elert, Der Kampf um das Christentum, 1921, niet eens genoemd wordt, en tevens melding maakt van het onbarmhartig en weinig vleiend oordeel van A. Eitschl, Geschichte des Piëtismus, I, S. 595, dat het niet de moeite waard is „die verschrobenen theologischen Gedankengange dieses Mannes weiter zu verfolgen". A.w., pag. 1.
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van dinsdag 1 januari 1952
Vrijmakingsbrochures | 346 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van dinsdag 1 januari 1952
Vrijmakingsbrochures | 346 Pagina's