Over de Zending.

IV.

Wonderlijk kan het gaan. Want had de Spaansche koning Filips II het plan gekoesterd de Nederlandsche provinciën in den grond te boren door het verbod: niet in de Portugeesche havens te mogen komen; de Heere maakte voor onze Vaderen een opening om zelf Indië te kunnen bezoeken. En terwijl het arme Spanje al meer met zichzelf verlegen werd en al minder de verliezen van den oorlog dragen kon, stroomde het geld Amsterdam binnen, want de winsten van den handel op Indië waren duizelingwekkend. Niet zelden trok men 600 % van zijn geld!

Reeds is gezegd, dat de Portugeezen onze voorgangers waren in Oost-Indië.

De voornaamste handelsplaatsen op Java, zooals Bantam, Djapara en Gresik stonden onder hun invloed.

Veel hadden zij gedaan tot verbreiding des Christendoms (in Roomschen geest!) maar door vele daden van geweld waren zij gehaat geworden en reeds vóór 1580 waren zij door de inwoners van Ternate verdreven.

De Portugeezen hadden van den Paus verlof ontvangen om de Heidenen en Mohammedanen ten onder te brengen, onder voorwaarde, dat ze hen tot het Christendom zouden bekeeren.

Wij willen daar even bij stilstaan.

De Portugeezen voldeden naar vermogen aan dezen eisch. Nergens verwaarloosden zij hun godsdienst ; overal stichtten zij kerken; op hun vloot ontbrak het nooit aan priesters!

Nadat zij omstreeks 1515 Ambon ontdekt en er zich gevestigd hadden, begonnen zij dan ook al spoedig het Christendom hier in te voeren. Omstreeks 1532 kwam de eerste priester. Zijn bekeeringswerk begon op de kust van Hitoe, maar spoedig werden de Portugeezen daar verdreven.

Beter ging het te Hative, een dorp in de baai van Ambon. Omstreeks 1538 liet het hoofd der Hativers zich doopen en ontving den naam Don Emanuel.

Toen ging het voor Rome van dorp tot dorp voorspoedig!

't Bekeeringswerk kwam echter pas op goeden gang, toen de Jezuïet Franciscus Xaverius den 16en Febr. 1546 op Ambon landde. Hij was door den Paus als Apostel naar Indië gezonden en muntte uit door een voorbeeldeloozen ijver en vurige toewijding aan het werk der bekeering.

Hoewel hij slechts 3 1/2 maand op Ambon vertoefde, bracht hij toch alles in beteren staat, richtte zeven scholen op en wees aan hoe men de jeugd het Pater Noster, het Ave Maria, de Artikelen des Geloofs en eenige kleine vragen uit zijn Catechismus moest laten leeren. Kort daarna zond hij 3 priesters, die zijn werk voortzetten.

De heidensche bijgeloovigheden bleven echter bestaan en eenige Roomsche werden er aan toegevoegd. Op Leytimor (op zuidelijk Ambon) had Xaverius een groot kruis opgericht en hiervan ging zooveel kracht uit, dat als de vrouwen er in tijden van droogte maar voor neerknielden, dan viel er dadelijk regen!

In 1558 brak over de Christenen een vervolging los. Zekere Laulata, een woedende Mohammedaan, viel ze aan en maakte ze allen weer even snel afvallig, als Xaverius ze tot het Roomsche geloof gebracht had.

Maar Rome wist zich te handhaven; bracht andere priesters, die, met behulp van Don Éraanuel van Hative, tal van scholen wisten te stichten en weer velen tot het Roomsche geloof toebrachten.

De Portugeezen maakten zich echter zóo gehaat door hun gedrag, dat ze niet alleen de Mohammedanen, maar ook zelfs de Christenen tegen zich in het harnas jaagden. Ze groeven zichzelvên het graf door hun wreedheid en schandelijke bedrijven.

En toen den 22en Febr. 1605 Steven van der Hagen, onze vlootvoogd, Amboina innam, was het met Rome's invloed gedaan en werden de Christenen Gereformeerd, terwijl de Mohammedanen niet verder werden lastig gevallen.

De Portugeesche vloot verdween binnen korten tijd uil de Indische wateren en de Nederlanders werden, bijna zonder strijd, meester van het terrein.

De eerste predikant op Ambon, een der Molukken, was Johannes Stollenbeck en spoedig volgden er meer.

In 1614 was zelfs besloten tot het oprichten van een Seminarie, waar uitsluitend Indische predikanten zouden worden opgeleid.

Helaas! is dat Seminarie in 1633 weer opgeheven, omdat het.... te veel geld kostte.

Eu de aandeelen in den Indischen handel wierpen zoo enorme winst af. 600% liefst!!

Misschien kwam er ook wel bij, dat de predikanten niet gedienstig genoeg waren voor de heeren van de Compagnie, om hun macht en voordeel te verschaffen.

En om nu de predikanten te dwarsboomen, zei men: geen geld meer voor het Seminarie!

Zoo hield men ook het geld in eigen zak, waar men vooral in die dagen niet afkeerig van was. Slechts 10 jaar heeft Walaeus al zijn krachten aan het Seminarie mogen wijden en slechts 12 predikanten mocht hij voor de Indische Kerken gereed maken.

(Wordt vervolgd.)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen