Staat en Maatschappij.

Een ernstig gevaar.

Een ernstig gevaar. De sedert enkele weken bestaande werkstaking onder de zeelieden trekt veler aandacht. Bijzonderlijk onderscheidt deze staking zich van anderen door haar internationaal karakter, benevens door de ruwe wijze, waarop ditmaal de strijd wordt gevoerd.

Over de werkstaking zelve oordeelen we niet, we zijn daartoe uit allerlei hoofde niet in staat. Het oordeel verblijve aan meerbevoegden. Maar waarover wij ons wel mogen en ook kunnen uitlaten, is over de wijze, waarop de staking zich ontwikkelt en den indruk, dien zij naar buiten maakt.

En dan wil het ons voorkomen, dat de zeeliedenstaking in haar wezen er eene is van zeer ernstigen aard, waarvan de omvang en de gevolgen moeilijk te berekenen zijn. Afgezien van de enorme schade, welke het groote handelsverkeer, dat uit het buitenland voor een groot deel over Nederland gaat, lijdt, is het vrijwel met zekerheid te zeggen, dat de meest ernstige kant van de staking niet allereerst in de financieele gevolgen voor werkgever en werknemer ligt, maar in de steeds slechter wordende verhouding tusschen kapitaal en arbeid. Vooral in plaatsen als Amsterdam en Rotterdam wordt het optreden der stakende partij bij den dag dreigender.  En vijandelijke tooneelen, als men b.v. in eerstgenoemde gemeente heeft kunnen waarnemen, getuigen van toenemende verbittering onder de stakers, welke verbittering op haar beurt weer leidt tot revolutionair geweld.

Dat de leiders der Sociaal Democraten en der Anarchisten gretig van de gelegenheid gebruik maken, om de staking te steunen, is begrijpelijk. Zelfs wordt van dien kant gezinspeeld op eene herhaling van het gebeurde in het jaar 1908. Het zou ons daarom niet verwonderen, als het bij de zeeliedenstaking alléén niet bleef, maar meerdere categorieën van arbeiders in andere bedrijven zich bij de beweging aansloten. De ervaring toch leert, hoe eene werkstaking, als thans is uitgebroken, niet tot de arbeiders in het stakende bedrijf beperkt blijft, maar in verschillende richtingen zich uitbreidt.

De staking der zeelieden draagt een hoogst ernstig karakter, waarbij nog dit komt, dat de aard en gezindheid en ook de levenswijze van de in de staking betrokken personen, zonder het soms te willen, tot ruwe handelingen en tot grove uitspattingen leidt.

Zoo werkt ten slotte alles mede, om deze werkstaking van langen duur te doen zijn, waarbij bet niet tot de onmogelijke gebeurlijkbeden behoort, dat zij, gelijk als in 1903, met schokkende gebeurtenissen voor ons volksleven gepaard gaat.

Onwillekeurig bepaalt de zeeliedenstaking ons bij de werkstakingen in het algemeen. En dan mogen we het groote gevaar wel eens onder de oogen zien, dat ons land bedreigt van de revolutionaire elementen onder de arbeiders, die in de groote bedrijven van ons land werkzaam zijn. We bedoelen met die groote bedrijven bijzonderlijk de spoorwegen, de posterijen, het gas-en electriciteitsbedrijf in de groote gemeenten, de voorziening in drinkwater enz. In al deze bedrijven wordt de geest onder het personeel, bij die bedrijven werkzaam, steeds ongunstiger.

De reden daarvan is niet ver te zoeken.

Zonderen we toch de Roomsch-Katholieke arbeiders uit, dan mist men in bovengsnoemde bedrijven onder de arbeiders haast geheel het Christelijk element. Jonge mannen van positief Christelijke beginselen kunnen om der conscientie wille geen plaats nemen in de rijen der arbeiders, die in die bedrijven werkzaam zijn, omdat zij krachtens hun beginsel bezwaar moeten maken om des Zondags te arbeiden. De arbeider, die voor het gezag buigt, kan dus noch bij de spoorwegen, noch bij de posterijen, noch in de gasfabriek, noch in die bedrijven die des Zondags arbeid laten verrichten, werkzaam zijn. Dit terrein heeft hij over te laten aan den arbeider, die tegen het werken op Zondag geen bezwaar maakt. Uit dien hoofde mist men dan ook in al de bedrijven, die wij hierboven noemden, en die feitelijk de hoofdraderen in ons maatschappelijk leven vormen, het tegenwicht van de mannen der Christelijke levensbeschouwing met hen, die de moderne levensbeschouwing zijn toegedaan.

En in die omstandigheid steekt gevaar, 'zelfs groot gevaar.

Voor die feiten nu de oogen te sluiten, zou struisvogelpolitiek zijn. En door niet op den geest des tijds te letten, wordt ook ons land aan den afgrond gebracht.

De Overheid heeft hier eene bijzondere roeping.

Moge zij zich van hare groote verantwoordelijkheid ten deze bewust gevoelen.

Voorzeker, er dreigt een ernstig gevaar.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen