Staat en Maatschappij.

Een baken in zee.

De verkiezingen, welke onlangs in Zweden plaats hadden, zijn een waarschuwend teeken voor de staatkundige verhoudingen bij de volken van Europa, met name ook voor Nederland.

De stemmencijfers van de drie partijen in Zweden bedroegen voor de liberalen 244, 596, voor de rechtsche partijen 188, 279 en voor de sociaal-democraten 170, 299 stemmen.

Laatstgenoemd cijfer is evenwel niet geheel zuiver, omdat in eenige districten een niet onaanzienlijk aantal stemmen krachtens een tot stand gekomen verbond tusschen liberalen en sociaal-democraten, op eerstgeneemden zijn overgegaan. Intusschen zijn van de 230 zetels na de invoering van het stelsel van evenredige vertegenwoordiging op den grondslag van het algemeen kiesrecht, thans 63 door de socialisten bezet. Deze partij verkreeg bij de verkiezingen voor de Tweede Kamer van den Zweedschen Rijksdag 27 mandaten meer dan zij onder de oude Kamer bezat.

Geheel overeenkomstig met de vooraf plaats gehad hebbende besprekingen tusschen liberalen en sociaal-democraten en gezien den uitslag der verkiezingen, welke eene overwegende meerderheid aan de partijen 'van links bezorgde, werden door den kabinetsformateur, na het aftreden van het oude Ministerie, aan de socialisten drie plaatsen in het nieuwe Kabinet aangeboden

Naar de bladen inmiddels berichten, heeft de socialistische Kamerfractie voor de eer, om in het Kabinet zitting te nemen, bedankt. Zij stelden echter den eisch, dat de sociaaldemocraten zullen gehoord worden bij het opmaken van het Regeeringsprogram.

Is uit den hier gestelden eisch van de sociaal democraten de leering te trekken, dat,  gelijk het overal zóó is, ook in Zweden de sociaal-democraten wèl invloed op den gang van zaken willen uitoefenen, maar er voor bedanken om ten aanzien van hunne handelingen eenige verantwoordelijkheid te dragen, de verkiezingen in Zweden met den daarop gevolgden uitslag geven ook gereede aanleiding om op het groote gevaar te wijzen, dat meerdere volken met ons in de toekomst dreigt. Wij bedoelen nl. het afglijden van het liberalisme naar de sociaal-democratie. Voor menigeen, die vroeger met gejuich onder het vaandel der vrijzinnigheid optrok, heeft het liberalisme van thans geen bekoring meer. Het socialisme is als de bergstroom, die den zandgrond, waarop het liberalisme is gebouwd, doet afbrokkelen.

In zichzelf, om eigen zelfstandigheid te handhaven, geen kracht meer bezittend, kan de vrijzinnigheid de sociaal-democratie niet meer weerstaan. Langs het hellend vlak der revolutie glijden de nazaten van Thorbecke af. Waar dan nog dit bij komt, dat, om den gewenschten invloed te herwinnen, en zich. van de macht te verzekeren, om hen die uit de christelijke Wereldbeschouwing leven, d.w.z. de oude tegenstanders van het liberalisme, te onderdrukken, gemeene zaak wordt gemaakt met het socialisme.

Ook hier te lande merkt men onder de liberalen een gelijk streven op als zich in Zweden heeft doen kennen. Reeds dezen zomer kon men bij gelegenheid der Gemeenteraadsverkiezingen van de zijde der vrijzinnigheid een vriendschappelijke samenwerking met de socialisten opmerken. Men komt steeds dichter tot elkander.

Zal men elkander bij de stembus van 1913 vinden? Zal er in dat jaar publiekelijk een verbond tusschen liberalen en socialisten gesloten worden?

De verkiezingen in Zweden moeten ook voor ons volk een baken in zee zijn.

„In zegenend aandenken."

Gouverneur-Generaal Idenburg gaat met zijne hervormingen ten bate van het geestelijk en stoffelijk welzijn der Indische bevolking rustig voort. Met klem komt hij daarbij ook op voor al wat het geestelijk belang vanden Javaan en Maleier kan bevorderen. Nog onlangs herinnerde dè landvoogd aan een rondschrijven, destijds door zijn voorganger aan de hoofden van 't gewestelijk bestuur gericht, betreffende een zoodanige regeling van het buitenwerk der bestuurs-en controleerende ambtenaren, dat zooveel doenlijk met de Zondagsrust worde rekening gehouden. Aan die herinnering voegde hij een missive toe, dat hij uitdrukkelijk verlangde, dat opvolging van het in dat rondschrijven vervatte verzoek zou plaats hebben. Thans weer berichten de Indische bladen dat de Gouverneur-Generaal bij gelegenheid van den verjaardag der Koningin op 31 Augustus er op wees welk een dure roeping wij, vertegenwoordigers van een Christenvolk, dragers der Westersche beschaving, hebben tegenover de bevolking van Nederlandsch-Indie. „Slechts dan toch" — zoo zeide de heer Idenburg — „zal ons koloniaal beleid voor de rechtbank der historie volkomen gerechtvaardigd blijken, als wij niet alleen het stoffelijk bezit van de volken van den Archipel ten hunnen bate hebben beheerd, maar ook het geestelijk welzijn hebben bevorderd."

Gouverneur-Generaal Idenburg zal voor Indië in zegenend aandenken blijven.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen