Staat en Maatschappij.

Voorliehting.

In de algemeene Jaarvergadering te Rotterdam van den Bond van Vrijzinnige Propaganda-vereenigingen, hield Mr. Smeenge, het Kamerlid voor Meppel, eene redevoering.

Uit hetgeen in het verslag van de Nieuwe Rotterdamsche Courant over die redevoering voorkomt, willen wij op een tweetal punten de aandacht vestigen. Spreker maande namelijk de propaganda-vereenigingen aan om een studie te maken o. a. van de Zondagsrust en van de schoolkwestie.

Over het eerste punt zei Mr. Smeenge, dat bij rechls het vraagstuk van de Zondagsrust alleen van kerkelijk en religieus standpunt beschouwd wordt, doch dat van de zijde der vrijzinnigheid met de eischen van het maatschappelijk leven moet rekening gehouden worden. Spreker is geneigd een ieder zooveel mogelijk Zondagsrust te geven, maar hij zou niet gaarne zijn medewerking geven aan maatregelen, waardoor alles op Zondag kwam stil te liggen. Vooral in een koopstad als Rotterdam zouden zulke maatregelen moeilijk kunnen genomen worden. Nu eenmaal na veel moeite door telegraaf en telephoon zoo'n uitgebreid verkeer verkregen is, zal men dit ons volk op den Zondag niet mogen ontnemen.

Aldus redeneerde Mr. Smeenge, onder instemming der aanwezigen, voor de Jongliberalen.. Een kerkelijk en religieus standpunt hebben de heeren, gelijk zij verklaren, niet. De zaak van de Zondagsrust moet uit een algemeen maatschappelijk oogpunt bezien worden. Het groote verkeer heeft zich eenmaal ontwikkeld en dit verkeer behoort ook op Zondag zijn gang te gaan.

In hoeverre het daarbij ernst is, om een ieder zooveel mogelijk op den Zondag ook Zondagsrust te verzekeren, moge uit het feit blijken, dat de algemeene vergadering op Zondag gehouden werd.

De daden zijn hier met de woorden in strijd. Nu is dit niet nieuw, immers een ieder weet dat onder de jeugd, welke zich om de ordinantiën des Heeren niet bekommert, de Zondag bij voorkeur de dag is om allerlei genoegens na te jagen. De Zondag is er, om zich aan de sport te wijden, om publieke vermakelijkheden bij te wonen, om vergaderingen te houden enz. Ook al zijn daarbij tal van menschen betrokken, die op dien dag hunne arbeidskrachten ter beschikking moeten stellen.

Het lot van den medemensch gaat ook de Jong-liberalen niet aan.

In de politieke vergadering is men zeer minzaam en voorkomend, maar de praktijk leert heel wat anders.

Het tweede punt, waarover de heer Smeenge zich niet weinig warm maakte, was de schoolkwestie. Voor de jonge vrijzinnigen een onderwerp om aan te smullen. Het Kamerlid voor Meppel verklaarde het allerminst een ideaal te vinden, dat ten slotte 2/3 van de kinderen onzer natie naar de bijzondere school zouden gaan. De Staat heeft tot taak te zorgen, dat de kennis van het kind op peil wordt gehouden, dat het lager onderwijs zoo wordt ingericht, dat later met vrucht het vakonderwijs kan worden gevolgd. Doet dit, voo vroeg Mr. Smeenge, ook het bijzonder onderwijs?

De vraag, of bij het bijzonder onderwijs het aanbrengen van kennis hoofdzaak is, dan wel het onderwijs geven in bijzondere richting met een geestelijk etiket, is een vraag die de jeugdige vrijzinnigen bij de-studie van deze kwestie zullen hebben te beantwoorden.

Mr. Smeenge wees hierbij op de verdeeldheid, die de bijzondere school in de hand werkt. Naar zijne meening moet de lagere school er op uit zijn de jeugd die kennis en wetenschap te verschaffen, waardoor het mogelijk zal zijn, dat ons klein land groot blijft in de rij der wereldstaten. De vraag naarde godsdienstige richting kan, waar het 't onderwijs der jeugd geldt, achterwege blijven.

Natuurlijk wil de bekende frontmaker voor de openbare school het standpunt der vrijzinnigen, dat zij hun beginsel vrij van eenige godsdienstige meening houden, niet zoo beoordeeld zien, als zouden de vrijzinnigen ou. godsdienstig zijn. Wel neen! de liberaal heeft achting en eerbied voor den godsdienst, maar een ieder, die werkelijk liberaal is, heeft dien uitsluitend voor zijn binnenkamer te bewaren, Het rekenen naet Gods ordinantiën voor het staatkundig en maatschappelijk leven, daarvoor is de man van vrijzinnige richting te veel wetenschappelijk ontwikkeld. Zoo ook is het te dwaas, om het kind op de school Christelijk onderwijs te geven. Het kind begrijpt van zulk onderwijs niets. Het eenige wat voor het kind past, is het dat onderwijs te geven, waardoor de jeugd 'de noodige kennis en wetenschap ontvangt, om later met vrucht hooger-, middelbaar-of vakonderwijs te kunnen ontvangen.

Ziedaar het ideaal der vrijzinnigheid. Het toenemend aantal Christelijke scholen blijft, zooals begrijpelijk is, voor de mannen der wetenschap een doorn in het oog. Stel u voor dat 2/3 van de kinderen onzer natie naar de bijzondere school gingen! Het is om er van te huiveren. Neen, dat kan niet, dat mag niet. De jonge vrijzinnigen hebben met kracht zulk een dwaasheid tegen te staan. Alle vrijzinnigen moeten op het appèl zijn, om zoo iets onmogelijk te maken.

Het oude welbekende standpunt dient gehandhaafd te blijven, dat met het geestelijk belang der natie niet behoeft gerekend te worden.

En dit zoowel ten opzichte van het vieren van den Zondag, als ten aanzien van het onderwijs aan de kindeien.

Wordt het bestaan der antithese tusschen rechts en links nog ontkend ?

Inderdaad, de voorlichting der jong-liberalen was op Zondag in goede handen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen