Staat en Maatschappij.

Tweeërlei sehoolpolitiek. (Slot.)

„Mag Dr. Kuyper, mogen wij, Christenen, het voor een Christelijk onderwijzer (hij zij dan inlandsch of Hollandsch) onmogelijk maken op de Indische Gouvernementsschool, zooals het hier voor hem op de openbare school onmogelijk gemaakt is ? M. a. w. Mag Dr. Kuyper den bijbel , en elk getuigi'nis aangaande den Christus weren van de Indische Oouvernementsschool, omdat hij daar eischt eene volstrekte neutraliteit ? "

Deze vraag, die Dr. Kromsigt met cursieve letters in zijn ingezonden stuk in De Waarheidsvriend liet afdrukken, hebben wij reeds in onze vorige artikelen in den breede behandeld. Ook het antwoord op die vraag bleef niet uit.

Toch rest ons ten slotte nog eene opmerking.

Met Dr. Kromsigt's vraag houdt nauw verband hetgeen hij in het vervolg van zijn stuk schrijft, dat Dr. Kuyper, die door het bestrijden der modernistische propaganda van Dr. Snouck Hurgronje de volstrekte neutraliteit voor het onderwijs aanvaardt, den weg baant voor de nog veel ergere socialistische radicaal-ongeloovige propaganda van Ossendorp CS., terwijl hij de school sluit voor Christelijke onderwijzers.

Nu moge er reeds dadelijk op gewezen worden, dat noch Dr. Kuyper noch de antirevolutionaire partij van een weg banen voor de Ossendorpiaansche theorie: „dat het onderwijs vrij moet zijn van godsdienstige en staatkundige dogma's" iets willen weten. Dat integendeel de onderwijspolitiek van die staatkundige partij daar vierkant tegen ingaat. Reeds alleen het feit, dat de antirevolutionairen voorstanders zijn van Christelijk onderwijs sluit het openen van den weg voor het streven van den Bond van Nederlandsche onderwijzers volkomen uit. En zou nu desondanks deze verklaring Dr. Kromsigt toch zijn beweren willen volhouden, dan is niet alleen Dr. Kuyper's houding fataal, maar staan ook alle voorstanders van het Christelijk onderwijs ten deze schuldig. Ook de confessioneele predikanten, die deze week deelnamen aan de opening van de 3e Christelijke Hoogere Burgerschool te Leeuwarden, eene zaak, die ons hartelijk heeft verblijd. Zegt men nu dat de medestanders van Dr. Kromsigt dan toch de openbare Hoogere Burgerscholen en ook de lagere scholen niet willen uitsluiten van Christelijk personeel, dan vragen wij bij welke gelegenheid óf Dr. Kuyper óf de antirevolutionairen gepleit hebben voor het uitvaardigen van een verbod tot het sluiten van een openbare schooi voor Christelijke onderwijzers?

Evenmin is van die zijde, zooals Dr. Kromsigt dit bedoelt, opgekomen voor den eisch van eene volstrekte neutraliteit op de openbare school. Nu zoo min als vroeger.

Integendeel! Wij mogen daarvoor herinneren aan een Standaard-artikel van 13 Mei 1908, waarin dit te vinden is:

Wil men alzoo toch iets doen, om de schaduwzijde van het tegenwoordig stelsel te doen opklaren, zoo zoeke men in beperking zijn kracht. Die beperking moet dan hierin gezocht: ie. dat men de gedeeltelijke kerstening der openbare scholen bepale tot de groote steden ; 2e. dat men het gevaar van het Christelijk tintjen afwende, door aan de ouders het beheer der gekerstende openbare school in handen te geven ; 3e. dat men de opleiding van Christelijke onderwijzers door veel verhoogde subsidie in de hand werkt en 4e. dat men, eer tot toepassing van dit stelsel wordt overgegaan, de financieele conditie van de openbare en de vrije school geheel gelijk make, zoowel wat de rechtstreeksche subsidie als wat de proportioneele regeling der schoolgelden betreft. Kortom, dat men zich stiptelijk houde aan den voorslag van het gewijzigd Unierapport.

Alvorens wij eindigen, mogen wij nog iets zeggea omtrent den wensch, dien Dr. Kromsigt in het slot van zijn stuk te kennen geeft. Schrijver hoopt, dat ons Gereformeerd volk in de Hervormde Kerk althans niet met deze ernstige dwalingen (ten aanzien van de leuze: bij zender onderwijs regel en openbaar onderwijs aanvulling) van Dr. Kuyper zal medegaan en dat er genoeg zelfstandigheid zal zijn ook bij onze antirevolutionairen, om Dr. K. op dezen weg met kracht te weerstaan.

In dezen wensch ligt, als wij het goed zien, tweeërlei. Vlak voor de hand ligt de schoolpolitiek van Dr. Kuyper, die ook de schoolpolitiek is der antirevolutionaire partij. Dat die schoolpolitiek voor Dr. Kromsigt bezwaren heeft, begrijpen wij. Daarvoor is hij — en wij waardeeren dit — Friesch Christelijk Historisch. De tweeërlei schoolpolitiek maakt hier het verschil tusschen hem en ons. De antirevolutionairen, die Groen's leuze opheffen van „de bijzondere school regel en de openbare aanvulling", moeten echter met die leuze ons Gereformeerd volk in de Hervormde Kerk in het gevlei komen. Voor dat volk kan die leuze geen ernstige dwaling zijn, gelijk wij meenen duidelijk uiteengezet te hebben.

En wat nu de tweede opmerking betreft meenen wij, dat in de woorden van Dr. Kromsigt — en als wij hier verkeerd zien, bieden wij daarvoor reeds bij voorbaat onze verontschuldiging aan — eene waarschuwing ligt, dat de Gereformeerden in de Hervormde Kerk in hun politiek standpunt wars moeten zijn van de antirevolutionaire beginselen.

Wij hebben het reeds meermalen uitgesproken, dat dit bij het gevoelen, dat de Gereformeerden in onze Kerk zijn toegedaan, niet zou passen, omdat de politiek der antirevolutionairen — en wij gaan daar thans niet verder op in — ligt in Gereformeerde lijn. Bij verschillende gelegenheden kwam dit ook weer tijdens de begrootings-discussiën duidelijk uit.

Wij zeggen daarvan verder niets, doch wij meenden het onze plicht, om voor wij eindigden, daarop nog even de aandacht te moeten vestigen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen