Staat en Maatschappij.

Het eerste jaar.

De Kamer is de vorige week op reces gegaan, en daarmede bracht zij hare werkzaamheden van het eerste jaar in deze parlementaire periode tot een einde.

Zien wij op dien tijdkring terug, dan was de oogst van het eerstejaar maar zeer matig.

Merkwaardig was het, dat de gevaren die ons land onder het kabinet Heemskerk dreigden, bij het heengaan van dat ministerie, plotseling niet meer schenen te bestaan.

Ten opzichte van Indië kwam in den toestand geen verandering. Het koloniaal beleid van den gouverneur-generaal Idenburg bleef gehandhaafd.

De schoolkwestie, zooals het vorig ministerie die wenschte op te lossen, bracht ten vorige jare de gemoederen van de palstaanders voor de openbare school in heftige beweging. Heel het legercorps van openbare onderwijzers werd te wapen geroepen om de snoode plannen der rechtsche ministers te verijdelen. Van gelijkstelling van bijzonder en openbaar onderwijs kon en mocht geen sprake zijn. En zie, thans is er eene staatscommissie aan het werk, ingesteld op advies van het vrijzinnig kabinet, om voorstellen te overwegen, die deze gelijkstelling zullen mogelijk maken.

Het land diende bewaard te worden voor de grootste ramp, die het ooit zou kunnen treffen, wanneer overgegaan zou worden tot het invoeren van een hooger tarief van invoerrechten. Met woord en daad werd door al wat tot het denkend deel der natie behoort, geagiteerd tegen de verderfelijke wet van minister Kolkman. En nauwelijks een jaar later pleit men voor herziening van datzelfde tarief.

Minister Bertling deed het wel zeer omzichtig door op de mogelijkheid van een herziening slechts te zinspelen. Maar de heer Elout, de bekende vrijzinnige publicist deed het in het tijdschrift „Onze Eeuw" openlijk, toen hij in het laatste nummer van het maandschrift de opmerking maakte, dat het voor de liberalen tijd lijkt, „om te breken met de zonderlinge conventie, dat elke verhooging van het tegenwoordig tarief een verraad jegens den vrijhandel zou zijn."

Zoo is er dan met deze feiten voor oogen op het oogenblik, vergeleken met ruim een jaar geleden, heel wat verandering op den kijk der dingen gekomen.

Maar ook is het in het afgeloopen jaar gebleken dat beloven en doen nog altijd twee zijn.

Wat toch kwam er van den grootspraak, dat wanneer er maar eens een vrijzinnig kabinet optrad, de zaak van het Staatspensioen binnen enkele maanden in orde zou komen. Het samenstellen van zulk een regeling maakte maar een bagatel uit. En dan de Grondwetsherziening ter voorbereiding van het algemeen kiesrecht? Zonder te optimistisch te zijn, mocht men verwachten, dat de ontwerpen lang voor het eindigen van het eerste zittingsjaar zouden zijn binnengekomen. Voorts zouden de onderwijzers een belangrigke verbetering in hunne finantieele positie verkrijgen.

Wat is er van al die beloften terecht gekomen ?

Immers tot nog toe niets. Integendeel, het blijkt duidelijk dat de regeering met al deze dingen niet veel haast schijnt te maken.

Intusschen heeft het Kabinet met dankbaarheid van de nalatenschap van het ministerie Heemskerk gebruik gemaakt.

Eerst door in openbare beraadslaging te brengen de inkomstenbelasting van minister Kolkman en daarna door de verdediging op zich te nemen van het Stuwadoors-ontwerp van minister Talma, doch beide ontwerpen in zoo'n gewijzigde vorm, dat zij vriend noch tegenstander konden voldoen.

Het resultaat van het 'eerste jaar is dan ook niet anders dan teleurstellend te noemen.

Ondertusschen zit het kabinet-Gort van der Linden vaster dan ooit. In de concentratie en in de sociaal-democratische arbeiderspartij vindt het elementen, op wier getrouwheid het kan staat maken. Het mankeert beide politieke groepen aan den moed om, na het gemaakte fiasco, voor de kiezers te verschijnen. Daarom zullen de zaken in het volgend jaar wel op den gewonen voet worden voortgezet, ten spijt van zooveel socialen arbeid in geestelijken en stoffelijken zin, welke op afdoening wacht.

Onder het vrijzinnig régime.

Door de bladen wordt gemeld, dat er de vorige week een militaire oefening werd gehouden, die van Vrijdag tot den daaropvolgenden Maandag plaats had. De eigenlijke oefening viel op Zondag. Zij bestond in een landing, gevolgd door een aanval op Edam. Om half drie 's middags werd de terugreis over zee aangevangen, waarna uit Amsterdam de terugmarsch werd aanvaard.

Naar bericht wordt, was de deelneming vrijwillig, terwijl de militairen van alle gezindten gelegenheid hadden om voor de oefening hun godsdienstplichten te vervullen.

Zoo wordt onder het nieuwe vrijzinnige régime de Zondag in het leger geheiligd.

Wat hier plaats had, is iets, wat tot nog toe nimmer geschiedde.

Ook al namen allen vrijwillig aan de oefening deel, zoo had de militaire overheid toch tot deze excursie geen verlof mogen geven. Dat zij het wel deed, behoort ten strengste te worden veroordeeld.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen