Uit de Synode.

IV.

Maandag 6 Aug. 17e zitting.

Verslag Kerkelijke Hoogleeraren, Ter tafel kwam het verslag van de hoogleeraren in de Godgeleerdheid vanwege de Ned. Herv. Kerk over den staat van het Hooger Onderwijs gedurende den cursus 1915—'16 met de daarbij gevoegde lijsten der lessen. Gedurende dien cursus zijn in het album ingeschreven 136 studenten, nl. te Leiden, '44, van wie 10 voor de eerste maal; te Utrecht 75, van wie 18 voor de eerste maal, en te Groningen 17, van wie '6 voor de eerste maal (in 1915—'16 was het totaal-cijfer 128, van wie 29 voor de eerste maal).

De Synode bracht aan de kerkelijke hoogleeraren dank voor de groote diensten door hen aan de Kerk, aan het Kerkelijk Hooger Onderwijs en aan de a.s. dienaren der Kerk bewezen.

Dinsdag 7 Aug. 18e zitting.

Voorstel-De Haan. Zaterdag jl heeft de heer De Haan het volgende voorstel ingediend :

„De Synode verzoeke aan de classicale vergaderingen van 1918 en aan de Waalsche Réunie, een lid, hetzij predikant "of ouderling, aan te wijzen, welke leden zullen samenkomen in eene vergadering om de Synode van 1919 te dienen van advies .met betrekking tot hetgeen zij meent, dat veranderd moet worden, opdat er meer voeling zij tusschen kerk en Synode."

Dit voorstel komt in behandeling. De beide prae-adviseurs brengen rapport uit. Prof. Knappert meent ongunstig te moeten adviseeren, omdat hij het voorgestelde een slag in de lucht noemt. Prof. Slotemaker de Bruine vindt de opdracht door de Synode aan de voorgestelde vergadering te geven, niet omlijnd genoeg. Verder is het voorstel onnoodig, omdat het een vragen is naar den bekenden weg en ook gevaarlijk omdat het de ontevredenheid zal doen toenemen 'en onwaardig misschien, als de Synode niet wil, wat de commissie wil.

Verschillende heeren voeren nog het woord. De secretaris zegt, dat de Synode niet kan of Imag uitspreken, dat tusschen haar en de kerk geen voeling is; de vicepresident is van meening, dat alle pogingen, zooals zij " o. a. in het voorstel-De Haan belichaamd zijn, niet i: unnen slagen, zoolang de verschillende richtingen in de kerk principieel tegenover elkander staan; de heer De Haan was er van overtuigd, dat zijn voorstel ondersteuning vinden zou, omdat het hoofdbezwaar er tegen, nl. de wijziging van art. 56, was weggenomen. Het voorstel moet vasig zijn, omdat men alleen er mede bedoelt, die commissie zich uit te laten spreken.

.Na vele discussies, merkt prof Slotemaker de Bruine op, dat het groote bezwaar om tot verbetering te komen, gelegen is in het te veel samenkoppelen van leertucht en reorganisatie, wat een verhindering voor verbetering is.

Hierna wordt het voorstel in stemming gebracht en verworpen met 15 tegen 4 stemmen.

Stemrecht aan vrouwen. Dr. Deeleman rapporteerf over een voorstel van de classicale vergadering van Middelburg, om art. 3 van het Alg. reglement te wijzigen, om in plaats van „manslidmaten" te lezen: „lidmaten", opdat aan vrouwen het stemrecht, d. w. z. het z.g. actief stemrecht, worde verleend, en over een voorstel van meerdere classicale vergaderingen, zoowel het actief als het passief kiesrecht aan de vrouw te verleenen. In de commissie van rapport zijn 5 leden voor actief kiesrecht en 2 tegen en 3 leden voor passief kiesrecht en 4 tegen.

De conclusie der minderheid om de vrouw geen actief kiesrecht te geven, wordt eerst in bespreking gebracht.

In de besprekingen worden geen nieuwe gezichtspunten geopend.

Prof. Knappert wil de deur voor de vrouw wijd open stellen en is er over verheugd dat nu deze zaak los is gemaakt van de richtingen.

De president, dr. Weyland, was van hetzelfde gevoelen.

Prof. Slotemaker de Bruine hoopte, dat de Kerk aan den Staat met de-verleening van het kiesrecht aan de vrpuw zou voorgaan. ^ sv-^''^"

De heer De Haau merkte opj^id^'t als het waar is, dat de vrouw niet om het kiesrecht vraagt, de Kerk dit haar gracelijk moet aanbieden.

Dr. Deeleman zegt, dat aan den vooravond  van een nieuwen tijd de medewerking van de vrouw niet gemist kan worden.

De predikanten De Groot en Zoete zijn tegen kiesrechtverleening aan de vrouw. Ze zouden dan ook 't passieve moeten hebben! Vele ernstige vrouwen zullen er nooit gebruik van maken. Eerstgenoemde meende, dat het voorstel tegen de Christelijke huwelijksbeschouwiug (de vrouw wordt vertegenwoordigd door den man) inging. Laatstgenoemde was van oordeel dat de man de macht en de vrouw den invloed behoort te hebben.

Ds. Steenbeek zou niet gaarne de vrouw zien op het terrein der stemmingen en verkiezingen.

De heer Hannema merkte laconiek op: Laat ons de^vrouw maar niet meer geven, zij heeft al genoeg.

De conclusie der minderheid — aan de vrouw het stemrecht niet te geven — wordt verworpen met 14 tegen 5 stemmen. Tegen verklaren zich de heeren Thyssens, | Steenbeek, De Groot, Zoete en Hannema

Het voorstel, om in het desbetreffend artikel in te voegen: vrouwelijke lidmaten kunnen niet tot eenig bestuur worden benoemd, wordt^^met 10 tegen 9 stemmen aangenomen. Tegen stemden de heeren Callenfels, Cremer, Pijper, De Haan, Tammens, Bolt, Visser, Gordon Spandaw en dr. Weijland.

Daarna wordt deze zitting gesloten.

Woensdag 8 Aug. 19de zitting.

Predikantstractementen. Dr, van Beke Callenfels rapporteert over verschillende voorstellen en verzoeken, de predikantstra, ctementen betreffende. Het zijn:

a. een voorstel van de classicale vergadering van Arnhem tot wijziging van art. 41 van het regl. op de vacatures in dien zin dat de aanvrage bedoeld in art. 50 niet zal worden overgebracht, tenzij r— behoudens dispensatie te verleenen door de Synodale Commissie — het tractement f 1800 bedraagt (met vrije woning of vergoeding van huishuur).

b. een voorstel van de classicale vergadering van Dordrecht, om, — behoudens dispensatie van het provinciaal kerkbestuur — het tractement niet minder te laten bedragen dan f 1400 (benevens vrije woning of vergoeding van huishuur).

c. een voorstel van de heeren dr. P. W. J. van den Berg en B. R. Knottnerus, hetzelfde betreffende als het onder b genoemde.

d. een amendement op het voorstel onder c ingediend door prof. Slotemaker de Bruine, om voor de vaststelling van het minimum-tractement, de gemeenten te verdeelen in negen klassen naar de wet op de personeele belasting (voor gemeenten der eerste klasse f 4000, voor die der tweede f 3750 enz.; waarbij het genot van vrije woning berekend wordt als een vierde deel van het genoemde bedrag). «

Na vele discussies wordt de yraag in stemming gebracht of de Synode'bevoegd is niet alleen voor nieuw te erkennen gemeenten, maar voor reeds bestaande gemeenten voorwaarden te stellen bij de bepaling van het predikahtstractement. Deze vraag wordt in stemming gebracht en met 12 tegen 7 stemmen bevestigend beantwoord.

Mede over de vraag of een bepaald minimum-tractement als voorwaarde voor vacature-vervulling kan worden vastgesteld, wordt uitvoerig gesproken.

De minderheid der commissie wil een minimum van f 1200, de meerderheid een minimum van f 1400. Andere leden achten dit bedrag te laag en bij amendement wordt voorgesteld het op ƒ1500 te stellen, met de mog'elqkheid van dispensatie door .de Glass. Besturen. .Ènkele leden meenen dat die mogelijkheid niet moet worden opgenomen. Met 10 tegen 9 stemmen wordt dit amendement aangenomen, •

De conclusie van het rapport, die betrekking heeft op de vraag, of voor de verschillende gemeenten, al naar de draag kracht, een verschillend minimum raoei worden vastgesteld, onderwerpt men niet a, an stemming.

Door den heer Zoete wordt rappojt uitgebracht over een voorstel van ^j Weyland, om een wijziging aan te bron! gen in art. 5 van het reglement van de schraalste predikantstractementen, aldus-„Uit dit fonds worden uitkeeringen ge! daan ten behoeve van predikantsplaatsen" aan welke, alle gewone en buitgewoué toelagen daaronder begrepen, eentracte. ment benederi f 1400 is verbonden."

Het rapport condindeert tot veiiverpynn Dr. Weyland licht zijn voorstel toe. Het is niet zijne bedoeling alle tractementen tot f 1400 op te voeren uit dit fonds, maat alleen mogelijk te inaken, aan gemeenten die nu meer dan f 1000 tractement hebben een toelage te blijven toekennen en dat daarbij aan de Synodale Commissie meer vrijheid te geven.

Er wordt gevreesd dat de. aanvragen veel talrijker worden zullen. De conclusie van het rapport wordt met 12 tegen 1 stemmen aangenomen.

Ook wordt niet aangenomen een voorstel om het mogelijk te maken uit het fonds tot verbetering der schraalste predikantstractementen kindergelden uit te keeren.

Donderdag 9 Aug. 20ste zitting.

Kindergelden. Het rapport van den heer Zoete is aan de orde over het voorstel van dr. Weyland, om in te voegen het volgende artikel (na, art. 5) in het Regiement op het Fonds tot verbetering der schraalste predikantstractementen;

„Aan een predikant, wiens inkomen, ook al is het hooger dan f 1400, te gering is voor goede verzorging van zijn huisgezin, kan, telkens voor den tijd van ééu jaar, kindergeld worden uitgekeerd voor oen of meer zijner kinderen, tot een bedrag van f50 per hoofd.

Hij richt zijne aanvraag, begeleid door de inlichtingen, waaruit de gegrondheid der aanvraag blijkt, door tusschenkomst van de kerkelijke besturen tot de Synode."

De voorsteller heeft de invoeging toegelicht.

Menig predikantsgezin zou door de toepassing van de nieuwe bepaling worden gebaat én in het vervolg zou kindergeld kunnen worden uitgekeerd, waar de kindergelden, uitgekeerd door den Staat, geheel of gedeeltelijk hebben opgehouden, juist op een tgdstip dat zij niet kunnen worden gemist.

De commissie van rapport meent dat voor invoeging van het onderhavige artikel de tijd nog niet is aangebroken en adviseert tot verwerping. De invoeging wordt ev-enwel niet verworpen, doch ca ampele bespreking tér fine van advies aan de Algemeene Synodale commissie gegeven.

Weduwen-en Weezenbeurs, De heer Steenbeek rapporteert over een voorstel van-de heeren Cremer en Tammens, om art. 5 en art. 6 van het Reglement op de algemeene |Weduwen-en Weezenbeurs (over de betaling der contributies door vacaute plaatsen handelende) te wijzigen.

Het rapport concludeert [geen verandering aan te brengen.

Besloten wordt, dat 'de Synode zal uitspreken, dat de predikanten de volle contributie betalen over het eerste kwartaal. De plaatsen, dié op 31 Maart vacant zijn, betalen de f 5, onverschillig hoe lang zij vacant zijn en zonder verdere verrekening.

Bedeelden. Dr. Deeleman brengt rapport uit over het voorstel van de classicale vergaderingen van Middelburg, Haarlem enz., tot schrapping uit art, 3 van het Algemeen Reglement: „of in het jaar, dat aan de stemming of verkiezing voorafgaat, door eenig armbestuur zijn bedeeld geworden."

De rapporteef eade commissie is in haar oordeel verdeeld, een minderheid adviseert tot verwerping, een meerderheid tot voorloopige aanneming en wijst daarbij op het feit, dat in dezen tijd niet zonder willekeur kan worden vastgesteld wie als „bedeelde" moet'worden aangemerkt. Bovendien worden met de bestaande bepaling, zij, die door de eigen kerk worden bedeeld wèl en zij die door andere vereenigingen worden ondersteund niet van stemrecht beroofd.

De argumenten der voor-en tegenstanders reeds dikwijls gehoord, worden ook nu weder ingebracht. Daarna wordt met 14 tegen 5 stemmen de conclusie der eerderheid aangenomen.

Vrijdag 10 Aug. 21ste zitting.

Benoembaarheid van vrouwelijke lidmaten. Woensdag heeft de Synode, bij de behandeling van een wijziging in art. 3 van het Algemeen Reglement, voorloopig de bepaling ingevoegd, dat vrouwelijke lidmaten niet benoembaar zullen zijn voor eenig ambt of voor de kerkelijke besturen. Namens de commissie voor eindredactie hierover brengt dr. Visser ter sprake, of uit het gesprokene op dien dag voortvloeit dat woMiüeZi; ^^ lidmaten benoembaar zijn tot gemachtigde van het kiescolleg Die vraag wordt met 15 tegen 4 stemmen bev(stigend beantwoord.

Hulppredikerschap. In de zitting op ' Vrijdag 3 Aug. is het eerste der voorstellen-Gronemeijer aangenomen. Prof. Slotemaker de Bruine geeft.de eindredactie van het nieuwe artikel.

Bedeelden. In de 20ste zitting is voor-aangenomen het voorstel van de voorloopig classicale vergaderingen van Middelburg, Haarlem enz., tot schrapping uit art. 3 het Algemeen Reglement: „of in het jaar, dat aan de stemming of verkieziög voorafgaat, door eenig armbestuur zijn bedeeld geworden".

Ook hiervan wordt de eindredactie vastgesteld.

Reglement op de benoeming. Dr. H. Doorenbos, predikant te Scheemda, heeft bij de Synode voorstellen ingediend tot wijziging van art. 3 van het Algemeen Reglement op de Benoeming, de heer Tammens brengt over de voorstellen rapport uit.

De wijziging in art. 3 komt het eerst in bespreking. Met algemeene stemmen wordt voorloopig aangenomen aan art, 3 toe te voegen: „Het stemrecht wordt uitgeoefend overeenkomstig de bepalingen van het Synodaal Reglement op de benoeming van ouderlingen en diakenen, en de beroeping van predikanten".

Dan bespreekt men het reglement op de benoeming. De bespreking loopt niet af en zal in een der volgende zittingen verder behandeld worden. Nu verdedigt prof, Slotemaker de Bruine de eisch van een verplichte lijst, dat hij noodig en mogelijk oordeelt Lange discussies ont spinnen zich over de vraag, wie op de lijst vigeerend op den datum in het Regl. vastgesteld zullen moeten staan; nl. allen die in Art. 2 al. 1 zijn aangeduid of alleen zij die op dien datum tot de stembus zullen kunnen worden toegelaten. 11. leden verklaren zich voor het laatste.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen