Alg. Synode der Ned. Herv. Kerk.

18de zitting. Dinsdag 6 Aug.

Het voorstel van prof, dr. W. J. Aalders om de Kerkeraden in de Universiteitssteden te verzoeken over te gaan tot aanstelling van predikanten voor studenten en intellectueelen, ontmoette ernstige bedenking. Geoordeeld werd dat de studenten zich geen predikant van bepaalde richting latsn opdringen. Het voorstel wordt met 16 tegen 3 stemmen verworpen.

Daarna kwam in bespreking het Regl. op de Filiaal gemeenten en 't Rapport van de Commissie voor de nieuwe voorstellen daarover. Vier Commissie-leden wilden het voorioopig aannemen, drie wilden het afwijzen.

Prof. dr, H. M, van Nes wees er op, dat geen enkel lid kerkrechtelijk bezwaar er tegen had of het in strijd achtte met het Ned. Herv. Kerkbegrip, al ziet hij zelf in de gedwongen erkenning van de rechten der minderheden een bron van bitteren strgd.

Prof. dr. W. J. Aalders was 'ter mee eens, dat dit Reglement gansch iets anders is dan de jongste Modus Vivendi. In den tweeslachtigen M. V., die bovendien de zaak slechts tijdelijk regelde, bleef de Kerk alleen een administratief lichaam ; in het Reglement, die een consolidatie bedoelt is de Kerk een belgdende gemeenschap. Spr. kon echter het Reglement niet met het Kerkbegrip in over0en.? temming vinden. Uitgaande van een positief Christelijk geloof, is de Kerk een lichaam met een belijdenis; eene religieuse gemeenschap is geen Kerk. Hij was tegen het Reglement, dat ontbindend op de Kerk zou werken.

Ds, L., W. Bakhuizen van den Brink verwachtte van het Reglement een geweldigen strijd.

Ds. J. Steenbeek wilde de Kerk één doen blijven en had veel practische beswaren.

Ds. J. C. Prins, die in het Reglement een consciëntie-kreet hoorde, achtte de macht dar Class. Besturen te groot en aprak zich uit voor verplichte parochievorming.

Ds. H. van Druten zei, dat het Class. Bestuur tot een geloofsrechtbank wordt gemaakt, die den strijd verergert en op de ontbinding aanstuurt.

Ds. A, A. Cremer, die er aan herinnerde dat de Synode het beginsel van den Modus Vivendi eenmaal aannam, wilde nu ook 't Reglement zien aangenomen ; hij verwachtte er een edelen wedstrijd van, waaruit veel goeds kan geboren worden.

De heer P. Landsman, die de Kerk als draagster der objectieve waarheid beschouwde, zag in aanneming van het Reglement vermeerderden strijd.

Ds. P. Bongers meende dat een Kerk niet tegen zichzelf kan aeggen, dat zij een huis is dat tegen zichzelf verdeeld is. Hij achtte het Reglement ook onnoódig, omdat de minderheden voor hun godsdienstige behoeften, toch wel bevrediging zoeken.

Prof. dr. S. D. van Veen zei, dat de Synode geen partijen maar wel richtingen moet erkennen; de Christus-prediking geschiedt nu eenmaal in verschillenden vorm.

Ds. D. Zoete was tegen het Reglement, omdat de daarin genoemde geloofsgrond hem geen voldoenden waarborg geeft, de strijd een erger karakter zou krijgen en de practische bezwaren vele zijn.

Ds. A. de Haan beschouwde het middel als erger dan de kwaal.

Ds. A, J. A, Scholte vond in het voorstel een ernstig streven om in de Kerk verbetering aan te brengen.

Dr. G J. Weyland, President, beschouwde het Reglement als een sprong in het duister.

Ds. D. Eilerts de .Haan wilde geen uiteengaan, maar een middel tot bekoming van meerdere vrijheid, voor het bestaan der verschillende richtingen, waardoor men elkander verrijkt.

De conclusie der meerderheid om het Reglement voorioopig aan te nemen, werd verworpen met 10 tegen 9 stemmen.

Vöór stemden de heeren Cremer, Eilerts de Haan, van Veen, Tammens, Huber, Deeleman, Scholte, Picard en Van Bork.

Tegen de heeren Steenbeek, Prins, Veenman, Van Druten, Landman, Zoete, Hannema, Bongers, de Haan en Weyland.

19de zitting, Woensdag 7 Aug.

De heer Bolt, te Nieuwe Pekela, heeft bericht, dat hij zijn benoeming tot secunduslid der Synodale Commissie heeft aangenomen.

Behandeld wordt het rapport over een reglement op de ruiling van standplaatsen, ingediend door de Classicale Vergadering van Leeuwarden. Nadat prof. van Veen heeft opgemerkt, dat in de 17e eeuw èn leening èn ruiling van predikanten wel voorkwam, wordt het reglement zonder hoofdelijke stemming als onuitvoerbaar verworpen,

Aan de orde komt het voorstel van prof. Aalders om de ledm der Synode te laten benoemen door de Classicale Vergaderingen. Twee leden der commissie zijn daar vóór, één lid er tegen, omdat groote classis gelijk zouden  gesteld worden met kleine, en omdat Provinciale Kerkbesturen er beter .over kunnen oordeelen dan Classicale Vergaderingen. Wordt het beginsel aangenomen, dan stellen allen voor om een Cömmissie van Uitvoering te benoemen.

Prof. van Nes adviseert gunstig. De secretaris is er tegen, omdat een groote Synode meer op een parlement dan op een bestuur zou lijken.

De vice president stemt in met het beginsel.

Prof. van Veen is wel voor het beginsel, maar zal tegenstemmen met het oog op het partijwezen in de Kerk.

• Ds. Eileris de Haan vindt het niet eenvoudiger, billijker en zuiverder dan het bestaande, 't Is te omslachtig en zal de werkkracht verminderen. Wilde men het verband met de Kerk verlevendigen, dan moest men de keuze laten aan de lidmaten, wat echter weer in strijd zou zijn met het federatief beginsel in onze kerkinrichting. Hg vindt ook de Classicale Vergadering niet geschikt om personen aan te wijzen die als leden in de Synode zullen zitting nemen.

Ds. Prins zou meer voelen voor een uitbreiding van het aantal benoembare personen. Er is nu zoo weinig keus.

Ds. Zoete verklaart zich voor het beginsel.

, Ds. A. de Haan vraagt, of de Classicale Vergadering, die de leden der Provincials Kerkbesturen benoemt, ook niet bekwaam is om leden af te vaardigen naar de Synode.

Ds. Deeleman voelt beswaar tegen groote vergaderingen.

Ds. Picard ontwikkelt bezwaren aan de practiijk ontleend.

Prof. van Nes erkent, dat de werkkracht niet zal vermeerderen, maar dat de werkwijze zal moeten veranderen, opdat de Synode meer een representatief dan een administratief karakter verkrijge.

Door den president wordt verklaard, dat hij wel voor het beginsel is, maar het nu niet den tijd daarvoor acht, en dat een uitgewerkt voorstel had moeten aangeboden zgn.

Prof. Aalders meent, dat geen compleet voorstel geëischt mag worden, als men niet weet, of het beginsel aangenomen wordt. Hoe minder getrapte verkiezing, hoe zuiverder vertegenwoordiging. Men zou hoopvoller werken. Vrees voor groote vergaderingen is niet vrij van hiërarchie, 't Voorstel is geen zaak van richting of partij.

Ds. Tammens zegt: Niet de Classicale Vergaderingen zijn de p^fond-vergaderingen onzer Kerk, maar dat zijn de Kerkeraden,

Tegen het voorstel-Aalders verklaren zich de heeren Prins, Cremer, Eilerts de Haan, van Veen, Tammens, Huber, Deeleman, Scholte, Picard en Van Bork; er vóór stemmen de heeren Veenman, Landsman, Bongers, Zoete, Hannema, de Haan, Steenbeek, Van Druten en Weyland, zoodat het is verworpen.

Ds. Tammens brengt een uitvoerig rapport uit over het nieuwe Reglement op de benoemingen.

De zitting wordt verdaagd wegens een contracta.

20ste zitting. Donderdag 8 Aug.

Het rapport over het Reglement op de kerkelijke archieven wordt behandeld. In 't algemeen wordt opgemerkt door prof. van Veen, dat overbrengen van de kerkelijke archieven in de rijksarchieven niet gewenscht is, alsmede dat de toegang tot de kerkelijke archieven niet bezwaarliijk moet worden gemaakt. Ds. Van Druten oordeelt, dat in dit reglement te veel werk aan den kerkelij ken archivaris wordt opgelegd.

De overige opmerkingen worden gemaakt bij de artikelsgewgze behandeling der zaak. Na ampele besprekingen wordt het reglement met eenige wijzigingen van redactioneelen aard aangenomen. De president brengt dank aan allen, die tot het tot stand komen van het reglement hebben meegewerkt.

In behandeling komt het rapport over den „secundus scriba." De voorgestelde veranderingen worden overeenkomstig de conclusie verworpen.

Gegevens omtrent het hulppengiomfonds worden in handen gesteld van ds. Cremer.

Ds. Steenbeek rapporteert over de wijzigingen omtrent het stenvreeht dergmm, \ a a die door grensw^ziging bij een andere gemeente worden gevoegd. Die gunstige bepalingen worden overeenkomstig de conclusie aangenomen.

Wegens een plena en contracta wordt de zitting verdaagd.

21ste sitting. Vrijdag 9 Aug.

Gelezen wordt het besluit eener contracta inzake de gem. Beetsterzwaag ca. Rapport wordt uitgebracht door de commissie voor eindredactie over een paar aangenomen wetswijzigingen.

Bijna de geheele zitting is in beslag genomen door de behandeling van het nieuwe reglement op de benoemingen, enz. Bij de artikelsgewijze beoordeeling werd hier en daar iets gewijzigd, o a. inzake de wijze, waarop de lijst van stemgerechtigden door de vorige Synode was geregeld en het al of niet optreden of voortbestaan van een kiescollege, waarna het reglement met 16 tegen 2 stemmen werd aangenomen, zoodat het aan de hoofdelijke stemming van de pro vin ei ale Kerkbesturen en der Waalsche commissie zal onderworpen worden.

Gelezen wordt een rapport van den heer Veenman over een verzoek van de Classicale Vergadering van Deventer om de aandacht van kerkeraden en kerkvoogdijen te vestigen cp de noodzakelijkheid om krachtig te steunen de pogingen, die aangewend worden ter verbetering der predikantsperiaioenen. Aan dat verzoek zal gaarne worden voldaan., Aan ds. Cremer wordt opgedragen het opatellen eener desbetreffende circulaire; opgemerkt zal worden, dat van 551 predikautsplaatsen de predikanten bij eventueel emeritaat, slechts f 600.— pensioen krijgen na.40-jarigen dienst.

22ste zitting, Zaterdag 10 Aug.

Het reglement op de benoeming, dat door de Synode definitief werd aangenomen, zal aan de hoofdelijke stemming der Provinciale Kerkbesturen worden onderworpen.

Uitgebracht werd een uitvoerig verslag wegens de persoonlijke kerk visitatie, samengesteld uit de verslagen der prov. kerkbesturen.

Br blijkt uit, dat in 1917 het zielenaantal der Ned. Herv. Kerk 2, 849, 792 bedraagt. In 1914 bedroeg het 2, 880, 471. Dit zou dus, gegeven de juistheid der cijfers, eene vermindering zijn van 30, 679. De uitkomst der negende tien jaarlijksche volkstelling op 31 Dec. 1909 wees echter een getal aan van 2, 597, 872 zielen, waarbij gevoegd moeten worden de ongeveer 638 leden der Presbyteriaansch-Engelsche en Schotsche gemeenten.

De totale som van ontvangsten der diaconieën bedraagt f 6, 025, 846, 12 ; die der uitgaven f 4, 949, 029, 64. Het bedrag der gewone inkomsten buiten het batig saldo in het eerste cijfer is uit bezittingen f 2, 711, 934, 511/2; uit de collecten f l, 049, 246, 21Vï, uit andere middelen f 466, 186, 071/2-Het bedrag der uitgaven van de diaconieën voor de behoeftigen is f 3, 133, 049, 321/2. De totale som van alle legaten, erfstellingen en giften van f 100 en daarboven f 616, 787, 331/2, wat verhoogd zou moeten worden met de waarde der landerijen en huizen, welke werden geschonken.

Het aantal gedoopten bedroeg 48, 299; volgens het officieele cijfer zouden 584 leden van de Ned. Herv. Kerk zijn over gegaan naar andere kerkgenootschappen en omgekeerd 504 naar deze kerk.

Het aantal, leerlingen, aan wie godsdienstonderwijs werd gegeven, bedroeg 238, 014. In 1908 bedroeg dit 278, 135; in 1911 275, 203 ©n in 1914 262, 975. Het aantal dergenen, die tot lidmaat eijn aangenomen 22, 835. In 1899 was dit getal 30, 107 ; in '02 29, 829; in '05 28, 470; in '08 26, 560; in '11 29, 314; in '14 26, 075.

In 876 gemeenten heeft de benoeming van ouderlingen en diakenen en de beroeping van predikanten rechtstreeks of door een kiescollege plaats; in 504 door den kerkeraad.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen