STAAT EN MAATSCHAPPIJ

Het verdient de bijzondere aandacht, hoe Vlij algemeen de burgerlijke partijen er met verlangen naar uitzien, dat de verkiezingen voor de Tweede Kamer een zoodanig resultaat zuUen opleveren, dat weer tot het constitutioneel parlementaire stelsel kan worden teruggekeerd.
De twee extra-parlementaire Kabinetten, die na elkander optraden, eerst dat van mr. de Geer en daarna dat van mr. Ruys de Beerenbrouck, en die sinds het voorjaar van 1926 de leiding van 's Lands zaken in handen hadden, hebben wel duidelijk aangetoond, dat het aanzien van het parlement in die jaren er niet op is vooruitgegaan en het belang van het land met dezen noodmaatregel niet werd gediend.
Een extra parlementair kabinet is toch eigenlijk niet veel meer dan een politieke zetbaas, die de zaken zoolang bereddert, totdat de tot het hooge ambt van minister eigenlijk geroepenen zich komen aanmelden.
Dat inzonderheid het Kabinet Ruys de Beerenbrouck zijn taak breeder en van wijder omvang zag, dan hoofdzakelijk zich met de administratie der departementen bezig te houden, vindt haar grond in de abnormale tijdsomstandigheden, die van de crisis het gevolg waren.
Een extra parlementair Kabinet Is gelukkig in Nederland nog iets ongewoons. Het onderscheidt zich van een parlementair Kabinet hierin, dat het eerstgenoemde geen partijen in de Staten-Generaal achter zich heeft. Zulk een Kabinet staat buiten het volk, kent geen saamwerking met de politieke groepen in de Kamer. Het vaart op eigen kompas, het handelt voor eigen rekening.
Uiteraard gaat van een extra parlementair Kabinet weinig kracht uit. Zijn optreden naar buiten is in den regel zwak en weifelend.
Dit is duidelijk uitgekomen bij de maatregelen, welke moesten worden getroffen, om in dezen crisistijd de bedrijven, zooveel als 't ging, op gang te houden.
Ondanks het vele goede, dat het Kabinet Ruys tot stand bracht, kón het toch niet aan de moeilijkheden die zich voordeden, het hoofd bieden. Daarvoor ontbrak het Kabinet het gezag.
Een extra parlementair Kabinet behoort bij een parlement ten onzent, zooals dit tot dusver was saamgesteld, niet thuis en zeker niet in een tijd als die, waarin wij thans leven.
Vandaar, dat de roep uitgaat naar een krachtig parlementair Kabinet, dat in deze buitengewone ernstige dagen in staat is, met groote doortastendheid het bewind te voeren.
De taak van zulk een Kabinet moet in de allereerste plaats zijn, om de gezagondermijnende invloeden, die een rustig en ordelijk volksleven bedreigen, met beslistheid te weerstaan. Verder heeft het zich bezig te houden met de ontredderde publieke financiën te herstellen, het economisch leven zooveel mogelijk uit zijn verval op te heffen en eindelijk de bestrijding van de ramp der werkloosheid met kracht ter hand te nemen.
Dat dit alles geen geringe zaak is en de meest eminente volksbelangen betreft, zal men grif moeten toegeven.
De vraag, die zich echter in dit verband voordoet, is deze, of de mogelijkheid bestaat, dat een Kabinet, als wij op het oog hebben, er na de verkiezingen zal komen.
Het antwoord op die vraag is niet gemakkelijk te geven.
Veel zal hier afhangen van de wijze, waarop de nieuwe Kamer zal zijn samengesteld en van de bereidheid van de partijen, die tot saamwerking geroepen zijn, om een parlementaire meerderheid te vormen.
Wij gewaagden van een parlementaire meerderheid omdat een Kabinet, dat op 'n minderheid zou moeten rusten, zijn kracht reeds tevoren inboet.
Nu is naar onze meening de eenige kans om eene parlementaire meerderheid te krijgen, dat de drie rechtsche partijen, althans wanneer ze boven de vijftig komen, samengaan.
Het is ons bekend, dat er onder het Gereformeerde volk ook menschen zijn, die tegen de rechtsche coalitie bezwaren maken, en die van het rechtsche bloc niets moeten hebben.
Dit is hun recht.
Maar weten zij een anderen weg om eene parlementaire meerderheid in de Kamer te krijgen ?
Samengaan met Communisten en Sociaal Democraten is uitgesloten.
Saamwerking met Vrijzinnigen is on­denkbaar.
Doch wat wil men dan ?
Laat men het ons zeggen.
Er wordt veel geklaagd over de maatregelen, die genomen zijn om den noodtoestand, waarin de bedrijven verkeeren, te lenigen.
Daarvoor is alle reden.
Maar als er geen parlementair Kabinet komt, dan treedt weer een extra parlementair Kabinet op, en sukkelen wij op dezelfde wijze voort.
En waar we dan belanden weten we niet.
Dat ons volk eens een open oog mocht ontvangen voor de groote gevaren, die dreigen.
Er wordt in onzen tijd met vuur gespeeld.
Men heeft geen flauw begrip van eigen verantwoordelijkheid.
Men treedt op en handelt, alsof de verkiezingen in den meest normalen tijd plaats hadden.
En ondertusschen gaan wij, zoo God het niet verhoedt, eene vreeselijke toekomst tegemoet.
Zeker, de Heere werkt Zijn Raad uit. Doch de Heere geeft ons ook in dezen tijd een taak en roeping, om die te volbrengen.
Laat ons van die taak en roeping bewust worden en laten wij er ons van overtuigd houden, dat alleen een krachtig Kabinet met Gods hulp ons door den donkeren tijd, dien wij beleven, kan heenleiden.
Van dit feit heeft ons volk zich bij de komende verkiezingen rekenschap te geven.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen