STAAT MAATSCHAPPIJ

WERKKORTING VAN DEN ARBEIDSTIJD.
Onder de middelen, die tot een mogelijke oplossing van het vraagstuk der werkloosheid kunnen leiden, wordt door velen in de eerste plaats de maatregel aangeprezen van verkorting van den arbeidstijd en wel zeer in het bijzonder die van de invoering van de 40-uren week.
Het initiatief tot het treffen van zulk een maatregel ging in het vorig jaar uit van de italiaansche Regeering, die dit onderwerp aanhangig maakte in de buitengewone zitting van den Raad van Beheer van internationaal Arbeidsbureau, dat op 21 September 1932 en volgende dagen te Genéve bijeen was.
De resolutie, die de Italiaansche regeerings-gedelegeerde, De Michaels, op de conferentie indiende, bevatte de vier volgende voorstellen :
1e. dat de kwestie van de verkorting van den arbeidsduur op de agenda der internationale arbeidsconferentie van 1933 zal worden geplaatst, met de bepaling dat in de conferentie zoowel de eerste als de tweede lezing zal plaats vinden ;
2e. dat een voorbereidende technische conferentie nog in den loop van 1932 te Geneve zal worden gehouden ;
3e. dat de raad van beheer in Januari de uitkomst van de technische conferentie zal bespreken en dan zal overwegen, deze terkiennis van de oeconomische wereldconferentie te brengen;
4e. den secretaris-generaal van den Volkenbond uit te noodigen met spoed de werkloosheidscommissie van de door Briand in liet leven geroepen Europeesche commissie van den Volkenbond bijeen te roepen In het belang van een spoedige verwezenlijking van de gedachte van de uitvoering van groote openbare werken van internationaal nut, ter bestrijding van de werkloosheid.
Dat tegen deze voorstellen bezwaren zouden worden ingebracht, was te verwachten.
De geheel onverwachte indiening van een ingrijpenden maatregel, als de verkorting an den arbeidstijd, benevens de moeilijkheid der materie zelve, maakte het nemen an een beslissing uiterst moeilijk.
De Engelsche regeerings-gedelegeerde ter conferentie waarschuwde tegen een geïmproviseerden crisismaatregel, die nog onvoldoende bestudeerd was en die tot een verlaging van den tegenwoordigen levenstandaard zelf zou kunnen leiden.
Bij deze waarschuwing sloten zich de vertegenwoordigers der regeeringen van Japan en Britsch-Indië aan. Zij maakten zelfs bewaar om actief deel te nemen aan de in het tweede voorstel genoemde voorbereidende technische conferentie, althans wanneer deze nog in den loop van 1932 zou gehouden worden.
Veel succes heeft de conferentie met betrekking tot de Italiaansche voorstellen op het stuk van den verkorten arbeidstijd niet opgeleverd. Het eenige resultaat, dat bereikt werd, was, dat met meerderheid van stemmen de zaak werd aangehouden en dat bepaald werd, dat de voorbereidende technische conferentie in Januari van dit jaar zou plaats hebben. Wat dan ook inderdaad is geschied.
Op de conferentie van Januari werd het voorbereidend werk, teneinde tot verkorting van den arbeidstijd te geraken, ter hand genomen, terwijl men thans hoopt, dat de voorstellen in de zitting van den Raad van beheer, die in de maand Juni een aanvang nam, hun beslag zullen krijgen.
Ook de resultaten van deze conferentie, voor zoover zij bekend zijn, zijn weinig hoopvol. Zelfs spreekt men al van eene mislukking der conferentie.
Tegen een 40-uren conventie verklaarden zich reeds : Canada, Cuba, Engeland, Hongarije, Japan, Joego Slavië, Finland, Britsch Indië en Noorwegen. De Zuid-Amerikaansche Unie was voor de overeenkomst, maar verklaarde zelf tot de ratificatie (de betrachtiging der regeering van het te sluitenv erdrag) niet te kunnen overgaan.
De Nederlandsche regeeringsgedelegeerde verklaarde, naar De Nederlandsche Werkgever in een overzicht van de besprekingen te Geneve meldt, geen bezwaar te hebben tegen een conventie, waarin slechts aan de staten de verplichting wordt opgelegd de werkloosheid zooveel mogelijk te trachten te bestrijden door wetgevende maatregelen, strekkende tot verkorting van den arbeidstijd. Tegen een verplichting, om zulke maatregelen voor te schrijven, althans voor bepaalde inrichtingen, zal Nederland zich moeten verzetten, tenzij internationale toepassing ervan absoluut gewaarborgd was.
Dat ons land den eisch stelde van aboslute waarborgen voor internationale toepassing", is begrijpelijk, wijl de ervaring heeft geleerd, dat terzake van het naleven van conventies, bijzonder betreffende den arbeidstijd in heel wat Staten op ergerlijke wijze wordt geknoeid".
De 48-uren week is zelfs in Europa nog lang geen werkelijkheid, terwijl in menig land, vooral in dezen crisistijd weinig gerekend wordt met den wettelijk beperkten arbeidstijd.
De Nieuwe Provinciale Groninger Courant wees eenige maanden geleden in een artikel „Veertig uren werken" nogmaals op het feit, dat wij in ons land voorzichtig moeten zijn met arbeidswetten, omdat wij de goede gewoonte hebben ook naar die wetten te leven. Wij hebben ze niet alleen op papier, maar zij worden ook toegepast. Er zijn echter landen, waar men er niet tegenop ziet mooie wetten te maken, omdat men wel weet, dat er in de toepassing toch niet veel van komt. En dat is, zoo werd opgemerkt, van groote beteekenis voor de concurrentie op de wereldmarkt.
Vandaar den eisch van Nederland, dat internationale toepassing van de invoering van een beperkten arbeidstijd absoluut gewaarborgd moet zijn.
Ter illustratie van het feit, dat er landen zijn, die conventies betreffende de arbeidswetgeving niet nakomen, noemt het Groninger blad de klompenindustrie. Onze klompenmakers — zoo zegt het blad — klagen steen en been over de Belgische concurrentie. Zij zeggen : de Belgen werken per dag veel langer dan wij en de lonen zijn niet de helft van hetgeen hier wordt betaald. Hoe kan dan de concurrentie worden volgehouden ? Dit nu is een algemeen verschijnsel. En omdat de dingen nu eenmaal zoo zijn, moeten vooral wij voorzichtig zijn ook ten aanzien van een probleem als dat van de 40-uren arbeidsweek.
Internationale aanvaarding van de verkorting van den arbeidstijd moet in elk geval voorwaarde zijn voor een uitvoering van dat denkbeeld.
Aan de invoering van de 40-uren week in algemeenen zin kan eerst dan gedacht worden, wanneer er over heel de wereld éénzelfde korting van de werkweek plaats vindt en er overal slechts 40 uur per week wordt gewerkt.
Over uitzonderingen, in gevallen, waar het bedrijf dit, zonder schade te maken, toelaat, kan men anders denken.
Dat zich bij het probleem van de 40-uren week bezwaren, zelfs groote bezwaren voordoen, zal wel door niemand kunnen worden ontkend.
Een eerste bezwaar betreft het uurloon.
De arbeiders zullen over het algemeen wel te vinden zijn voor een kortere arbeidsweek, echter zal dan de verdienste per week niet mogen dalen. En waar het op dit oogenblik reeds moeilijk voor de bedrijven is om met het buitenland, waar de loonen veel lager zijn dan bij ons, te concurreeren, zal bij het terugbrengen van de 48uren week op een 40-uren week met een verhoogd uurloon de bedrijven niet meer kunnen rendeeren en te gronde gaan. Zelfs een 40-uren week met behoud van het tegenwoordig uur-loon zal voor menig bedrijf groote moeilijkheden opleveren, omdat over het algemeen het procent van de algemeene kosten, dat op den prijs drukt, grooter zal zijn, ook al blijft het uurloon hetzelfde.
De invoering van de 40-uren week zonder meer zal het vraagstuk der werkloosheid niet tot oplossing brengen, maar de werkloosheid in erge ^mate doen toenemen.
Van een gelijk gevoelen — en dit is zeer opmerkelijk — was op het Sociaal-Democratisch congres van dit jaar het toekwame Tweede Kamerlid, de heer dr. Ir. van der Waerden. Deze Sociaal-Democraat liet een waarschuwing hooren tegen het opnemen van de 40-uren week in het verkiezingsprogram, omdat, zooals hij zeide, de kostprijs der artikelen zou worden verhoogd, waardoor het gevaar zou ontstaan van grooter werkloosheid.
Een tweede nezwaar geldt de techniek, die bij verschillende bedrijven een rol speelt. Ook met de techniek zal moeten worden gerekend. Het is de vraag, of de technische moeilijkheden, die van de invoering van de 40-uren week het gevolg zullen zijn, ook gemakkelijk zullen kunnen worden overwonnen.
Wij zouden nog andere bezwaren kunnen noemen, doch zullen het bij de twee genoemde ernstige bezwaren laten.
Het blijkt wel, dat aan het vraagstuk Van de 40-uren week allerlei dingen vastzitten, die nader zullen moeten worden overwogen. De zaak zal in studie moeten worden genomen en het probleem van alle kanten moeten worden bezien.
Het Rapport van den Hoogen Raad van Arbeid inzake wettelijke verkorting van den arbeidsduur ter beperking van de werkloosheid, dat onlangs verscheen, zal bij het onderzoek een goede leiddraad kunnen zijn. Over dit rapport de volgende week nader.

OPPERVLAKKIGHEID.
Patrimonium schrijft onder het opschrift „Oppervlakkigheid" de onderstaande driestar :
Het Grafisch orgaan klaagt terecht over de zeldzame oppervlakkigheid, waarmede men belangrijke economische quaesties behandelt.
De grenzenlooze oppervlakkigheid waarmede bijvoorbeeld het aantal arbeidsuren per week geëischt wordt, stuit ons tegen de borst. In een zeer korte periode zakte men van 45 op 40, terwijl nu reeds 36 kans maakt om de favoriet te worden. Wie met dit alles niet onmiddellijk instemt is reactionair. Nadenken er over wordt al kwalijk genomen, waardoor er natuurlijk voor een afwijkende meening in 't geheel geen plaats overblijft. Als deze of gene een banier met 'n mooi opschrift opheft, dan is er maar één levenshouding mogelijk, namelijk er achteraan sjokken.
Zoo is het.
Bij de bespreking van het concept-program viel ook in een van onze afdeelingen zoomaar, zonder ernstige voorlichting, een uitspraak ten gunste van de 40-uren week.
Nu weet men toch, dat die 48-uren conventies nog steeds door de meeste landen niet geratificeerd zijn. Eveneens, dat er nog tal van landen zijn, waarmede wij op de wereldtmarkt moeten concurreeren, die in de nijverheid langer werken dan 48 uur. En ónze industrie zou  zoo maar op eigen houtje tot de 40-urenweek kunnen overgaan ! Alsof daardoor in een aantal gevallen de productiekosten niet hooger zouden worden! Ruimere fabrieksgebouwen, meer machines, meer toezicht enz. zouden noodig zijn. De rentelast zou zwaarder worden. Met een aan de verkorting met 8 uur evenredige loonsverlaging zou men er alleen niet komen. Tot een nog scherpere rationalisatie, zou men verschillende bedrijven dwingen. En de stijging der productiekosten zou leiden tot verlies van afzetgebieden en dus tot grootere werkloosheid.
Hiermede is niet gezegd, dat in bepaalde gevallen, bijv. bij grondwerk en met 'n ploegenstelsel, de 40-urige arbeidsweek niet toegepast kan worden. En nog minder, dat straks bij voortgaande technische ontwikkeling de arbeidsweek in een aantal industrieën niet korter kan worden dan 48 uur. Mits, natuurlijk, internationaal.
Maar in dezen tijd, waarin de Nederlandsche industrie worstelt om haar bestaan, waarin elke verhooging der productiekosten slechte gevolgen zou hebben, kan er van een 40-urige arbeidsweek eenvoudig geen sprake zijn.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen