Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

RONDOM DE LEESTAFEL

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

RONDOM DE LEESTAFEL

8 minuten leestijd Arcering uitzetten

KERK — en Volk, en Secte, en Verbond. Drie toespraken van prof. dr. Th. L. Haitjema; ds. J. E. Uitman en ds. M. Groenenberg.
HOEDEMAKER en KERKHERSTEL door dr. P. J. Kromsigt.
Twee brochures uitgegeven door de Ver. „Kerkherstel" ; gedrukt bij H. Veenman en Zonen te Wageningen.
Het Nederlandsch Hervormd Verbond tot Kerkherstel is ongeveer de voortzetting van het werk der Reorganisatie-Commissie, die in 1929 een Ontwerp van een Algemeen Reglement bij de Synode indiende, waarvan art. 4 luidde : „de regeering der Kerk op grond van het Koningschap van Christus wordt uitgeoefend in dier voege, dat in de Ned. Hervormde Kerk, met het oog op een ordelijke kerkelijke samenleving, krachtens hare belijdenis (Art. 30 Ned. Geloofsbelijdenis) zijn de volgende ambten: predikanten, ouderlingen en diakenen. In het concept worden verder de kerkelijke vergaderingen naar klassiek-Gereformeerde opvattingen weer in eere hersteld en als haar taak o.m. aangewezen de handhaving van de leer der Kerk, met name van de eerbiediging van Gods Woord als regel van geloof en leven (Art. 7 Ned. Geloofsbelijdenis) en de prediking van het heilig Evangelie van Jezus Christus, Gods eeniggeboren Zoon, onzen Heere (Zondag 6 Heidelbergsche Catechismus)".
Dit ontwerp, waarin ook aan leertucht een wezenlijke plaats was ingeruimd, werd door de Synode Januari 1930 verworpen, maar door het in hetzelfde jaar opgerichte Nederlandsch Hervormd Verbond tot Kerkherstel weer opgenomen als leiddraad voor de reorganisatie der Kerk. Dat Ned. Hervormd Verbond tot Kerkherstel heeft zich sindsdien meer zelfstandig ingericht, ook mee daartoe gedwongen door het optreden van de Vereeniging „Kerkopbouw" (voorzitter prof. Brouwer).
Het Verbond voor Kerkherstel wil Christus weer als Koning in de Kerk erkend en Zijn Woord geëerbiedigd zien. Men wil er voor ijveren, dat de Kerk als zoodanig weer den Christus-der-Schriften belijdt, niet alleen op papier, maar ook in practische beleving. Aan degenen, die zeggen : het is een monsterverbond ; of : het staat gelijk met vleesch tot zijn arm stellen ; of : de Geest moet het doen — geeft men te bedenken, dat de kerkelijke strijd, waartoe men zich heeft aangegord, is geboren uit den kerkelijken nood en een gevolg is van het oplevende Gereformeerde beginsel
Aldus prof. dr. G. M. den Hartogh, hoogleeraar aan de Theol. School te Kampen, in het voorname boek „De Reformatie van '86", blz. 355 enz. Het Ned. Hervormd Verbond tot Kerkherstel geeft een gansch groote reeks van brochures uit. Van stilzitten weet men niet. En zoo ligt nu voor ons de brochure van dr. Kromsigt, em. predikant van Amsterdam over „Hoedemaker en Kerkherstel". En de tweede brochure — in ander formaat — brengt ons de drie toespraken te Utrecht gehouden op de 6de Algemeene Vergadering, 9 Oct. '35. Daar sprak ds. Uitman over : Kerk en Secte, ds. Groenenberg over : Kerk en Verbond; en prof. Haitjema hield de openingsrede over „Kerk en Volk".
Men zal goed doen, wanneer men in deze dingen belangstelt natuurlijk, om deze twee brochures eens rustig te lezen. De Uitgever gaf goed werk.

LIBELLEN-SERIE. MAARTEN MAARTENS. Novellen en verzen, verzameld en vertaald door dr. M. A. Schwartz.
EWIG GISTER. Suid-Afrikaanse deur Johanna van Broekhuizen. skets
DE DAG BEWEEGT, verzen van A. J. D'. van Oosten. Uitgegeven door Bosch en Keuning te Baam.
Dit zijn de libellen No's 9«, 127 en 170. Drie heel verschillende boekjes die er alle drie keurig uitzien (No. 98 met een mooi portret).

DE REFORMATIE VAN '86. Gedenkboek bij het halve-eeuw getij der Doleantie, door dr. K. Dijk em. Uitgave J. H. Kok. Kampen 1936.
Dat er een Gedenkboek is gekomen ligt voor de hand. Een dergelijke gebeurtenis als van '86 laten de menschen van '86 zóó maar niet voorbij gaan in 1936. Gedenken is christenplicht. Gedenken om te danken. Ook om stil tot zichzelf in te keeren.
Dat als schrijvers van een Gedenkboek der Doleantie (zóó had men dit boek moeten noemen en niet De Reformatie van '86 !) zouden worden uitgenoodigd prof. dr. H. H. Kuyper en dr. J. C. Rullmann (intusschen overleden), ds. K. Fernhout Mz. en dr. K. Dijk en dr. H. Kaajan en prof. mr. V. H. Rutgers ligt voor de hand. Daarbij zijn ook gevraagd prof. dr. V. Hepp, dr. E. D. Kraan, dr. B. Wielenga en prof. dr. G. M. den Hartogh.
In 12 omvangrijke hoofdstukken worden 12 voorname punten aan de orde gesteld en rustig beschreven. Dat we het eene hoofdstuk rustiger hebben gelezen dan het andere, willen we wel weten. Wij zeggen : dat ligt aan den schrijver, die 't wat anders had kunnen en moeten zeggen. Maar de schrijver zal daarbij wel een andere verklaring afleggen, denken we.
Prof. H. H. Kuyper geeft als eerste hoofdstuk „Groen's strijd voor Kerkherstel". Als wij 't goed begrijpen zou 't, volgens prof. Kuyper zóó staan : Groen was tegen de Afscheiding, maar de Doleantie is naar zijn program, en Groen zou zeker in '86 meegedaan hebben en meegegaan zijn. Iets, wat wij ten zeerste betwijfelen en ten sterkste ontkennen. Het tweede hoofdstuk is van wijlen dr. Rullmann : D Mater Salem, 't Gaat over „de moederkerk Jeruzalem", zijnde „Amstelredam", dat met omzetttnig van letters d' Mater Salemis. „'t Misbruyck in Godes Kerck allengskens ingebracht, is hier weer afgedaen 't jaer LXX en acht". De geschiedenis van de Kerk van Amsterdam èn van de Doleantie te Amsterdam wordt hier behandeld. Het gedeelte van art. 38 en 39 Regl. Godsd. onderwijs, rakende „de aanneming van lidmaten" is zeer interessant, maar veel te éénzijdig. Voor historische bijzonderheden is het artikel van Rullmann zeer belangrijk. Ook het 3e hoofdstuk : „Losgemaakte Kerken" is van dr.Rullmann. Prof Hepp behandelt : „De doleantie en de leertucht". Het formeele kan zonder het materieele niet bestaan. Allerminst bij de Kerk. Wijziging in den Kerkvorm heeft tot onderstroom een wijziging in de Kerkelijke beginselen. Zoo ook hier. Het Schriftuurlijk principe, dat Christus rechtstreeksch gezag over Zijn Gemeente oefent, vond en vindt in de Synodale organisatie zijn negatie. Zijn Koninkrijk, waarvan de Kerk een der verschijningen is en waarvan Jezus voor Pilatus beleed, dat het niet van deze wereld is, werd verwereldlijkt, geseculariseerd. Het „niets tusschen Jezus en de ziel", dat zijn sociaal complement heeft in het „niets tusschen Christus en de Kerk", werd niet alleen in zijn konsekwente doorwerking belet, maar bij de wortel afgesneden". „Laat zich in het afgetrokkene een organisatie, door de Overheid aan de Kerk opgelegd, met behoud van een overigens Gereformeerde Konfessie nog denken, de werkelijkheid bood iets anders aan. Scherp schrijnde het „juk" de schouders der geloovigen enz". „In haar reglementen lagen de Drie Formulieren van Eenigheid als haar officieele grondslag verankerd. Boven de hoofdingang van haar gebouw werd het woord „Gereformeerd" of liever „Hervormd" met kloeke letter uitgehouwen. Maar niet deze, doch de vele zijdeuren werden het drukst geopend. Het officieele werd door het reëele niet „geacht". Enz. „Tegen dit droef verval deden Afscheiding en Doleantie éénzelfde reformatorisch geluid hooren".
Het 5e hoofdstuk: „De Doleantie en de Organisatie" is van de hand van prof. H. H. Kuyper. Het 6de hoofdstuk — zeer interessant — is van prof. V. Rutgers, zoon van zijn vader, en handelt over : De Doleantie en de beheersquaestie. Dr. Kaajan schrijft over : De Doleantie en het Kerkverband. Dr. Kraan over : De Doleantie en de Afscheiding. Dis. K. Fernhout Mzn. (dat is immers de jonge Fernhout van Baarn en niet de oude voortrekker, zijn vader ? ) schrijft over : „De Doleantie en het godsdienstig leven" ; waarvan hij zelf zegt: „De behandeling van dit onderwerp eischt eenige bezinning vooraf". Bezinning, misschien zonder dat woordje „eenige" is zeker noodig als men zoo'n onderwerp gaat behandelen, vooral nu, in 1936 ; wat b.v. wel blijkt uit het laatste hoofdstuk van dit Gedenkboek van de hand van prof. Den Hartogh.
Het 10de hoofdstuk handelt over : „De Doleantie en de Achtergeblevenen" en is van dr. B. Wielenga. De schrijver begint met twee herinneringen uit '87 en '86, toen gezegd werd, dat geen stam van Israël gemist mocht worden en. dat de kerkelijke goederen niet mochten worden achtergelaten ; want dat was niet gebeurd, toen God Israël uitleidde uit Egypte (Exodus 10 vers 26 ; 12 vers 32), ook niet, toen Israël uit Babel werd verlost (Ezra 6 vers 5) en ook niet, toen de Heere ons bij de verlossing uit het Roomsche slavenjiik Kerk en goederen meegaf. Daarom mocht het ook in '86 niet anders gaan. „Diezelfde Verbonds-God leeft nog". „Uit beide woorden (van '87 en '86 dus) blijkt het profetisch karakter van de Doleantie". Aldus dr. Wielenga, van Amsterdam, die gelukkig ook nog vele andere dingen zegt. Dr. K. Dijk schrijft over „het Kerkbegrip der Doleantie" en prof. Dien Hartogh over: „Het kenmerkende der Doleantie in zijn beteekenis voor onzen tijd".
Wij zijn zeer, zéér dankbaar voor dit Gedenkboek der Doleantie (zoo willen wij 't het liefst noemen en niet „ De Reformatie van '86", zooals de officieele titel is). En wij raden allen, die in het kerkelijk vraagstuk belang stellen, aan, dit voorname boek te lezen. Ook om hetgeen waarmee wij het niet eens zijn. Dat kan verhelderend werken onder ons. Maar ook om het vele goede en mooie waarmee we het wél eens zijn. Het is een knap stuk werk, door tal van knappe mannen uit ons volk, met name ons Gereformeerde volk, aangeboden.
Met het Gedenkboek van de Afscheiding vormt dit Gedenkboek van de Doleantie een mooi geheel.

Dit artikel werd u aangeboden door: de Gereformeerde Bond

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 7 mei 1936

De Waarheidsvriend | 10 Pagina's

RONDOM DE LEESTAFEL

Bekijk de hele uitgave van donderdag 7 mei 1936

De Waarheidsvriend | 10 Pagina's