KERKELIJKE RONDSCHOUW

HET VORSTELIJK BRUIDSPAAR
Onder zeldzaam groote belangstelling is de Prinses Bruid geworden. Haar naam en de naam van Prins Bernhard, nu Bruidegom, zijn in aller mond, waarbij van dag tot dag openbaar wordt hoezeer het Oranjehuis, en nu het Vorstelijk Bruidspaar, deelen mag in de groote, innige liefde van schier héél ons volk, de jongeren en de ouderen saam. Overal oranje op de borst. Overal de Vaderlandsche driekleur uitwaaiend. En allen nu verlangend uitziende naar den gewichtvollen dag van Donderdag 7 Januari 1937.
Wij twijfelen niet, of overal zal Woensdag 6 Januari een dank-en bedestond gehouden worden, om te gedenken onze Koninklijke Prinses en te bidden voor het Vorstelijk Paar, dat straks als man en vrouw vereenigd, zoo behoefte zal hebben aan de genadige leiding des Heeren en aan de liefde en de aanhankelijkheid van het Nederlandsche volk.
Wat zijn het bange, angstvolle tijden, die we beleven.
Dat het gebed vermeerderen mag.
Wat hebben wij vele en groote voorrechten, vergeleken bij andere landen.
Dat met ootmoed de zegening des Heeren mag worden gezien en gewaardeerd. Dat onze dankzegging oprijze tot Hem, Die in den hemel woont. En dat van den Heere mag worden afgesmeekt, dat Zijn gunst ons deel mag zijn en mag blijven.
Nederland en Oranje behooren bij elkaar.
En dan Nederland en Oranje saam bij den Heere !
Is de Afscheiding in 1834 en de Doleantie in 1880 „Reformatie" geweest ?
Men heeft bij de herdenking in 1934 — toen het honderd jaar geleden was, dat de Afscheiding plaats vond, en in 1936 — toen het vijftig jaar geleden was dat dé Doleantie plaats greep, telkens gesproken van de Reformatie van 1834 en de Reformatie van 1886, waartegen begrijpelijkerwijze door deze en gene bezwaar is gemaakt ; omdat men vond, dat wat in 1517 in de dagen van Luther, Zwingli en Calvijn gebeurd is, niet te vergelijken is met hetgeen in de dagen van de Afscheiding en van de Doleantie is geschied.
Wij behooren óók tot die „bezwaarden", gelijk we meer dan eens hebben gezegd en geschreven. Wij doen dan ook niet mee om van de Reformatie van '34 en de Reformatie van '86 te spreken ; wij spreken van een kerkelijke beweging, van de Afscheiding en van de Doleantie, niets meer en niets minder.
Prof. Honig, van Kampen, de sympathieke hoofdredacteur van „De Bazuin", is sinds een paar weken bezig in dat Orgaan „ter bevordering van de belangen van de Geref. Kerken in Nederland" te schrijven over „de theologische achtergrond van de Doleantie", en wil dan bewijzen dat men wèl recht heeft om van „Reformatie" te spreken ; daarbij weerleggend wat b.v. ds. Van Deelen en ds. Woelderink in deze geschreven hebben.
Wij kunnen niet zeggen, dat prof. Honig heel overtuigend heeft geschreven. En bij alle waardeering, die we hebben voor zijn persoon en voor zijn werk, zeggen we : het bewijs is nog niet geleverd.
Hij schrijft: „Ten onrechte meenen mannen als ds. Van Deelen en ds. Woelderink, dat noch bij de Afscheiding noch bij de Doleantie van Reformatie der Kerk mag gesproken. Dat het verschil tusschen het gebeurde in de 16e eeuw en het gebeurde in 1834 en in 1886 zóó groot is, dat Reformatie én voor de Afscheiding én voor de Doleantie een veel te mooi en veel te groot woord is”.
„Nu denk ik er natuurlijk geen oogenblik aan" — aldus prof. Honig — „te beweren, dat in de 19e eeuw in ons vaderland op kerkelijk gebied twee gebeurtenissen plaats grepen, die geheel op één lijn staan met de Reformatie van Luther en Calvijn". „De Reformatie van Luther ving aan in het Duitsche rijk en plantte zich in het eene land na het andere in Europa voort, terwijl de Afscheiding en de Doleantie zich niet verder uitstrekten dan tot Nederland en Oost-Friesland en het Graafschap Bentheim". „Vervolgens werd in de 16e eeuw door de Roomsche Kerk van de priesters geëischt, dat zij de Mis bedienden en vele dwalingen verkondigden, en van de leeken werd gevorderd, dat zij de Mis bijwoonden, de dwalingen der Kerk beaamden en de voorschriften der Kerk onderhielden. Maar noch in 1834, noch in 1886 werd aan de predikanten verboden, dat zij het Woord bedienden in overeenstemming met de Gereformeerde Belijdenis en dat zij hunne catechisanten onderwezen in de Gereformeerde leer". Cursiveering van ons). „Voorts zijn in de 16e eeuw duizenden, om huns geloof s wil, ter dood gebracht, terwijl in de 19e eeuw de kerkelijke besturen niet verder konden gaan dan tot afzetting met verlies van tractement en de wereldlijke rechters slechts geldboeten en gevangenisstraf konden opleggen”.
„Het verschil tusschen het Verleden en het Heden" — aldus prof. Honig — „is dus metterdaad niet gering". (Cursiveering van ons).
Dit alles is duidelijk en heeft onze algeheele instemming. Noch in '34 noch in '86 werd men gedwongen afgoderij te plegen, gedwongen leugenleer te verkondigen, gedwongen z'n kinderen af te staan — niets, niets daarvan. En als prof. Honig dan breed gaat beschrijven, dat het supra-naturalisme, het Oud-liberalisme, het modernisme enz. enz. in de vorige eeuw zoo machtig, was in de Hervormde Kerk, dan stemmen we ook daarmee. in ; ook dat de Synode zoo ongevoelig en zoo blind was ; — maar dat alles is niet te vergelijken met de dagen van Luther, Zwingli en Calvijn ! En prof. Honig zelf moet het erkennen, dat er in de Hervormde Kerk hoe langer hoe meer liefde tot de Waarheid kwam en een opleven in stad en dorp ten spijt van de Synodale organisatie en ten spijt van de liberalistische tyrannieën. Daarom kon er zelfs na 1834 een zoo sterke Gereformeerde beweging worden geconstateerd in de Hervormde Kerk — een bewijs, dat er ten spijt van de velen die zich hadden „afgescheiden" en die waren heengegaan, zeer velen nog overig waren, die, wanneer men in '34 niet was heengegaan, schier ontelbaar zouden zijn geweest ! En zelfs toen in 1886 een tweede groote „uittocht" plaats had, was de schare van degenen, die de Gereformeerde Waarheid liefhadden en zochten, en die in de Hervormde Kerk bleven, zéér, zéér groot.
Wat zou er dus, naar den mensch gesproken, een overweldigende menigte van Gereformeerd gezinde mannen en vrouwen in de Hervormde Kerk zijn geweest, indien men in '34 en '86 niet was heengegaan, maar gebleven ware !
Wij zeggen niet, dat het in '34 en '86 — onderling ook weer zéér onderscheiden — geen kerkelijke bewegingen zijn geweest, waarbij de grootste, meest fundamenteele waarheden in 't geding waren telkens en waarbij de allerbelangrijkste kerkrechtelijke beginselen aan de orde kwamen — maar 't was zoo héél anders dan in 1517, zóó zéér verschillend, dat, naar onze meening, alle recht gemist wordt om te spreken van „de Reformatie" van 1834 en „de Reformatie" van 1886. En zullen wij nooit zeggen van de Reformatie in 1517 : „ware deze nooit geschied !" — van „de Reformatie" van 1834 en „de Reformatie" van 1886 zeggen we dat wèl.
Neen — te vergelijken is het niet : 1517 met 1834 en 1886.
Eigenlijk in geen enkel opzicht.
En wij zeggen dan ook uit den grond van ons hart — zonder onvriendelijk te willen zijn en zeker zonder eenige wraakgedachte — „och, ware het nooit gebeurd, wat in 1834 en daarna in 1886 gebeurd is !" Het zou voor Kerk en Volk een zegen geweest zijn.
Wat nu den Gereformeerden in de Hervormde Kerk de plicht op legt om onvermoeid voort te gaan in den Kerkstrijd, opkomend voor het recht der Gereformeerde Kerk, met haar Gereformeerde belijdenis en haar Gereformeerde Kerkorde. Niet alsof we nog in 1517 of 1617 of 1817 leefden, want onder Gods voorzienig bestel leven we in 1936. Straks in 1937 !

LIJST VAN VACATUREN
De heer A. de Beyl, van Amsterdam, was weer zoo vriendelijk onderstaande lijst van vacaturen in onze Ned. Hervormde Kerk in gereedheid te maken ter plaatsing in „De Waarheidsvriend". Met zeer groote erkentelijkheid aan den samensteller nemen wij deze belangrijke lijst hier op.
Ook de namen van de predikanten, die emeritaat verkregen. Alsmede de namen van hen, die in het laatste halfjaar van 1936 zijn overleden.
Lijst van vacaturen.
GELDERLAND :
Aalst. Apeldoorn (vac. H. Dekker). Arnhem (vac. N. A. Becht). Asch. Brakel. Bruchem. Deil. Doornspijk. Druten. Elburg (1 vac). Emst. Erichem. Gameren. Haaften. Harderwijk (vac. C.J. Veenhuysen). Hattem (vac. G. J. Koldewijn). Hellouw. Hoevelaken. Horssen. Kerk-Driel. Lienden. Nederhemert. Nijkerk (1 vac). Oldebroek (1 vac) Opheusden. Opijnen. Poederoyen. Rhenoy. Rozendaal. Rumpt. Rijswijk. Tiel (vac J. C. Wissing). Tricht. Tuil. Vaassen. Varik. Vorchten. Waardenburg. Well en Ammerzoden Wezep (per 3-l-'37). IJzendoorn. Zuilichem. Totaal i2 vacaturen.
ZUID-HOLLAND
Alphen a. d. Rijn. St. Anthonypolder. Bleskensgraaf. Brielle. Delft (vacature H. A. Leenmans). Dordrecht (2 vac). Giessen-Oudekerk. 's Gravenhage (vac L. J. van Leeuwen) Groot-Ammers. Hei-en Boeicop. Herkingen. Kralingen (vac. J. E. van der Valk). Leerdam (1 vac). Loosduinen (1 vac). Maasdam. Meerkerk. Middelharnis. Molenaarsgraaf. Nieuw-Beijerland. Nieuwe-Tonge. Nieuwenhoorn. Nieuwland. Noorden. Ooltgensplaat.. Oosterwijk. Rotterdam (vac G. H. Wagenaar). Schelluinen. Schoonhoven (vac) Schoonrewoerd. Spijk. Stellendam. Wijngaarden. Zevenhoven. Zwartewaal. Zijderveld. Totaal 36 vacaturen.
NOORD-HOLLAND
Aartswoud. Abbekerk. Alkmaar (vac Deelman) . Amsterdam (vac Roscam Abbing). Barsingerhorn. Bovenkarspel. Callantsoog. Driebuizen en Zd. en Gr. Schermer. Eenigenburg. Grootebroek. Haarlem (vac. C. J. v. Paassen). Hauwert. Helder (1 vac). Hem. Hoogkarspel. Huizen (vac B. Batelaan). Koedijk. Krommeniedijk. Limmen. Lutjebroek. Midwoud. Nd. Scharwoude. Obdam. Oterleek. O.-en W.-Blokker. O.-en N.-Niedorp. Oudkarspel. Oudorp. Petten. Purmerland. Schellinkhout. Twisk. Ursem. Venhuizen. Warmenhuizen. Wervershoof. Westzaan. Wieringerwaard. Winkel. Wognum. Wydenes. Zd. Scharwoude. Zwaag. Zijpe (1 vac). Totaal 44 vacaturen.
ZEELAND :
St. Anna ter Muiden. Middelburg (vac J. Arnemuiden. Baarland. Ellewoutsdijk. 's Heer Abts en Sinoutskerke. Hoofdplaat. de Visser). Renesse. Schore. Stavenisse. Tholen (1 vac). Zaamslag. Kloetinge. St. Kruis. Totaal 14 vacaturen.
UTRECHT
Breukelen. Eemnes-Binnen. Eemnes-Buiten. Eist. Jutfaas. Kamerik. Leersum. Nederlangbroek. Overlangbroek. Tienhoven. Waverveen. Westbroek. Zegveld. Totaal 13 vacaturen.
FRIESLAND :
Balk. Beetsterzwaag (1 vac Boyl. Britswerd. Deersum. Dongjum. Dokkum (1 vac). Eernewoude. Finkum. Franeker (1 vac). Gerkesklooster. Hardegarijp. Harlingen (1 vac). Huins. Idaard. Irnsum. St. Jansga. Joure (1 vac). Kimswerd. Leeuwarden (vac M. J. C. Visser). Lippenhuizen. Lutkewierum. Makkum (2 vac). Metslawier. Nijega-Opeinde. Nijland. Olde en Nijeberkoop. Oostermeer. Oosterwierum. Oostrum. Pingjum en Zurich. Ried. Schingen. Sneek (1 vac). Terwispel. Terhorne. Warga. Wartena. Weidum. Wommels. Wijnaldum. Ytens. Totaal 43 vacaturen.
OVERIJSEL :
Blokzijl (1 vac). Wierden. Colmschate. Wijhe. Genemuiden. Zwartsluis (1 vac). Kampereiland. Welsum. Totaal 8 vacaturen.
GRONINGEN :
Noorddijk. Oterdum en Heveskes. Pieter buren. Solwerd. Termunten. (1 vac). Thesinge. Tinallinge. Veendam (1 vac). Weiwerd. Westerbroek. Westernieland. Westerwytwerd. 5 Winschoten (1 vac) Wittewierüm. Woltersum. Totaal 32 vacaturen. Den Andel. Baflo. Eenrum. Eenum. Eppenhuizen, Farmsum. Groningen Ham. Harkstede. Jukwerd. Kropswolde. Lellens. Middelbert. Niehove. s Niekerk. Nw. Scheemda Noordbroek.
NOORD-BRABANT :
Aalburg. Bergen op Zoom (1 vac). Dongen. Engelen. Loon op Zand. Meeuwen. Ossendrecht. Rijswijk. Wijk bij Heusden. Totaal 9 vacaturen.
LIMBURG :
Blitterswijk. Maastricht (1 vac) Eijsden. Totaal 3 vacaturen
DRENTE:
Coevorden (1 vac. Peize. Frederiksoord. Roden. Holl. veld (Elim). Meppel (1 vac). Totaal 6 vacaturen. Van i Juli tot heden gingen met emeritaat: P. G. Goedhuis te Epe. H. A. L. Furnée te Lemelerveld (werd Pred.-Evang. te Enschedé). A. N. V. d. Kreeke te Berkhout (werd voorg. bij de Vrijz. Herv. te Kampen). A. de Visser te Groningen. H. J. Verweij te Twisk. A. J. Wartena te Zevenaar. J. H. Buisman te Zeddam. O. Hokwerda te Wyckel. C. E. F. de Vries te Nijland. B. J. Graatsma te Franeker. J. Zuurdeeg te Geertuidenberg (werd voorg, i bij de N.P.B, te Hilversum). 1 G. H. Moll van Charante te Borger (werd voorg. bij de Vrijz. Herv. te Haarlem). F. Oort te Havelte (werd voorg. bij de Vrijz. Herv. te Amersfoort. J. E. van der Valk te Kralingen. R. Cremer te Veendam. H. A. Loeff te Weerselo. Th. M. Loran te Brielle.
Van 1 Juli tot heden overleden de volgende dienstdoende Predikanten:
C. van Dis te Zaamslag. P. H. Heymens Visser te Velp. A. C. Lagrand te Purmerland. J. C. G. Gobius du Sart te Wijk bij 'Heusden. B. Batelaan te Huizen. D. Bins Jr. te Dordrecht.
 

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen