Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

De beweging van Möttlingen

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

De beweging van Möttlingen

11 minuten leestijd Arcering uitzetten

De „Geloofsgenezingen" en critiek vanuit medisch oogpunt.

III.
Dat er in Möttlingen iets gebeurt, staat vast, en het zou dwaasheid zijn, dit te ontkennen. Afgezien van den aard der genezingen en zonder te letten op de vraag, langs welken weg deze werden verkregen, kunnen zekere resultaten niet worden geloochend. Maar in dit opzicht staat Möttlingen op één lijn met het Roomsche Lourdes en met de Christian Science. Men versta ons niet mis ! Wij zeggen niet, dat dit alles zonder meer 't zelfde is, en gelijkelijk moet worden gewaardeerd. Integendeel ! Möttlingen heeft een religieuser inslag dan de beweging der Christian Science. Bij principieele verschillen is er echter overeenkomst, die bestaat in het feit, dat er hier en daar wonderlijke dingen kunnen gebeuren, al zijn vele „wonderen" in den grond van de zaak niet zoo wonderlijk als ze schijnen.
In verschijnselen als Möttlingen, Lourdes en Christian Science is een grondmoment, dat in verschillende variaties voorkomt. Bij alle vervult echter suggestie de hoofdrol, 't Geldt hier een kwestie van wereldbeschouwing. Ligt het voor de hand, dat een Roomsch-Katholiek naar Lourdes zal gaan, — een mensch van Protestantsch-christelijken huize zal bij voorkeur naar Möttlingen reizen. Iemand, die met alle religie heeft afgerekend, zoekt heil in de methode van Coué of bij de Christian Science, al heeft men ook daar wel religieuse pretenties. Wanneer vele menschen bij doktoren geen heil hebben gevonden, en men wil het nog eens met wat buitenissigs probeeren, dan hangt het van zijn wereldbeschouwing af, waarheen men zich wendt.
Möttlingen vergt van hem, die er heen reist, veel medewerking, welke niet moeilijk te verkrijgen is. Om te beginnen, verwacht men veel van de reis. Vervolgens is men op de hoogte van de bijzondere krachten, die anderen reeds zoo heerlijk hebben ervaren. Men gelooft in Möttlingen. Daar aangekomen, werkt de heele sfeer er toe mede, een zekere geestelijke hoogspanning te verwekken, die zeer ontvankelijk is voor suggestie. Allerlei verhalen, die veelal oncontroleerbaar zijn, worden verteld. Hoe kan het eene ziektegeval vergeleken worden met het andere ? De als eisch gestelde absolute gehoorzaamheid, de „Andachten" en spreekuren der broeders, laten niet na een gemoedsgesteldheid te veroorzaken, die bij voorbaat al geschikt is om lichamelijke en geestelijke bezwaren weg te nemen. Ook wanneer men in het leven van alle dag opgewekt is en voorspoed heeft, het b.v. geestelijk „goed" heeft, worden allerlei kwalen minder of in het geheel niet gevoeld. Waarom zou dit ook in Möttlingen niet zoo zijn, wanneer men alle zeilen bijzet, van een of andere ziekte te worden genezen ? Medewerking van de zijde van den patiënt is altoos voor den geneesheer van het grootste belang. Vele doktoren zouden wel willen, dat hun patiënten even gehoorzaam waren in het opvolgen hunner adviezen, als men zulks in Möttlingen is. Want zijn vele niet bevredigende resultaten, die de geneesheer dikwijls heeft te boeken, niet veelal het gevolg van verwaarloozing zijner voorschriften ?
Dr. Haverkate heeft er op gewezen, dat het altijd onze ziel tenslotte is, die geneest. Alle maatregelen, die ter genezing genomen worden, dienen om onze ziel beter tot dat werk in staat te stellen. Hij zegt hiervan : „Onze ziel kunnen wij vergelijken met een groot kunstenaar en bouwmeester, die leiding geeft bij het bouwen van een monumentaal gebouw. Hij doet dat volgens een vaststaand plan en houdt rekening met allerlei wetten van natuur-en scheikunde, en mogelijk nog met verschillende andere. Zoo doet ook onze ziel, en zoo kunnen wij bestudeeren, hoe onze ziel dat grootsche bouwwerk van ons lichaam opbouwt en in stand houdt, welke materialen zij daarbij gebruikt, volgens welke wetten en regels uit de natuur zij dat doet ; een studie, waarin de knapste geleerde nog lang niet aan het eind is van zijn onderzoek. — 't Is dus zoo : niet een blinde natuurkracht, niet de geneesheer, niet de geneesmiddelen (al kunnen deze laatste twee belangrijk medewerken), maar onze ziel geneest ons, als we ziek zijn. Natuurlijk doet de ziel dat niet uit eigen kracht en op een willekeurige manier. Integendeel : zij moet daartoe in staat gesteld worden door Gods Voorzienigheid en doet dit met de middelen en langs de wegen, die God zelf daartoe verordineert".
Uit deze opmerkingen kan men zien, hoe psychologische factoren hij hem, die naar Möttlingen reist, van de grootste beteekenis zijn voor een eventueele genezing. De genezende kracht der ziel van hem, die onder suggestie staat van de wonderlijke kracht, die in Möttlingen werkzaam is, is uiteraard grooter dan onder normale omstandigheden.
Bij dit alles is het een vraag van belang, of de genezingen in Möttlingen werkelijke ziekten betreffen, en of de genezingen blijvend zijn. Uit verschillende voorbeelden, door dr. Jasperse gegeven, blijkt, dat „genezen" lichamelijke aandoeningen en nerveuse stoornissen terugkeeren. Nu kan men wel zeggen, dat de ziekten zich opnieuw openbaren, omdat men weer in twijfel en ongeloof vervalt, maar wij voor ons zien de oorzaak liever daarin, dat de ziekte slechts in schijn genezen was. Aan het suggestieve element in de genezingen moet inderdaad een groote plaats worden ingeruimd.
Verkeerd zou het zijn, alle genezingen, die geheel of gedeeltelijk of tijdelijk tot stand komen, zonder meer als suggestie te beoordeelen.
In de laatste vijf en twintig jaren is met ijver ter hand genomen de beoefening van de psycho-analyse. Wij haasten ons, dit woord voor den lezer, die het niet kent, te verklaren. Het woord beteekent eigenlijk ziels-ontleding, en is de aanduiding van een zielkundige geneesmethode, wier „uitvinder" prof. Freud te Weenen is. Over het algemeen heeft de mensch een neiging, het aangename uit zijn verleden te onthouden, en het verschrikkelijke en onaangename te vergeten en uit zijn bewustzijn te verdringen. Allerlei gebeurtenissen verzinken in ons onderbewustzijn, en komen nooit meer over den drempel van ons bewustzijn. Verdwijnen doen zij echter nooit, zoodat zij in een of anderen vorm ons nog in droomen kunnen kwellen. Maar ook overdag kunnen deze akeligheden zich nog doen gelden, met name in vergissingen, verschrijvin­gen, plotselinge onverklaarbare bewegingen, enz. Bij zenuwziekten zijn het nu de verdrongen gedachtengroepen, die den lijder benauwen en in de war brengen. En nu behoort het tot de taak van den medicus, de oorzaken op te sporen van de stoornissen, die in het onderbewustzijn aanwezig blijken. Begrijpelijk is, dat men tot zeer interessante resultaten komt bij zulk een psycho-analyse. Wanneer men de verdrongen oorzaak heeft kunnen bewust maken, dan is de weg tot genezing in vele gevallen geopend. Door den patiënt af te leiden van de verwarring veroorzakende gedachten, tracht men hem zich te doen instellen op een hooger doel, hetwelk zeer vaak genezing der stoornissen met zich brengt. De studie van het menschelijk onderbewustzijn is dan ook niet zonder waarde, wijl men er een bevestiging in zien kan van het woord uit het Oude Testament : „Graaf dieper, menschenkind, en gij zult grooter gruwelen vinden".
Dat er aan de beoefening dezer studie bezwaren verbonden zijn, mag niet worden ontkend. Aangezien wij in dit verband alleen maar in het licht wilden stellen, dat er in ons leven niets zonder oorzaak is, brachten wij de kwestie van de ziels-ontleding ter sprake. Over de gevaren zou in een apart artikel gesproken kunnen worden. Hier is dit niet noodig.
Het is zeer verklaarbaar, dat de broeders in Möttlingen, die zoo ontzaglijk veel menschen te behandelen krijgen, wier levensgeschiedenis zij somtijds van a tot z hooren opdisschen, langzamerhand de beschikking krijgen over een behoorlijke hoeveelheid materiaal, dat hen in staat stelt de oorzaak van vele ziekten (vooral zenuwziekten e.d.) vast te stellen. Zoodoende zijn zij meermalen in de gelegenheid met succes een patiënt te behandelen. Maar om een dergelijk onderzoek te ondergaan, behoeft men niet naar Duitschland te reizen. Gelukkig zijn er hier bekwame doctoren genoeg, die met kennis van zaken en op grond vaii gedegen studie de besproken geneesmethode kunnen toepassen. Bovendien kan het den broeders in Möttlingen niet mogelijk zijn een behoorlijke diagnose vast te stellen, aangezien zij uiteraard niet kunnen uitmaken, of er naast de psychische symptomen, nog andere factoren in aanmerking te nemen zijn. Al gauw gelooft men in Möttlingen, op grond van het eigen getuigenis van den patiënt, dat hij van den duivel bezeten is. Dat men op deze wijze ernstige en noodlottige vergissingen maken kan, is licht begrijpelijk. Dr. Jasperse deinst niet terug voor de bewering, dat er in Möttlingen in 't geheel geen diagnose gesteld wordt, en dat men er zelfs gelooft in de diagnose, als nog geen van de broeders den patiënt heeft gezien.
Wij zeiden reeds een en andermaal, dat niet geloochend kan worden, dat er in Möttlingen iets gebeurt. Hoe voorzichtig wij in 't beoordeelen dezer „genezingen" moeten zijn, hebben wij echter gezien. Het is heusch alles zoo wonderlijk niet als het lijkt.
Hierbij komt nog de onomstootelijke waarheid, waarop wij' in den aanvang van dit artikel reeds even de aandacht vestigden, dat niet alleen te Möttlingen, maar ook elders „wonderen" gebeuren, en zelfs nog veel grootere. En dat is voor het „geloof" van Möttlingen een bedenkelijk verschijnsel. Want alzoo valt niet aan te toonen, dat alléén de genezingen van Möttlingen echt zijn.
In Möttlingen schrijft men de genezingen toe aan het nabij-komen van het Koninkrijk der hemelen. Te Lourdes geschieden echter niet minder opzienbarende genezingen. Moeten wij nu óók gelooven aan de openbaring van het Koninkrijk Gods daar ? Door de maagd Maria ? En dus voor de moeilijkheid staan : Protestant blijven of Roomsch worden ? Of behoeven wij er in het geheel geen Protestantsch of Roomsch geloof op na te houden, om genezen te worden ? Want ook bij de Christian Science zijn onmiskenbare successen.
Wanneer wij zoo de zaak stellen, en wij gelooven, dat het zoo moet, dan zullen wij, indien wij nog over eenige nuchterheid beschikken, ongetwijfeld inzien, dat de genezingen in Möttlingen geenszins haar oorzaak vinden in het waarachtig christelijk geloof, maar in een ander geloof, dat met het christelijke niet veel te maken heeft. Omdat de toovenaars in Egypte ook wonderen konden doen, daarom stonden zij nog niet op één lijn met Mozes !
De reeds aangehaalde dr. Haverkate zegt: „We kunnen er ook onmogelijk toe komen, mee te gaan met deze uitspraak : Genezingen in Möttlingen zijn teekenen daarvan, dat Jezus overwinnaar is. Ze dienen om het evangelie meer ingang te doen vinden. Ze bewijzen, dat daar in Möttlingen is een krachtige werking van den Heiligen Geest".
„Precies hetzelfde getuigt dan een Roomsche met evenveel recht van Lourdes".
„En zoo kom ik er toe, te beweren : de genezingen in Möttlingen en in Lourdes staan op één lijn. Voor mij zijn het genezingen, door natuurlijke psychische factoren te verklaren. Ze bewijzen dus niets : vóór of tegen Lourdes, vóór of tegen de beweging van Möttlingen".
„In vele opzichten zijn deze wondergenezingen gelijk té stellen met het verschijnsel der stigmatisatie. Evenals in een toestand van extase de ziel zulk een invloed heeft op het lichaam, dat de verschijnselen der stigmatisatie optreden, evenzoo heeft in een bijzonderen geestestoestand de ziel zulk een grooten invloed op. het lichaam, dat er wonderlijke genezingen optreden. In geen van beide gevallen is er reden, om te denken aan een bovennatuurlijke oorzaak".
Wij voor ons zouden niet weten, wat er tegen deze beschouwing is in te brengen, al begrijpen wij, dat de Roomsch-Katholiek er anders over denkt, en wel als volgt.
Volgens de R. K. Kerk is Möttlingen een secte, die de Kerk negeert, en de consequent-Protestantsche gedachte, dat Jezus Christus Zijn verdiensten en krachten persoonlijk op elke ziel afzonderlijk toepast, zeer sterk op de spits drijft. Ook vindt de R. K. Kerk de macht van de broeders te groot, al is zij toch maar een surrogaat van de priestermacht, zooals Rome die kent en waardeert. De beschuldiging, dat Möttlingen ook van de biecht een soort surrogaat heeft gemaakt, kan niet geheel van de hand worden gewezen. Van R. K. zijde lazen wij nog het volgende :
„Wij twijfelen niet, of de Möttlingerbeweging zal groeien en sterk worden in de geestelijke verwarring onzer dagen. „Katholieken" schijnen er ook geweest te zijn. „Als iemand u zal zeggen : Christus is hier of Christus is daar, gelooft het niet", zegt Jezus zelf, en dat bepaalt mede onze afwijzende houding tegenover deze sectarischchiliastische beweging van gebedsgenezing".
Tot zoover het Roomsche oordeel, dat theologische bezwaren oppert. Om die reden behoorde het eigenlijk in het volgend artikel, omdat wij ons dan voorstellen een critiek op Möttlingen te leveren uit theologisch oogpunt. Dat wij het toch hier een plaats gaven, vindt zijn oorzaak in het feit, dat het de waarde der genezingen uit medisch gezichtspunt en een confrontatie met Lourdes geheel onbesproken en achterwege laat. Wel eigenaardig !
D.

d. Z.

Dit artikel werd u aangeboden door: de Gereformeerde Bond

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 19 augustus 1937

De Waarheidsvriend | 10 Pagina's

De beweging van Möttlingen

Bekijk de hele uitgave van donderdag 19 augustus 1937

De Waarheidsvriend | 10 Pagina's