STAAT EN MAATSCHAPPIJ

De Zondagswetgeving is het onderwerp, dat nog altijd de volle belangstelling van ons volk heeft en dat ook de bijzondere aandacht der Regeering bezit.
Zooals bekend is, is de Zondagswet van 1815 nog steeds van kracht. Deze meer dan 120 jaren oude wet werd onder de werking der Grondwet van 1815 vastgesteld voor de geheele uitgestrektheid der „Vereenigde Nederlanden". Zij werd in den tijd van haar bestaan, behalve in verband met de invoering van het Wetboek van Strafrecht, nooit gewijzigd.
Intusschen heeft de Zondagsrust, een gelukkig uitvloeisel van de Zondagswet, evenals die wet zelve, een heele geschiedenis achter zich.
Van wat de Zondagsrust in den loop der jaren doorleefde, daarvan gaf het Friesch Dagblad nog niet lang geleden een kleine herinnering.
Het was op Zondag 9 November 1878, dat zeven leden der Chr. Geref. Gemeente te Zaandam, als leden van de toenmalige d.d. schutterij, inspectie moesten maken. Zij vroegen verlof om op een anderen dag te mogen komen, doch dit werd geweigerd. Toen zij daarop wegbleven, omdat zij Gode meer gehoorzaam wenschten te zijn dan den menschen, werden zij beboet. Noch hun schriftelijke opgave bij den Commandant, noch het vermaarde pleidooi van hun predikant, ds. L. Lindeboom (later hoogleeraar te Kampen), noch een verzoekschrift aan den Minister van Binnenlandsche Zaken, mr. Kappeyne, den man van de Scherpe Resolutie, kon baten ; zij moesten hun straf ondergaan. Hun strijd maakte op de belijders van des Heeren Naam een grooten indruk. Er kwam een stroom van verzoekschriften bij de Tweede Kamer binnen. Vele Hervormde Gemeenten betuigden adhaesie. Bijzonder kras was het schrijven van de Hervormde Gemeente te Wassenaar. De adressen werden echter voor kennisgeving aangenomen.
Dit staaltje van liberale gezindheid tegenover de Zondagsrust typeert de weinige eer­ bied, die uit die kringen toen reeds voor de Zondagswet zich openbaarde.
Wat de Zondagswet zelve betreft, zijn de belangrijkste artikelen, de artikelen 3, 4 en 5 der wet.
Zij luiden :
Art. 3 : Dat gedurende den tijd, voor de openbare godsdienstoefening bestemd, de deuren der herbergen en andere plaatsen, alwaar drank verkocht wordt, voor zooverre dezelve binnen den besloten kring der gebouwen liggende zijn, zullen gesloten zijn, en dat ook, gedurende dienzelfden tijd, geenerhande spelen, hetzij kolven, balslaan of dergelijke mogen plaats hebben.
Art. 4: Dat geene openbare vermakelijkheden, zooals schouwburgen, publieke danspartijen, concerten en harddraverijen op de Zondagen en algemeene feestdagen zullen gedoogd) worden ; zullende het aan de plaatselijke besturen worden vrijgelaten hieromtrent eene uitzondering toe te staan, mits niet dan na het volkomen eindigen van alle godsdienstoefeningen.
Art. 5 : Dat de plaatselijke policie zorg zal dragen, ten einde alle hinderlijke bewegingen en gerucht in de nabijheid der gebouwen, tot de openbare eeredienst bestemd, en in het algemeen alles wat dezelve zoude kunnen hinderlijk zijn, voor te komen of te doen ophouden.
Naar de meening van hen, die ook in onze dagen zich over de Zondagsrust weinig of niet bekommeren, die de Zondag gebruiken als uitgaansdag, als dag van vermaak en sport, heet de Zondagswet verouderd en is zij, naar het oordeel dezer menschen, dood recht geworden.
Gelukkig, is de rechter wijzer. En zoo ziet men, dat in de meeste gevallen, waarin de politie tegen de overtreders der Zondagswet procesverbaal opmaakt, deze ook inderdaad worden gestraft.
De Hooge Raad, ons hoogste rechtscollege, heeft indien haar in hoogste instantie beslissingen worden voorgelegd, de oude wet altijd doen gelden.
Dit is ook juist, want al is de wet oud, toch verandert dit niet in het principe, dat de Zondagswet er nog is en dus ook toepassing vordert, zoolang ze niet is ingetrokken of door een andere wet is vervangen.
De Zondagswet is niet de eenige Rijkswet, die oud is ; er zijn nog heel wat meer wetten van eerbiedwaardigen ouderdom, ten aanzien van welke echter niemand er aan denkt, om ze als een doode wet ter zijde te stellen.
Waarom zou dit dan wel toelaatbaar zijn ten opzichte van de Zondagswet ?
Intusschen wordt op den Zondag, wat van algemeene bekendheid is, nog veel arbeid verricht.
Daarbij weten wij wel, dat op Zondag de politiedienst niet kan worden stilgelegd, de verpleging van zieken in ziekenhuizen niet kan worden gestaakt, dat enkele Overheidsbedrijven evenmin kunnen worden stopgezet ; dit is .noodzakelijk werk, dat niet achterwege kan blijven.
Doch daarnaast wordt des Zondags veel arbeid geëischt, die niet noodzakelijk is.
Een groot aantal arbeiders wordt gedwongen arbeid te verrichten, welke niet noodig is.
De sportwedstrijden, nationale en internationale, brengen duizenden menschen op de been, die moeten vervoerd worden. Extra treinen dienen te worden ingelegd, met al den arbeid, die daaraan verbonden is.
Een groote menigte gaat des Zondags naar buiten, wat meerder werk geeft aan de politic. De cafe's en restaurants loopen stampvol, waardoor tal van arbeidskrachten moeten worden gerequireerd.
De moderne mensch is zelfs van oordeel, dat op Zondag een druk verkeer moet worden bevorderd, ten einde de jeugd naar buiten te brengen, die anders op dien dag, wanneer zij, vooral in de groote steden, in hun woonplaats zouden blijven, dingen zouden doen, die niet oirbaar zijn.
Daarom worden de stampvolle treinen op Zondag toegejuicht.
Men staat er verbaasd van, dat de Sociaaldemocraten, die allerlei eischen stellen, .voor wat zij noemen een menschwaardig bestaan voor den arbeider, juist groote bewonderaars zijn van het zich uitleven van den mensch op Zondag, waardoor duizende arbeiders, die anders op dien dag te midden van hun gezin zouden verkeeren, gedwongen worden op Zondag te werken.
Zoo wordt de Zondag een zondendag, waarop Gods Heilige Wet wordt overtreden en vele levens voor altijd worden verwoest.
(Wordt vervolgd).

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen