De vorige wereldoorlog (1914-1918)

VI.
De oorlogstoestand werd hoe langer hoe ingewikkelder en voor Nederland werden de zorgen met den dag grooter, waarbij vooral de Minister van Landbouw, dr. F. E. Posthuma — die in postuur en voorkomen wonderveel geleek op onzen vriend Fliehe, die dan ook wel eens voor Minister werd aangezien — had een zware, een zéér zware taak.
Er was altijd nog al wat doorvoer langs den Rijn van allerlei goederen, die naar de bepalingen van de Tweede Vredesconferentie ingeval van oorlog niet zouden beschouwd worden als contrabande, dat zijn : waren, waarvan verkoop aan en vervoer ten behoeve van oorlogvoerenden verboden zouden zijn. Nederland had daartoe dus de vrijheid. En zoo kon Nederland nog handel drijven.
Maar Engeland, die den honger-oorlog in den zin had, om zoo de Duitsche burgerbevolking, vrouwen en kinderen vooral, uit te hongeren, en daartoe als groote zeemogendheid veel gelegenheid had, maakte tegen die verkoop van goederen en die handel door de Rijnvaart aan Duitschland, bezwaar. Het verklaarde zulke levensmiddelen, die over zee kwamen, in beslag te zullen nemen, omdat ze gerekend werden bestemd te zijn voor een vijandelijk land ! Tal van Nederlandsche schepen werden door Engelsche oorlogsbodems naar Engelsche havens gevoerd, om daar „op contrabande te worden onderzocht".
Hoe of Nederland ook protesteerde tegen deze Engelsche molestatie onzer schepen, het hielp niets. En onze Regeering wilde niet beloven, dat uit ons land, dat neutraal was, en even vrij stond tegenover Engeland als tegenover Duitschland, aan dat laatste land niet tegen betaling levensmiddelen enz. zouden worden geleverd, wat volgens de bepalingen van de Tweede Vredesconferentie vrij stond en alleszins toelaatbaar was, naar internationaal recht.
Toen is opgericht de Nederlandsche-Overzee-Trustmaatschappij, de N. O. T., deze verbond zich tegenover de regeeringen van Engeland en diens bondgenooten te zullen zorgen, dat aan hun eischen ten opzichte van de overzee-aangevoerde goederen werd voldaan, en eischte van de handelaars, die door haar bemiddeling koopmanswaren aangevoerd kregen, het storten van belangrijke geldsommen, die verbeurd zouden zijn, wanneer aangevoerde goederen naar Duitschland werden verkocht ; want Duitschland moest geblokkeerd worden.
Bovendien blokkeerde Engeland met zijn vloot de Duitsche havens en belette koopvaardijschepen ook van andere neutrale landen dan Nederland, levensmiddelen e.d. naar Duitschland te voeren. Voor de Duitsche Noordzeekust werd een groot mijnenveld aangelegd, waardoor Engeland hoopte de vaart naar Hamburg en Bremen niet alleen te belemmeren, maar practisch onmogelijk te maken. Men wilde het volk van het noodigste voedsel berooven, om 't land te doen uithongeren.
Dit optreden van Engeland had succes en het doel der Entente-mogendheden werd bereikt : de invoer in Duitschland werd sterk beperkt en de schaarste begon zich voelbaar te maken.
Toen verklaarde Duitschland in Febr. 1915 de duikbootoorlog. Het maakte bekend, dat de wateren rondom Groot-Brittannië en Ierland tot oorlogsgebied waren verklaard, en dat elke vijandelijke koopvaarder, in die wateren aangetroffen, zou worden getorpedeerd. Koopvaardijschepen van niet-oorlogvoerende mogendheden werden gewaarschuwd, dat 't niet altijd mogelijk zou zijn vergissingen te voorkomen. Vele schepen zijn daarna door de Duitsche U-booten vernietigd.
Tusschen 't duikbootengebied en 't Engelsche mijnenveld bleef een smalle, vrije vaargeul voor de vaart van Nederland naar Indië en Amerika. Vele protesten van Nederland en andere neutrale landen baatten niet bij de 'oorlogvoerende naties, die bijna de geheele zee onveilig maakten. Op aandringen van Wilson, den president van Amerika, zouden de Duitsche duikbooten voortaan eerst de bemanning en de passagiers van de neutrale koopvaardijschepen waarschuwen en gelegenheid geven zich in de reddingsbooten te begeven, vóórdat men tot torpedeering overging.
Intusschen hadden zich verschillende andere Staten in den oorlog begeven : Mei 1915 had Italië zich aan de zijde van de Entente geschaard, daarmee het verbond, indertijd met Duitschland en Oostenrijk-Hongarije gesloten, verbrekende.
In Augustus van hetzelfde jaar koos Roemenië óók de zijde der Entente (Engeland en Frankrijk). En in September schaarde Turkije zich bij de Centralen (Duitschland, Oostenrijk-Hongarije).
Nog méér Staten grepen in den loop der oorlogsjaren naar de wapenen, en toen in 1917 ook Amerika zich bij de Geallieerden (Engeland, Frankrijk, Italië enz.) had aangesloten, stond driekwart der wereld (Engelsche bezittingen, enz.) tegenover Duitschland, Oostenrijk-Hongarije, Turkije en Boelgarije.
 

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen