Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

De gezonde leer

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

De gezonde leer

7 minuten leestijd Arcering uitzetten

Met opzet gebruikten wij de schriftuurlijke uitdrukking der gezonde leer. Want niet zelden kan men opmerken, dat vanwege de ziekelijkheid, welke men terecht of te onrecht daarvoor houdt, ook de gezonde leer wordt verworpen. Daar zijn er, die alles wat naar de inwendige leer en het persoonlijke geloofsleven uitgaat, of er op wijst, als ziekelijkheid en mysticisme verwerpen.

Vooreerst zij toegegeven, dat zich een vroomheid voordoet, die evenver van de waarachtige godsvrucht verwijderd is als de op hun wijze vroomklinkende verzinsels en speculaties, die van geheel andere zijde als goede munt worden aangeprezen, niet zonder beroep op de Heilige Schrift.

Ziekelijkheid en mysticisme worden heusch niet alleen aangetroffen, waar men die gewoonlijk zoo grif meent te vinden. Mystiek zit den mensch nu eenmaal zoó diep in het hart, dat zij zich op velerlei wijze manifesteert. De mensch is een religieus wezen en dat openbaart zich niet 't minst in zijn neiging tot het mystieke. En wijl des menschen verdorvenheid het diepst in zijn religieus leven ingreep, drijven zijn mystieke gevoelens tot allerlei speculaties, die gemeten aan den maatstaf van de waarachtige gemeenschap met God als een ziekelijke uiting van valsche religie verschijnen.

Mystiek zoekt het verborgene, en is het verborgene. In de mystiek gaat het heimwee van den mensch uit naar den verborgen grond en oorsprong des levens. Zij zoekt ontvluchting aan de vergankelijkheid van ons bestaan, ontvluchting aan het lijden dezer wereld. Zij wordt gedreven door een verlangen naar rust en verlossing, naar een ongekend heil. In zooverre geeft zij uiting aan den verborgen drang, die uit den nood van het, menschenhart opdringt naar datgene, wat in de taal der gemeente zaligheid wordt genoemd en alleen in deneenigen Middelaar Jezus Christus' gevonden wordt. In alle mystiek is een schaduw van de diepste behoefte van het menschenhart en een weerspiegeling van de gebrokenheid der gemeenschap met den eenigen en waarachtigen God.

De valsche mystiek zoekt nu op allerlei wijze te grijpen, wat zij niet vermag te grijpen. Het staat niet in de macht van den mensch het verloren paradijs te heroveren, zoodat ook het drijven op de gol­ven zijner mystieke verbeelding hem niet redden kan.

In dit alles kan echter geen grond zijn om aan het waarachtig geloof de mystieke gemeenschap te ontzeggen, welke de valsche mystiek vergeefs zoekt. Integendeel, wat geen oor heeft gehoord en geen oog heeft gezien en in geen menschenhart is opgeklommen, dat heeft God geopenbaard dien, die Hem liefhebben. In den verborgen omgang des Heiligen Geestes nu, wordt die zahge gemeenschap met God in Christus genoten, welke de wereld niet kent. En dat is niet tegen de Heilige Schrift, maar overeenkomstig de gezonde leer, die naar de Godzaligheid is, welke ook door den Geest der wedergeboorte aan het hart van Gods kind wordt bevestigd.

De nadruk op persoonlijk geloof en de noodzakelijkheid der wedergeboorte, kan derhalve slechts ten onrechte als onschriftuurlijk worden afgewezen. Ten onrechte ook wordt het bevindelijk geloof als ziekelijkheid of mysticisme veroordeeld. Hier past slechts de apostolische vermaning : beproeft de geesten, of zij uit God zijn. Men werpe echter met het badwater het kind niet uit. Al te ras zijn sommigen bereid om, zoodra er geraakt wordt aan bevinding, inwendigen godsdienst, het innige Christendom — om aan een bekenden titel te herinneren — hun misnoegen en afkeer te doen blijken. Men noemt dat ziekelijk en naargeestig.

Wij beweren geenszins, dat er onder dergelijke woorden geen ziekelijk en naargeestig gebeuzel wordt aangetroffen, dat met de waarachtige Godsvrucht weinig of niets heeft uit te staan. Daar is een vroomheid, die bedriegt, maar daarom is alle vroomheid geen bedrog, ook niet daar, waar men een zekere vroomheid op de spits drijft, zooals dat in piëtistische kringen wordt gevonden. Generaliseerende oordeelen zijn ook op dit terrein gevaarlijk en dikwijls onrechtmatig. Veelal stoot men op eenzijdigheden en uitwassen, die verklaring vinden als reacties op tegengestelde eenzijdigheden, waaraan de veroordeelaars zelf schuldig staan, zoodat zij in hun eigen zwaard moeten vallen.

Over en weer meent men de gezonde leer bij zichzelf te hebben en legt die als maatstaf van beoordeeling der anderen aan. Ten slotte is zulk een toetsing geen beproeven der geesten, of zij uit God zijn, maar, of zij uit ons zijn. Het gevolg kan moeilijk anders dan strijd en partijschap wezen. Zulk een willekeur kan dan ook niet den stempel der gezonde leer dragen.

Als de gezonde leer bij ons moet zijn, kan zij reeds daarom niet gezond zijn, hoe vroom en verstandig wij onszelven wanen mogen. De gezonde leer is de leer der apostelen en profeten. En wie nu meent, dat de inwendige godsdienst buiten de gezonde leer valt, zal dit uit de Heilige Schrift hebben aan te toonen. Dan dient hij klaar te maken, dat zij ons niet leert van de inwoning des Heiligen Geestes, van Zijn leiding in de waarheid, van de aanneming tot kinderen, van de verzekerdheid des geloofs, van de innerlijke verlichting, van de verzegeling van Gods beloften aan het hart der Zijnen, en van al deze dingen, die wijzen op de persoonlijke beleving des geloofs, op dé gemeenschap der heiligen in Christus, op de persoonlijke betrokkenheid in die gemeenschap, en het persoonlijk vertrouwen in den levenden God, die Zich in Christus als een Verlosser en barmhartige Vader heeft geopenbaard.

En zoo niet; dan valt dit alles onder de gezonde leer, waarin de Heilige Schrift ons onderwijst, maar dan zijn wij ook schuldig ons door haar te laten onderrichten en zullen wij ons verstand en hart aan de wijsheid Gods hebben te onderwerpen.

De mystieken der wereld hebben zich gepijnigd en gekweld door velerlei onthouding en oefening, door mediteeren en schouwen zich trachten op te heffen in de beleving der verborgenheid, welke zij vergeefs hebben gezocht.

Wij hebben geen behoefte daaraan een argument te ontleenen, alsof de religie der Heilige Schrift niet voldoende overtuigend ware op dit punt. Toch willen wij er op wijzen, hoe ongerijmd het is aan de ware religie de mystieke gemeenschap met God te betwisten, welke de valsche religie op haar wijze vergeefs zoekt.

Wel is er aanleiding te waken tegen het indringen eener valsche mystiek onder Christelijke vlag en de geesten te beproeven. De reformatoren zijn zich daarvan klaar bewust geweest en hebben zich op de bres gesteld tegen alle geestdrijverij en verlichting, welke zich aan de tucht des Woords niet onderwerpt. De Doopersche geest is nog uit uitgebluscht. En het is niet alleen de Doopersche geest, die tot mysticisme leidt. Hij is daarvan slechts een uiting.

De ware religie heeft den strijd op twee fronten : dood dogmatisme en valsche mystiek. Zij gaat slechts veilig, zoo zij getrouw blijft aan de gezonde leer aangaande de verborgenheid van het Koninkrijk der hemelen, welke ons in den Christus is geopenbaard. En buiten alle twijfel, de verborgenheid der Godzaligheid is groot : God is geopenbaard in het vleesch, is gerechtvaardigd in den Geest, is gezien van de engelen, is gepredikt onder de heidenen, is geloofd in de wereld, is opgenomen in heerlijkheid. (1 Tim.. 3 : 16). Paulus spreekt voorts van de verborgenheid, die verborgen is geweest van alle eeuwen en van alle geslachten, maar nu geopenbaard is aan al Zijne heiligen ; aan wie God heeft willen bekend maken, welke zij de rijkdom der heerlijkheid dezer verborgenheid onder de heidenen, welke is Christus onder u, de Hoop der heerlijkheid, denwelken wij verkondigen, vermanende een iegelijk mensch, en leerende een iegelijk mensch in alle wijsheid, opdat wij zouden een iegelijk mensch volmaakt stellen in Christus Jezus: waartoe ik ook arbeide, strijdende naar Zijne werking, die in mij werkt met kracht. (Kol. 1 : 26 v.v.)

Zoo wijst de Schrift zelf op de verborgenheid, die den heidenen verborgen is geweest, doch aan de heiligen Gods in Christus is geopenbaard.

Men kan dus moeilijk zeggen, dat de gezonde leer niets met die verborgenheid heeft uit te staan, want zij betreft die verborgenheid, welke is de verborgenheid van Christus. In Efeze 3 : 9 spreekt Paulus van de gemeenschap der verborgenheid, die van alle eeuwen verborgen is geweest in God. Welke alle dingen geschapen heeft door Jezus Christus.

Dit artikel werd u aangeboden door: de Gereformeerde Bond

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 13 maart 1941

De Waarheidsvriend | 8 Pagina's

De gezonde leer

Bekijk de hele uitgave van donderdag 13 maart 1941

De Waarheidsvriend | 8 Pagina's