De nieuwe Kerkorde

De generale Synode roept, wanneer de zorg voor de dienst der kerk op verschillende terreinen des levens dit vereist, organen van bijstand in het leven, belast met het geven van voorlichting en met de uitvoering van hetgeen hun op dat arbeidsveld tot taak wordt gesteld.

Indien een provinciale kerkvergadering of classicale vergadering hetzij op eigen initiatief, hetzij op verzoek van een meerdere ambtelijke vergadering wil overgaan tot het instellen van een orgaan van bijstand, doen zij dit in overleg met de generale synode. (Art. VI Ontwerp K.O.).

Tegen deze bepaling kan in beginsel geen bezwaar bestaan. Het is zelfs vanzelfsprekend, dat een kerkelijke vergadering in verschillende gevallen een taak zal opdragen aan een commissie, of aanleiding zal vinden om over enige zaak rapport of advies in te winnen. Uit dat oogpunt zou men kunnen vragen, of het wel nodig is zulks nog te bepalen. Als dat niet in de kerkorde stond, zouden de vergaderingen 't immers evenwel kunnen doen. Op zich zelf genomen, is er dan ook niets tegen, dat het er in staat.

Er kunnen toch altijd zaken zijn, die een voortdurende zorg vereisen, terwijl de vergadering van classis, provincie of synode telkens uiteengaat. Ook kan het moderamen niet alle zaken behartigen, die wegens haar aard voortdurende of bijzondere zorg behoeven. Om een sprekend voorbeeld te noemen : de generale synode kan niet de dagelijkse zorg voor het werk der uitwendige zending op zich nemen. En zo is er meer. Indien men b.v. in een classis of een groter ressort een gemeenschappelijk ziekenhuis wil stichten, zal men dit aan deskundige mensen opdragen.

Zelfs de afdoening van gewone zaken, zal dikwijls in de tussenruimte van de ene tot de volgende vergadering commissies vragen, omdat de moderamina dit niet altijd kunnen doen.

Of men zulke opdrachten nu aan raden, commissies, werkgroepen of deputaten geeft, maakt weinig uit. Dat is een kwestie van een naam.

Maar juist, omdat dit zo heel vanzelfsprekend is — en ook -  omdat het zo vanzelf, spreekt dat zulke commissies in opdracht en onder leiding van de vergadering werken, die haar benoemt, komt het ons voor, dat die vergaderingen daarin geheel vrij en zelfstandig moeten blijven. Het laat zich ook verstaan, dat een "meerdere" vergadering een „mindere" vergadering verzoekt om voor een of andere zaak een orgaan van bijstand in te stellen. Wij denken aan werk, dat in het gebied van een of meer classes bijzondere zorg vereist, b.v. op het terrein der inwendige zending, ziekenzorg e.d.g. meer algemene belangen betreffende, welke in een zekere streek voorziening vragen.

Dit kan reeds een vorm van overleg zijn, die zeer gewenst kan voorkomen, en daartegen behoeft geen bezwaar te zijn.

Als echter het overleg in de laatste zinsnede van bovenaangehaald artikel zou bedoelen, dat een „mindere" vergadering tot instelling van ieder orgaan van bijstand overleg met de generale synode moet plegen, wil dat ons zeer ongewenst voorkomen.

1e. omdat het de zelfstandige rechten van de mindere vergadering dreigt aan te tasten, die inbreuk zou maken op het presbyteriaal karakter, dat wij tot alle prijs verdedigen en hetwelk door de werkorde ook is voorgeschreven ;

2e. omdat zulks een aanleiding tot vertraging in de behandeling der zaken kan geven, die verlammend werkt of deze bepaling zal negeren.

Het is ondoenlijk, om voor iedere commissie overleg te plegen. En wijl de kerkorde in afwijking (en met verbetering) van add. art. VII Algem. Regl. slechts van organen van bijstand spreekt, kan daaronder iedere commissie vallen. Dat kan de bedoeling niet zijn en daarom vraagt dit artikel correctie. Men late de „mindere" vergaderingen hierin vrij.

Dr. Bronkhorst ziet blijkens zijn artikel over deze materie in  "De Hervormde Kerk" van 28 Febr. j.l. meer op de zelfstandigheid van de classicale en provinciale kerkorde, dan op de restrictie in dat overelg. Hij ziet in de organen van bijstand de oude deputaten weer in ere hersteld. Iets in die geest hebben wij hierboven reeds opgemerkt, maar dan moet men op de zelfstandige bevoegdheid van de kerkeraad en de meerdere vergaderingen niet beknibbelen. Dit verzwakt niet alleen de kracht van een presbyteriale kerkorde, maar is in strijd met Art. 22 van Ordinantie I, waar bepaald wordt, dat de organen van bijstand in opdracht en onder leiding van de ambtelijke vergaderingen dienstbaar zijn.

Dr. Bronkhorst vat dit, evenals wij, op in deze zin van de ambtelijke vergadering, die ze ingesteld heeft.

Welnu, dat is niet het geval, indien de ambtelijke vergadering niet het vrije recht van instelling heeft, maar overleg moet plegen met de generale synode.

Dit punt is van te meer gewicht, omdat men juist dit art. 22 der Ordinantie tegen ons aanvoert, als wij bezwaar maken tegen de episcopale doorsnede van raden en commissies.

Dit brengt ons op het tweede bezwaar. Nog eens, wij erkennen de noodzakelijkheid van organen van bijstand in verschillende gevallen. Deze kunnen zelfs een permanent karakter dragen. Maar zij moeten organen zijn van de ambtelijke vergaderingen, zodat deze naar omstandigheden kunnen worden ingesteld of opgeheven.

De commissiën (of raden) moeten alzo niet slechts pro forma, maar inderdaad in opdracht en onder leiding van de ambtelijke vergadering, die ze instelde, werken.

Dat wil zeggen. De generale synode — om daarmede maar te beginnen —, kan verschillende raden instellen ; zij kan aan die raden opdracht en leiding geven, maar zij kan haar bevoegdheid als meerdere vergadering ten aanzien van mindere vergaderingen niet aan die raden overdragen. Zij kan in die bevoegdheid alleen als synode optreden, maar een raad kan niet als meerder of hoger orgaan van bijstand zich mengen in de arbeid van een commissie, b.v. van een provinciale of mindere vergadering.

Wij erkennen ook in een presbyteriale kerkorde een bevoegdheid der meerdere vergadering over een mindere, maar die gaat van vergadering tot vergadering.

Artikel 22 van Ordinantie I regelt in de beide laatste alinea's het boven bestreden overleg, waardoor tevens duidelijk wordt, dat hulporganen zijn bedoeld, die met een raad der synode in betrekking staan. Het overleg betreft het getal en de benoeming der leden dier hulporganen.

Dat overleg kan immers volgens dit artikel door de synode worden gedelegeerd aan de betrokken raad.

Duidelijk kan het zijn, dat hier de bedoeling voorzit van een koppeling der organen van bijstand van boven naar beneden. En indien zelfs voor de benoeming en het getal der leden overleg wordt voorgeschreven, hetwelk bovendien kan worden gedelegeerd aan de raden, sluit dat in, geeft daartoe althans aanleiding, dat zulk een overleg en de delegatie daarvan zich ook over de materie zal kunnen uitstrekken, welke aan de betrokken raad is toebetrouwd. Overleg is een goede zaak, doch het echte overleg moet niet worden voorgeschreven. Er is altijd ruimte voor overleg. Maar dit overleg moet aanleiding geven tot nevenregering van raden en commissies, en het kweken van zoiets als bisschoppelijke hiërarchie op de hun toegewezen terreinen. Sommige Ordinanties vertonen streke trekken van centralisatie, b.v. op de catechese, het diaconaat en de financiën.

Men zij er op bedacht, dat hieruit grote moeilijkheden kunnen voortkomen. Dergelijke centraliserende bepalingen zouden wellicht niet zo zwaarwichtig genomen worden, bij eenheid van belijden. Maar daar zijn wij nog niet en daarom verdient het aanbeveling de ambtelijke vergaderingen in deze zaak vrij te laten.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen