Ontvangen Boeken

Wijsbegeerte en Levenspcactijk. Onder redactie van H. }. Spier en J. M. Spier, met medewerking van dr. E. Diemer, A. Janse, dr. J. P. A. Mekkes, dr. K. J. Popma, dr. S. J. Popma, dr. G. Ridder Jr., dr. ir. H. v. Riessen, G. Schaal, dr. J. W. Timmermans Jr., N. Wedemeijer Krol.

Uitgave : J. H. Kok N.V., Kampen '48. Prijs ƒ 3.90 ingen.; ƒ 4.90 gebonden.

Er is heel wat in dit boek, dat wij kunnen onderschrijven, maar wij kunnen ons niet vinden in het verband van het geheel, dat ons dikwijls gewild en gedrongen voorkomt. Er zijn dan ook verschillende opmerkingen en redeneringen, die wij niet voor onze rekening zouden kunnen nemen. Ook de waardering van deze z.g. Calvinistische wijsbegeerte, welke, men van de gemeenteleden eist, lijkt ons nogal vrijmoedig. „Zij moeten allereerst dit stelsel van Calvinistische wijsbegeerte, dat sinds de grote reformatie het eerste stelsel van waarlijk Christelijke philosophic is, zien als een grote zegen van onze God op het gehoorzaam wandelen in Zijn wegen, ook in dè wetenschap en op het niet willen lonken naar de schatten van Egypte, d. i. naar die philosophie, die met Gods Woord geen rekening houdt", (blz. 38).

Calvijn gebruikt een enkele maal 't woord Christelijke philosophie in onderscheiding van en tegenstelling mét de overgeleverde philosophie, doch men krijgt de indruk, dat hij daarmede niet anders bedoelt dan wat hij biedt in zijn theologie. Het blijft voor ons altijd de vraag, hoe er naast de theologie in haar ganse omvang, welke als zodanig een levens- en wereldbeschouwing omvat, nog plaats blijft voor een Christelijke philosophie.

Doch ook, wanneer men deze vraag laat rusten en zich op het standpunt dezer philosophie, welke dan de naam van Christelijke wijsbegeerte zou opeisen, wil stellen, dan rijst weer de vraag, of zij meer zou kunnen doen dan een proeve geven van de voorwetenschappelijke onderstellingen of beschouwingen, welke een uitgangspunt kunnen zijn voor het wetenschappelijk onderzoek. Ten dele zal zij dit zelf toegeven, doch haar streven gaat verder in zoverre zij een theoretisch inzicht in de totaliteit der tijdelijke werkelijkheid wil verschaffen.

Zij kan echter de totaliteit als zodanig niet aangrijpen en daarom wil zij de verschillende zijden .der werkelijkheid onderscheiden. Vandaar de veertien wetskringen. Daarna wordt weer de blik op de samenhang van het heelal gericht.

De bedoeling is geen enkele (theoretische) zijde te verabsoluteren. Om dat te voorkomen, wil men de saamhang der verschillende zijden, die theoretisch worden onderzocht, onder het licht der Openbaring beschouwen. Het archimedische punt is de in Christus herboren religieuse wortel der schepping.

Deze taak wordt dan gezien in de cultuurtaak, door God aan de mens opgelegd, en het in Christus vernieuwde cultuurgebod. Zij wordt in een alles omvattende anti-these gesteld met de zondige wandel naar het goeddunken des harten en bedoelt alzo een radicale kerstening van het leven in al zijn uitingen en op alle levensterrein.

Deze wijsbegeerte wil ook niet een levens- en wereldbeschouwing zijn, omdat deze laatste een zuiver practisch karakter zou dragen. De levensbeschouwing wordt echter wel gesteund door deze wijsbegeerte, welke op zich zelf van zuiver theoretisch karakter pretendeert te zijn.

De verhouding van de wijsbegeerte en het practische leven, zoals men deze denkt, wordt in een twaalftal opstellen van verschillende schrijvers uiteengezet. Het is niet altijd even duidelijk en zeker niet altijd over­tuigend. Wij denken aan hetgeen op blz. 50 wordt gezegd omtrent het verband van wijsbegeerte en prediking, zoals dit zou worden aangewezen in de betrekking van de geloofsfunctie tot de andere functies.

Het algemeen en centraal karakter der religie hebben wij altijd verdedigd, doch de wijze, waarop sommige functies in verband met het geloof worden gebracht, is gekunsteld.

Men wil, dat de leden der gemeente belangstelling en waardering voor deze wijsbegeerte zullen hebben. Wij vrezen echter, dat de stof voor velen te moeilijk is. (Severijn)

Stichting De Vrije Leergangen.

Wij ontvingen het leerplan 1949—1950. Ter nadere kennismaking nemen wij voor belanghebbendend het Voorwoord over : De Christelijke school neemt in het leven van het Nederlandse volk een bijzondere plaats in. Te beginnen bij het lager onderwijs heeft de Christelijke gedachte zich meer en meer over het gehele onderwijsgebied uitgebreid. In deze gehele keten ontbrak tot nog toe deze schakel: voor de opleiding voor de Middelbare onderwijs-akten bestond geen instituut, dat bij zijn onderwijs uitgaat van de Christelijke beginselen, en dat zich richt op de vorming van Christelijke docenten.

Het doet aan de verdiensten van vele individuele Christelijke opleiders niet af, wanneer geconstateerd wordt, dat er behoefte bestaat aan een hechte organisatie, die deze opleidingen ter hand neemt. Daartoe is op initiatief van de Senaat der Vrije Universiteit een samenwerking tot stand gekomen met de gróte Christelijke onderwijs-organisaties ; deze samenwerking leidde in 1948 tot de oprichting van de Stichting „De Vrije Leergangen".

Moge het werk der Vrije Leergangen de bloei van het Christelijke onderwijs en het Christelijk leven in het algemeen bevorderen.

Het doel wordt in de stichtingsakte als volgt omschreven: Art. 2. Doel der Stichting is het organiseren van leergangen, in welke het onderwijs staat op de grondslag van de Gereformeerde beginselen, in het bijzonder met het oogmerk, de deelnemers aan deze leergangen op te leiden tot de diverse examens voor Middelbare akten.

Bestuur : prof. dr. J. Waterink, hoogleraar aan de Vrije Universiteit, Vossiusstr. 21, Amsterdam-Z., tel. 25611, voorzitter, aangewezen door de Senaat der Vrije Universiteit.

Prof. dr. J. Haantjes, hoogleraar aan de Rijks-Universiteit te Leiden, adres : Hoge Rijndijk 27, Leiden, telef. 21436 (K 1710), secretaris, aangewezen door de Senaat der Vrije Universiteit.

Mr. H. Bos Kzn., advocaat, adres : Lange Vijverberg, 20, 's Gravenhage, telef. 113276 (K 1700), aangewezen door directeuren der Vereniging voor Hoger Onderwijs op Gereformeerde Grondslag.

H. van Namen Jr., accountant, adres : Rooseveltlaan 148, Amsterdam (Z.), telef. 97809, pennningmeester ; aangewezen door directeuren der Vereniging voor Hoger Onderwijs op Gereformeerde Grondslag.

Mr. J. Verdam, President van het Gerechtsbof te Amsterdam, adres: Stadhouderskade 125, Amsterda m(Z.), telef. 93036, aangewezen door Curatoren der Vrije Universiteit. 

Prof. dr. J. Severijn, hoogleraar aan de Rijks-Universiteit te Utrecht, adres : Ramstraat 10, Utrecht, telef. 12723, aangewezen door de Bond van Verenigingen voor Christelijk Middelbaar en Voorbereidend Hoger Onderwijs.

Vacature, aangewezen door de Bond van Prot. Christelijke Kweekscholen.

Prof. dr. G. C. van Niftrik, hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam, adres : Stalinlaan 4b, Amserdam (Z.), telef. 23232, aangewezen door de Vereniging voor Christelijk Volksonderwijs.

Mr. J. J. Hangelbroek, secretaris van de Schoolraad voor de Scholen met de Bijbel; adres : Sweelinckstraat 39, 's Gravenhage, telef. 337850 (K 1700), aangewezen door de Schoolraad voor de Scholen met de Bijbel.

Waarnemend rector : prof. mr. P. J. Verdam, hoogleraar aan de Vrije Universiteit ; adres : Gabriel Metsustraat 24, Amsterdam (Z.), telef. 21250. Spreekuur : in September elke Vrijdagavo, nd 7 uur in het gebouw der Vrije Universiteit, en verder na afspraak.

Gedelegeerde der docenten : dr. L. Geschiere, leraar aan de Chr. H.B.S. te Amsterdam ; docent aan de School voor Taaien Letterkunde te 's Gravenhage ; adres : Rentmeesterlaan 79, Amstelveen (post Amsterdam-Zuid II) ; telef. 3618 (K 2970).

Nadere inlichtingen aan het adres der Stichting, p. a. Vrije Universiteit, Keizersgracht 166, Amsterdam-Centrum, tel. 45647.

Dr. J. H. Bavinck. Religieus besef en Christelijk geloof. Uitg. J. H. Kok N.V. Prijs ƒ 4.90.

Prof. B. behandelt in dit boek het vraagstuk van de „natuurlijke theologie" of beter gezegd van de ,,algemene openbaring".

Hoofdstuk I : Aard en ontplooiing van het religieus besef.

Hoofdstuk dachten. II : Wat de eeuwen er van dachten

Hoofdstuk III : Religieus besef en Christelijk geloof.

Het eerste hoofdstuk geeft een toelichting van het religieus besef vanuit de geschiedenis van de godsdienst.

Het tweede hoofdstuk tekent ons in grote lijnen, hoe men in de Christelijke aera over de z.g. natuurlijke theologie heeft gedacht.

Het derde hoofdstuk stelt de vraag in het licht der Heilige Schrift. Het religieus besef is algemeen, 't Is geen actie uit de mens. Het is reactie op de manifestatie Gods in de schepping. Het is een fabriek van afgoden. Het Christelijk geloof moet neen zeggen tegen het religieus besef. De kerk heeft er altijd last van gehad. De Zending moet neen zeggen tegen Hindoeïsme, Boeddhisme en Islam.

Dit laatste is duidelijk, want deze godsdiensten komen, om zo te zeggen, uit de afgodenfabriek.

Dat ook de kerk van die heidense afgodenfabriek altijd last heeft gehad. Vandaag nog altijd last heeft, geven wij de auteur gaarne toe. Ook in de Christen leeft de heiden nog voort, wiens wangedrochten hij voortdurend heeft te bestrijden.

Wij zijn echter ook van mening, dat de reactie van Barth te ver gaat en zijn met prof. Bavinck van oordeel, dat de algemene openbaring in de Heilige Schrift duidelijk geleerd wordt. Ook de verdringing der waarheid wordt duidelijk geleerd en wij onderschrijven ook de mening van Bavinck, dat die zelfs onbewust werkt. Dit iseen van de  ontstellende verschijnselen der zonde, zoals ook door de apostel Pamlus wordt betuigd. (Rom. 1 vs. 18 V.V.). 

Juist daarom hadden wij mogen verwachten, dat prof. Bavinck wat uitvoeriger op de samenhang van algemene en bijzondere openbaring ware ingegaan (blz. 188) en op de regenererende werking des geloofs. Wij denken dan b.v. aan de 19de Psalm, die ons een treffend beeld geeft van een positieve en opmerkzame reactie van de door de Heilige Geest verlichte ziel, instede van verdringing. Het stuk der openbaring kan nu eenmaal niet losgemaakt worden van de schepping.

Niettemin heeft prof. Bavinck ons een helder boek over een belangrijk en actueel vraagstuk gegeven, dat wij gaarne aanbevelen en dat o.m. de verdienste heeft van de betekenis daarvan in het licht te plaatsen.

S.

De Bijbel toegelicht voor het Nederlandse volk. I en II Koningen, door dr. M. B. van 't Veer. Kok, Kampen. Prijs f 2.65 (ing.), ƒ 3.25 geb.; bij intekening goedkoper.

Als ik boekjes als dit in mijn handen krijg, denk ik telkens : wat wordt er toch een moeite gedaan om ons volk bij de Bijbel te houden en hoe moeilijk is het, om de kinderen van ons volk de weg naar de Bijbel en in de Bijbel niet te doen vergeten.

Ik geloof, dat in de boekjes van deze serie een goede poging wordt gedaan om in zeer kort bestek het Bijbelboek te verklaren ; vele geschriften dreigen de Bijbellezing te vervangen ; hier hebben we eerst in vette letter de tekst van de Bijbel en daaronder in kleinere letter een korte verklaring. Ik geloof, dat onze vaderen het zo bedoelden als zij naast de vertaling hun kanttekeningen opnamen, om de afstand te overbruggen, die er is tussen de tijd van de Bijbelschrijvers met hun levensomstandigheden en gewoonten enz., en de dag van vandaag.

Het kan moeilijk anders, of in dit werkje van 271 pag. zijn passages, waar ik stellig anders over denk, verklaringen, waarbij ik zeg : ja, dat is de gemakkelijkste verklaring, maar of 't zo is, dat weet ik niet. Maar dat zou van iedere andere verklaring evenzo gelden ; daarvoor stelt het boek van de Koningen te veel moeilijkheden voor vertaling en verklaring.

Dit werk verscheen, nadat schrijver, Geref. predikant te Amsterdam, in de kracht zijner jaren is weggenomen ; het spreekt van het vele, dat deze denker aan de Kerk heeft gegeven. Hij heeft gewerkt, zolang de werk­dag-voor hem was.

Bt.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen