Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

DE VOORBEREIDENDE COMMISSIE

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

DE VOORBEREIDENDE COMMISSIE

6 minuten leestijd Arcering uitzetten

De Staten-Generaal hadden hun voornemen te kennen gegeven een commissie tot het voorbereiden van de komende Nationale Synode samen te stellen. Deze kwam dan op 22 Mei 1607 te Den Haag bijeen. Het was een illuster gezelschap van 17 predikanten en professoren, daar een predikant uit Deventer zich veront- . schuldigde. We treffen daarbij verschillende bekende namen aan. Johannes Fontanus, predikant te Arnhem en Johannes Leo, pred. te Bommel, doctor Franciscus Gomarus en doctor Jacob Arminius, professoren der Theologie te Leiden, Johannes Uittenbogaart, pred. te 's Gravenhage, doctor Sybrandus Lubbertus, professor te Franeker en Johannes Bogerman, pred. te Leeuwarden, maakten deel uit van , deze commissie.

Op 26 Mei worden de heren in een vergadering der Staten-Generaal ontvangen en hun worden een achttal vragen meegegeven, om daarover schriftelijk rapport uit te brengen. Des namiddags wordt Fontanus aangewezen tot voorzitter, ds. Helmichius uit Amsterdam tot assessor en ds. Becius uit Dordrecht tot scriba. Men gaat over tot de behandeling der gestelde vragen.

1. Op de eerste vraag: of het ook nodig zal zijn bij het uitschrijven van de Nationale Synode gravamina in te zenden, wordt eendrachtig geantwoord: Dat de gravamina niet zullen uitgeschreven worden, maar elke particuliere Synode zal haar gravamina medegeven aan haar afgevaardigden op de Nationale Synode, gelijk voor dezen bij het houden der Nationale Synoden geschied is. (Nota. Tevoren was er gezet geweest, gelijk voor dezen gebruikelijk is geweest. Maar Arminius en Uittenbogaart wilden het aldus niet gesteld hebben, want zij wilden niet toestaan dat men gehouden was het algemene gebruik te volgen).

2. Daarmede ook het tweede punt beantwoord is. Namelijk. Indien ja, binnen wat tijd deze gravamina aan de Heren Staten-Generaal gezonden kunnen worden.

We mogen hiertussen even opmerken, dat de commissie dus geen gravamina wil uitlokken door er bijzonderlijk naar te vragen, bovendien snijden zij hiermede de invloed van Oldebarneveld af, die van te voren kennis had willen nemen van deze gravamina door de zending aan de Staten-Generaal. De commissie wil de gebruikelijke weg blijven volgen: de lagere vergaderingen kan ze door middel van de afgevaardigden doorgeven naar de meerdere vergaderingen.

3. Wat getal en hoe gekwalificeerd, tot de Synode behoort verzocht te worden uit elke Synode, en of enigen zullen mogen gedeputeerd worden, doende professie van de religie en gekwalificeerd, niet zijnde in kerkelijke dienst? Er wordt besloten, dat vanuit iedere Synode vier predikanten en twee ouderlingen zullen afgevaardigd worden. Dit is echter geen gewoonte in Friesland en Overijssel, die enig bezwaar maken. Zij zullen echter trachten, dat ook deze provincies met zes afgevaardigden zullen komen. Mochten het er echter vier zijn, dan wordt aan de Nationale Synode in overweging gegeven deze vier afgevaardigden zes stemmen te geven. Daarop geeft ds. Uittenbogaart in overweging of niet de Synoden met de meeste kerken, in casu Noord- en Zuid-Holland, de meeste stemmen in de Nationale Synode zouden moeten hebben.

4. Of boven de afgevaardigden ook andere predikanten vrij zal staan te compareren? Dit is geoorloofd op zulk een manier, als ook in de particuliere Synode pleegt te geschieden.

5. Of enige andere Kerken uitgenodigd zullen worden, dan die wonen onder het gebied van de Staten-Generaal? Daarop wordt geadviseerd alle Nederlandse Kerken, die buitenlands zijn, zo onder het kruis als anderszins te Keulen, Aken, Wezel, Emden, Engeland, Oostland, Frankfort, Hanau, en in de Palts, uit te nodigen. Ook de Gereformeerde Kerken van andere talen in Frankrijk en Duitsland moet mededeling van de komende Synode gedaan worden.

Over de eerste vijf vragen is men het in de commissie vrijwel eens kunnen worden. Maar bij de volgende drie vragen treden de verschillen aan de dag. Arminius, Uittenbogaart en de twee afgevaardigden uit Utrecht, vormen de Remonstrantse minderheid, die het niet eens kan worden met de Contra-Remonstrantse meerderheid der commissie. De gestelde vragen zijn de volgende:

6. Of de Gedeputeerden ter Synode niet behoren verplicht te worden haar mening vrijmoedig te verklaren, zonder hen aan iets anders dan aan Gods Woord verbonden te houden ?

7. Of men zal mogen reces nemen, indien enige zaken voorvallen, waarin de gedeputeerden zich bezwaard zouden mogen vinden?

8. Wat verder ter uitschrijving der bedoelde vergadering dienstig is, om de vruchten er van tot welstand der kerken te genieten?

Arminius en Uittenbogaart, met de twee Utrechtse predikanten, die volgens Trigland door hen zijn omgepraat, beantwoorden deze als volgt:

1. Dat degenen die tot de Nationale Synode beschreven zullen worden, om over alle zwarigheden aangaande de leer, te vrijmoediger haar mening te verklaren, gedurende dit onderzoek en oordeel, ontslagen zullen zijn van de verbintenis aan de Catechismus en de Confessie.

2. Dat onder de Nationale Synode niet alleen verstaan worden de gedeputeerden, maar ook de deputerende predikanten, tot welke reces zal genomen moeten worden over alle zaken, die in de Nationale Synode zullen voorvallen, in 't bijzonder aangaande de leer; zodanig, dat de definitieve sententie zonder zulk voorafgaand reces niet zal mogen uitgesproken worden.

3. Dat in de voorschreven Synode de Confessie der Nederlandse Kerken behoort herlezen en overwogen te worden en dat hetzelve inzonderheid in deze tijd nodig is.

De meerderheid der Commissie wilde hiervan niet weten. Hun opvattingen en toelichtingen zullen we in de volgende artikelen uitvoerig weergeven, omdat deze van grote betekenis zijn voor ons doel.

We willen hier nog even wijzen op de nadrukkelijke instructie, die de Staten van Friesland hadden medegegeven aan prof. Lubbertus en ds. Bogerman. Hierin kwamen de volgende punten voor:

Zullen mede de gecommitteerden (dewijl wij over de vredige staat der Gereformeerde ingezetenen zeer bekommerd zijn) hare Ed. Mog. instantelijk zoeken af te raden, de onnodige, en niettemin zeer ergerlijke clausule, van de revisie of de resumtie, teneinde dat die in de uitschrijving der synode niet gesteld, en alzo over alle provinciƫn verspreid worde; en van onzentwege expresselijk adviseren tot een uitschrijving, die daar ga in algemene termen, als daar onder genoegzaam begrepen is de vrijheid, om de zwarigheden, die iemand in de leer der Catechismus mocht hebben, in de Synode (als van ouds gebruikelijk is) voor te stellen en daarop het bescheid der Synode goed en gezeggelijk te verwachten.

Evenzo zullen zij, gecommitteerden, doen in de andere voorbereidingen, niet toestemmende in enige die, tot droefheid, beroerte of kwetsing der Gereformeerde Kerken, laster en opspraak der secten, of prasjudicie der Nationale Synode zelf, zouden kunnen strekken; en speciaal niet toe te staan enig dispuut of handel van de leer der Catechismus, daar in de Nederlandse Kerken, die dezelve hebben aangenomen en dus lang onveranderd bewaard, als partij gesteld of gehouden worden, maar daartegen verzoeken, dat, indien iemand hiertegen met ergerlijke disputen de geruste staat der kerken mocht verwarren, dezelve tot afstand bewogen, of naar eis der zaken gecompenseerd wordt.

We zien hieruit, dat de Staten van Friesland van revisie niet willen weten, dat zij de leer niet in twijfel gesteld willen zien. Alleen op de gebruikelijke weg kunnen bezwaren worden ingebracht, maar overigens mag het kerkvolk niet in onrust en wantrouwen gebracht worden. De kerk moet blijven bij de

aangenomen leer.

Dit artikel werd u aangeboden door: de Gereformeerde Bond

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 29 november 1951

De Waarheidsvriend | 8 Pagina's

DE VOORBEREIDENDE COMMISSIE

Bekijk de hele uitgave van donderdag 29 november 1951

De Waarheidsvriend | 8 Pagina's