Brief aan mijn vriend te Meerstad

Zuidstad, 8 September 1952.

Beste Jan,

In de dagen van Olim, toen we nog in dezelfde plaats woonden, hadden we wekelijks gelegenheid eens van gedachten te wisselen over de belangrijke zaken, die zich op het erf van kerk en staat voordeden. Nu dit niet meer mogelijk is, heb ik het plan opgevat je eens een briefje te schrijven, waarin ik die opmerkingen kan maken, die we anders zouden uitwisselen. Een onderwerp, dat tegenwoordig veel besproken wordt in de kerkelijke pers, is datgene wat samenhangt met de kwestie ds. Loos. Je weet, dat hij het nodig vond voor de uitoefening van zijn ambt tot priester gewijd te worden. Dit hangt samen met de opvatting van het ambt, zoals deze bij hem, maar ook bij de kathoheke kerken voorkomt.

We behoeven hierbij niet alleen aan de rooms-kathoheke kerken te denken, maar meer nog aan de anglicaanse kerk, de oud-katholieke kerk en de griekskatholieke kerk. Deze katholieke kerken menen, dat de prediking en de bediening der sacramenten alleen rechtmatig kan en mag geschieden door bisschoppen of opzieners, die door de apostelen zelven zijn gewijd of door bisschoppen, die de wijding van dergelijke bisschoppen hebben ontvangen. Deze bisschoppen kunnen dan presbyters aanwijzen om hen bij te staan in hun arbeid, dat zijn dan de priesters ter plaatse. Dit wordt genoemd de apostolische successie.

Wie deze opvattingen is toegedaan komt in strijd met de reformatorische opvattingen onzer belijdenis. Hier zijn de presbyters de ouderlingen. De belijdenis zegt, dat de Dienaren des Woords, de ouderlingen en diakenen door wettige ver-

kiezing verkozen behoren te worden. Van bisschoppen is hier geen sprake en van apostohsche successie evenmin. Volgens onze belijdenis hebben de leden van de kerkeraad een volwaardig ambt. Dit ontkent nu de cathoheke richting. De generale synode, die zich met deze kwestie moest bemoeien en velen hebben al enige tijd zien aankomen, dat de synode zich vroeg of laat over vragen in verband met de catolicerende richting zou moeten uitspreken, heeft nu een uitspraak gedaan. Zij sprak uit, dat de belijdenis en de kerkorde de aanvaarding van de z.g. additionele priesterwijdingen voor haar predikanten niet toelaten. Dit betekent dus, dat dé synode van mening is, dat de predikanten een volwaardig ambt bezitten, waaraan niets toegevoegd behoeft en behoort te worden. Hiermede heeft de synode het reformatorisch karakter der Hervormde Kerk althans in eerste aanleg gehandhaafd.

Je zult het misschien wel interessant vinden te weten, wat de R.K. Kerk hierover leert. Ik heb een catechismus in handen gekregen van de Nederlandse Bisdommen, die veel op lagere scholen gebruikt wordt. Daarin wordt dit geleerd : Christus heeft de priesterlijke macht in Zijn Kerk gegeven aan Zijn Apostelen en aan hun opvolgers en medehelpers (je ziet hierin ligt de apostolische successie opgesloten). Christus zelf is en blijft de eeuwige Hogepriester, maar Hij doet al Zijn priesters delen in Zijn eeuwig Priesterschap. De H. Kerk oefent de priesterlijke macht uit door het H. Misoffer op te dragen, de Sacramenten toe te dienen, door te wijden en te zegenen en door uit naam van de gelovigen te bidden. Het H. Priesterschap is het Sacrament, dat aan degenen, die daartoe geroepen zijn, de macht verleent, om het Priesterschap van Christus voort te zetten.

Je begrijpt, dat we hier zijn in de lijn van ; de kerk is, waar de bisschop is ; wat in tegenspraak is met onze belijdenis ; welke zegt, dat de kerk is een vergadering der ware Christengelovigen. Ook komt hier al om de hoek zien het verschil in sacramentsbeschouwing. Bij Rome werkt het sacrament uif innerlijke kracht van zichzelve, in strijd met de geestelijke beschouwing van de belijdenis.

In , , Woord en Dienst" is nu over deze zaak en tevens over de uitspraak der Synode een discussie gaande. In het nummer van 6 September wordt de uitspraak der Synode bestreden door een aanhanger der katholicerende richting. Hij beweert daarin, dat Calvijn het ambt als een sacrament zou zien en hij meent, dat onze Gereformeerde Vaderen meer katholiek waren ingesteld dan onze Hervormde Kerk van onze dagen. Ik moet eerlijk zeggen, dat ik eens even mijn ogen heb uitgewreven, om te zien of het er werkelijk stond. Ik heb de Institutie er eens op nageslagen, maar daarin kent Calvijn maar twee sacramenten. Voorts spreekt hij in Boek IV, hoofdstuk III over de leraren en dienaren der kerk, hun verkiezing en ambt. Het ambt van apostel is slechts van tijdelijke aard voor de stichting der kerk. De Apostelen werden door de Heere zelf daartoe geroepen. De blijvende ambten, zijn die van dinaar des Woords, ouderling en diaken.

Van het begin af heeft iedere kerk haar raad gehad, verkozen uit vrome, ernstige en heilige mannen. Zij moeten met opsteken der handen verkozen worden. Calvijn schrijft nu letterlijk: Het staat vast, dat de apostelen, wanneer zij iemand tot de dienst ordineerden, geen andere ceremonie gebruikt hebben dan de oplegging der handen. Ik meen, dat deze handeling voort gekomen is uit de gewoonte der Hebreen, die datgene, wat ze gezegend of geheiligd wilden hebben, door oplegging der handen als het ware voor Gods aanschijn brachten. Zo heeft Jakob, toen hij Efraïm en Manasse zou zegenen, zijn handen op hun hoofden gelegd. En dat heeft onze Heere gevolgd, toen Hij een bede deed over de kinderen. Met dezelfde betekenis, naar ik meen, legden de Joden naar het voorschrift der wet ^ie handen op hun offeranden. Daarom gaven de apostelen door de oplegging der handen te kennen, dat ze hem, dien ze inwijdden tot de dienst, aan God aanboden. Ofschoon, ze gebruikten deze gewoonte ook ten aanzien van hen, aan wie zij de zichtbare gaven des Geestes schenken. Hoe 't ook zij, dit was de gewone ceremonie, telkens als ze iemand tot de kerkelijke bediening riepen. Calvijn erkent', dat er geen bepaald bevel is over de oplegging der handen, maar het voortdurend gebruik der apostelen is hem als een gebod. Hij vindt het ook nuttig. En dan zegt hij : Want indien Gods Geest niets tevergeerfs in de kerk heeft ingesteld, zullen wij gevoelen, dat deze ceremonie, daar ze van Hem is uitgegaan, niet onnuttig is, mits ze niet tot superstitieus (bijgelovig) misbruik wordt veranderd.

In deze laatste zin wordt m.i. duidelijk door Calvijn de katholicerende richting afgewezen. Van apostolische successie is hier geen sprake, want de handoplegging is niet onnuttig, maar als het er op aankomt is ze niet noodzakelijk. Hieruit blijkt duidelijk dat Calvijn het ambt niet als een sacrament ziet, let ook op het voorbeeld van het zegenen der kinderen !

Onze vaderen waren katholiek in die zin, dat ze hoofdzaken en bijzaken wisten te onderscheiden. De afgevaardigden der Anglicaanse Kerk op de Synode van Dof dt stemden in met de belijdenis der kerk en met de opgestelde leerregels tegen de Remonstranten, maar toen een hunner het presbyteriale kerksysteem aanviel, heeft men er beleefdheidshalve het zwijgen toegedaan, echter men bleef bij zijn eigen reformatorische overtuiging!

Over deze zaak zou nog meer te schrijven zijn, maar ik moet eindigen. Zeker moet gezegd worden, dat waakzaamheid nodig is, want de katholicerende richting, zal zeer zeker trachten haar plaats in onze kerk te behouden en uit te breiden. Dit gaat echter ten koste van het gereformeerde karakter, dat onze kerk draagt, althans behoort te dragen krachtens haar oorsprong en historie.

Met de hartelijke groeten v.h.t.h. t.t.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen