Onderwijs

Verlenging leerplicht ?

Dinsdag 6 dezer werd in de avondvergadering van de Tweede Kamer het wetsontwerp behandeld, dat beoogt om de arbeid in fabrieken en werkplaatsen voor meisjes van 14 jaar te verbieden. Dit is wel een ontwerp van Sociale Zaken en zou als 'zodanig buiten deze rubriek vallen, maar de consequenties er van raken het onderwijs en met name ook de leerplicht. Vandaar, dat het hier even ter sprake gebracht wordt.

Het is 15 jaar geleden, dat de Hoge Raad van de Arbeid adviseerde om bij de wet een verbod vast te stellen voor de arbeid van 14-jarige meisjes in fabrieken en werkplaatsen. Eerst nu is dit gebeurd. Met algemene instemming is dit ontwerp ontvangen.

Wel is er vroeger al gesproken over en een wetsontwerp ingediend op de bedrijfsarbeid van 14-jarige meisjes, maar niet om deze arbeid te verbieden. Bovendien was toen o.a. het uitgangspunt : de arbeidsmarkt, dus de toestand in het bedrijfsleven zelf. Nu echter is in de eerste plaats het kind, het meisje, in het geding. Ze is nog te jong om in het arbeidsproces te worden ingeschakeld. Dat het moeilijk is hier een grens te trekken, bleek wel bij de discussies. Sommigen wilden het verbod óok doen gelden voor 15-jarige meisjes. Anderen pleitten er voor, in de toekomst het verbod uit te strekken tot 16-jarigen. Ook ging er een stem op, om jongens van 14 jaar evenzeer buiten fabriek en werkplaats te houden. Ik geloof niet dat dit laatste op het ogenblik veel kans heeft om werkelijkheid te worden.

Toch, al ligt de zaak voor meisjes een beetje anders dan voor de jongens, in het algemeen kunnen we wel erkennen dat deze kinderen — want dat zijn 't toch nog — te jong zijn. Waar echter de grens ligt, waag ik niet te zeggen. Zeker is, dat het bedrijfsleven voor zeer jeugdige arbeidskrachten grote gevaren oplevert, vooral voor meisjes.

In hoever raakt dit nu het onderwijs?

Ook daarover is in de Kamer gesproken en de secretaris-generaal van sociale zaken, die dit ontwerp verdedigde, deelde mee, dat er overleg gaande is tussen Sociale Zaken en Onderwijs over zinvolle vrije-tijdsbesteding en over de leerplichtverlenging. Het program van de regering is om zo spoedig mogelijk de leerplicht voor jongens en meisjes tot 14 en 15 jaar te verlengen.

Misschien vraagt iemand zich af, of de leerplicht zich dan nu nog hiet uitstrekt tot 14 en soms 15 jaar. En dan moet het antwoord luiden, dat dit inderdaad het geval is. Alleen niet voor alle leerlingen.

De geldende regels van thans zijn, dat een kind vrij is van leerplicht als het

a. 8 leerjaren heeft doorlopen ;

b. 14 jaar is geworden en nog niet het 6e leerjaar der lagere school heeft bereikt;

c. 15 jaar is geworden na het bereiken van het 6de leerjaar, ' ook al heeft het de 8 leerjaren nog niet doorlopen.

Hierbij tellen zowel de leerjaren van

het voortgezet onderwijs en vak-onderwijs aan scholen mee, ©vengoed als de leerjaren der lagere school.

Men ziet, dat als de leerplicht werd uitgebreid tot 14 jaar, er niet veel zou veranderen. Werd het 15 jaar, dan zou de verandering groter zijn.

. De heer Staatssecretaris gaf als zijn mening te kennen, dat, wat de vorming betreft, rekening zal gehouden dienen te worden met de toekomstige bestemming van jongens en meisjes.

Als dit betrekking heeft op de vorming alléén, zou daaruit voortvloeien dat er een zeer gedifferentieerd onderwijsstelsel zou moeten komen voor voortgezet onderwijs.

Nog meer, dan we thans al hebben.

Maar ik zou er ook uit kunnen lezen dat voor kinderen, die na de schooljaren niet naar fabriek of werkplaats gaan, de leerplicht binnen korter termijn kan vallen.

Ik denk aan meisjes, die bij moeder thuis komen en vandaar uit b.v. een paar uur per week een naaicursus volgen of een mode-vakschool. Of andere, die gaan werken als kindermeisje, of „daghitje", of op het land.

't Is me in m'n schoolleven zo dikwijls voorgekomen, dat moeders zaten te springen om haar kind eindelijk van school thuis te krijgen, omdat ze het meisje thuis zo dringend nodig hadden.

Bij de discussie in de Tweede Kamer is er op gewezen dat ernstig moet bestudeerd worden, welke gevolgen het verbod voor de aribeidersgezinnen zal hebben. Ongetwijfeld ziet dit op de verdiensten, die de 14- of 15-jarige thuis brengt. Een moeder vertelde me eens, dat haar 15-jarig dochtertje per week ƒ 20.— thuis bracht. Ze werkte op een fabriek van chocolade- en suikerwerken. In elk geval werd er door één der leden van de Tweede Kamer gevraagd, dat de ontwikkeling in de arbeidersgezinnen nauwkeurig dient te worden bestudeerd, alvorens tot uitbreiding van het verbod tot de 15- of 16-jarigen wordt overgegaan.

Evenzeer kan men dan tegelijk nagaan hoe het zit met het huishoudelijk probleem, of misschien de uitbreiding van de leerplicht dan ook dient te worden gedifferentieerd al naar de toekomst van het (kind.

Het ontmoet tegenwoordig weinig bezwaar meer dat de ouders van Staatswege verplicht worden hun kinderen onderwijs te doen geven.

Voor sommigen, die de noodzaak er niet van inzien en zich altijd weer verzetten, is het juist het hardste nodig dat er een wettelijke verplichting is.

Het belang van het kind is nu eenmaal behoorlijk, voldoend onderwijs.

Indien echter rekening zal worden gehouden met de bestemming in werkplaats, fabriek of anderszins, dan mogen ook de gezinnen niet worden vergeten.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen