Herderlijk schrijven

De provinciale kerkvergadering van Zuid-Holland der Ned. Herv. Kerk, heeft een , , Herderlijk Schrijven" doen uitgaan over , , Het minderheidsvraagstuk in onze kerkprovincie".

Zoals men kan weten houdt het vraagstuk der minderheden verschillende instanties in de kerk bijzonderlijk bezig, sedert het verband van middenorthodoxe evangelisaties v.n. op de Veluwe een schrijven aan de Synode heeft gericht, dat de facto op meerdere zelfstandigheid binnen het kerkelijk verband aandrong.

Dit vraagstuk heeft derhalve de aandacht en mogelijk is dit mede aanleiding, dat de Zuid-Hollandse kerkvergadering dit „Herderlijk Schrijven" deed uitgaan — en wel in de Adventstijd, hopende wellicht, dat deze aan de gewenste uitwerking bevorderlijk mocht zijn.

Aan de goede bedoeling twijfelen wij geen moment, doch wie van dit onbetekenend kerkelijk schrijven zulk een uitwerking verwacht als de opstellers klaarblijkelijk wensen, moet wel ganselijk blind zijn voor de realiteit van ons huidig , , kerkelijk" leven, of — en dat is nog erger voor deze provinciale kerkvorsten — uitgaan van veronderstellingen aangaande het leven der kerk, welke met haar wezen in flagrante strijd zijn.

Onbetekenend noemden wij dit stuk reeds op grond van uitgangspunt en methode, welke het kenmerken.

Het begeleidend schrijven deelt mede, dat van de pl.m. 120 Zuid-Hollandse gemeenten in pl.m. de helft daarvan één of meer georganiseerde minderheidsgroepen worden aangetroffen.

Dat is zeker nog al ontstellend en moet voor degenen, die in de kerkregering zijn geroepen, in de eerste plaats ontstellend zijn en op hun verantwoordelijkheidsbesef werkend, uitdrijven om , , ter hand te nemen al wat het kerkelijk leven in de kerkprovincie kan bevorderen" (zoals het in de kerkorde heet).

Als dit naïef aandoende , , schrijven" nu alles is, wat die ontsteltenis heeft kunnen vinden, had men dit beter niet kunnen doen uitgaan.

Het schrijven spreekt van zoeken naar middelen ter genezing en vindt, dat hier een geweldige opdracht ligt voor de provinciale kerkvisitatie. En nu verwacht het antwoord van kerkeraden en predikanten, besturen en voorgangers vóór 1 Febr. '55 en snijdt meteen de weg tot ontdekking van de middelen ter genezing af, aangezien zij deze aangesprokene lichamen en personen verzoekt niet te schrijven over hun grieven en de bestrijding van hun standpunt. Feitelijk zegt dit schrijven onder aanhaling van Eliza : , , wij weten dat wel".

Dat is het juist : zij weten het wel, dat de vrijzinnigen zich niet voegen onder een prediking, welke orthodoxe waarheden verkondigt, die zij niet horen willen en dat deze mensen, waar de kerkeraad geen vrijzinnige prediking naar hun smaak toelaat, een eigen kring gaan vormen. En zij weten ook wel, dat zulke vrijzinnigen op grond van dit herderlijk schrijven hun eigen zaakje niet opheffen om nu in eens maar vrede te nemen met de prediking, welke de kerkeraad hun biedt, daarbij hun eigen vrijzinnig standpunt prijsgevende en inruilende voor een prediking overeenkomstig de belijdenis der kerk, of voor de leer van een predikant, die naar eigen willekeur met de belijdenis en met de vrijzinnigheid handelt.

En zij weten ook wel, dat mensen, die gereformeerd geloven in overeenstemming met de belijdenis der Drie Formulieren, welke nog altoos de confessie der Herv. Kerk is, zich niet kunnen verenigen met een prediking, die daarmede in strijd is, en een gans andere geest ademt.

En zij verwachten ook niet, al zouden zij het misschien wensen, dat deze mensen de zonder tegenspraak legitieme prediking kunnen inruilen voor een verkondiging van Bijbels niet verantwoorde objectivismen en nieuw-theologische experimenten.

Omdat de leidende figuren in de kerkregering deze dingen wel weten, is dit , .Herderlijk Schrijven" zo onnozel.

Hoe moet men toch oordelen over een uitdrukking als deze : dat , , georganiseerde minderheidsgroepen zich van het gemeenteleven, onder leiding van de kerkeraad, hebben losgemaakt".

Het is maar een kwestie van waardering ! Welke kerkeraden heeft de Provinciale Kerkvergadering van Zuid- Holland op het oog en welk gemeente- . leven, dat zij leiden ?

Waarom spreekt deze vergadering dat niet duidelijk uit ? Waarom spreekt zij de kerkeraden niet aan, die in gebreke blijven het leven der gemeente te leiden en te behartigen overeenkomstig de gereformeerde belijdenis en op die manier het leven der gemeente verstoren en uitdrijven ? Zulke kerkeraden geven niet alleen aanleiding tot het ontstaan van gereformeerde evangelisaties, maar zijn ook door hun houding bij de onderhandeling dikwijls oorzaak van de breuk.

Van dergelijke conflicten weet de Kerkvergadering blijkbaar en ook van de boosheden, die daarbij aan de dag kunnen treden : „verdachtmaking, laster, klein menselijke twistzoekerij, koppigheid, boosaardigheid en andere hartstochten" worden genoemd, (blz. 5).

Maar het , , Herderlijk Schrijven" wil zich voorshands in plaatselijke toestanden en schuldvraagstukken niet begeven (blz. 6), hoewel het niet over het hoofd wil zien, dat er inderdaad sprake kan zijn van een , , ander Evangelie" (Gal. 1 vers. 6). Wel roept het kerkeraden en predikanten op tot een nieuwe bezinning en dat onder verwijzing naar , , de rijkdom van het veelkleurig Evangelie", hetwelk o.i. met de woorden van Efeze. 3 vs. 10 en 18, waarop wordt geduid, niet gerechtvaardigd is. Voorts vermaant het tot onderzoek, of de aangesprokenen het veelkleurig Evangelie niet hebben ingeperkt tot de prediking van één bepaalde kleur of zelfs een eigen leersysteem uitgeeft voor het Evangelie.

Wij vragen, wat bedoelt het , , Herderlijk Schrijven" met dat veelkleurig Evangelie en met dat eigen leersysteem ? Houdt het het geloof van de gereformeerde Confessie óok voor een kleur onder de kleuren, of misschien zelfs voor een leersysteem ? Is het z.g. midden-orthodoxe geloof, of wat men daarvoor houdt, een andere kleur — mogelijk een mengeling van andere kleuren —in de veelkleurigheid en een soort leer, hoewel dan minder systeem en minder kerkelijk ?

En dan de vrijzinnigheid ? Ook een kleur van het veelkleurig Evangelie ?

Wellicht is die , , veelkleurigheid" een variant op de modaliteiten — maar zelfs indien het juist ware en met recht van een modaliteiten-kerk kon gesproken worden, ook dan nog was de term „veelkleurig Evangelie" ongepast, wijl onschriftuurlijk.

Wij erkennen, dat een modaliteitenkerk denkbaar en mogelijk is binnen de grenzen der gereformeerde belijdenis, maar wat daar niet binnen valt is geen modaliteit meer, en mag zo ook niet worden beoordeeld. De gereformeerde gezindheid in haar kerkelijk gescheurd zijn vormt in het licht der Confessie gezien een gereformeerde modaliteitenkerk, welke uit elkander ligt, en reeds daardoor dreigt uiteen te zakken tot over de grens der modaliteit.

In de Hervormde Kerk wordt echter ten onrechte van modaliteiten gesproken. En als het , , Herderlijk Schrijven" van pijn over dingen gewaagt, die de Naam van Christus onteren en de kerk van Christus onwaardig zijn, mocht zij op dit onjuist en in de grond der zaak onwaarachtig gebruik van het woord modaliteit wel het eerst gewezen hebben.

En ook aan het woord minderheidsgroep kleeft ongerechtigheid.

In plaatsen, waar de kerkeraad een gereformeerd kerkelijk leven voorstaat heten malcontenten, die zich daaronder niet willen schikken, minderheidsgroep. Waar de midden-orthodoxie de kerkelijke scepter zwaait, vormen Hervormd gereformeerden een z.g. minderheidsgroep.

In beide gevallen kan er aanleiding zijn voor vrijzinnigen om als tweede minderheidsgroep voor dè vrijzinnige belangen op te komen. Naar kerkëlijk-legitieme maatstaf beoordeelt, staan deze gevallen echter niet gelijk, maar ook daarover zwijgt het , , Herderlijk Schrijven". In de Provinciale Kerkvergadering zijn zonder twijfel voorgangers en ambtsdragers van deze in verschillende gevallen een minderheid uitmakende groepen tegenwoordig. Zij weten dus wel, hoe de dingen liggen.

Ook de besturen en voorgangers van minderheidsgroepen worden aangesproken. Weet gij wel, wat gij doet, wanneer gij de eenheid der gemeente breekt ?

Dit schijnt evenzeer tot gereformeerde, tot midden-orthodoxe als tot vrijzinnige voorgangers en besturen gericht, alsof dat een en hetzelfde geval ware. De eenheid der gemeente wordt derhalve gezien als een administratieve en niet als een geestelijke grootheid, precies als met de geographische wijkgemeenten.

Als de officiële prediking een , , ander Evangelie" brengt, moeten de mensen, die bezwaar hebben, het oordeel der kerk vragen. Welnu, dan is het voor degenen, die in Zuid^HoUand wonen, door dit , iHerderlijk Schrijven" heel duidelijk, wat voor antwoord zij zullen krijgen.

De Prov. Kerkvergadering, schijnt intussen van mening, dat zij geen taak heeft om over de zuivere prediking te waken.

Toch komt het ons voor, dat de zuivere prediking al wèl het voornaamste is, wat aan de bevordering van het kerkelijk leven ten goede kan komen. Deze bevordering behoort uitgesproken tot de taak van de Provinciale Kerkvergadering. (Vgl. Kerkorde).

Daarna krijgen de predikanten een beurt, die er zó maar op uit trekken naar een andere gemeente zonder diepgaand gesprek met de kerkeraad en de colleges van die gemeente , , bij de open Bijbel". Het is, alsof de Zuid-Hollandse Provinciale vergadering niet weet, dat er in de kerk Schriftbeschouwingen toegelaten en ook wel officieel geleerd worden, welke duidelijk in strijd zijn met het geloof der vaderen en de belijdenis der kerk. Op dit allervoornaamste fundamentele punt is er zelfs geen officiële gemeenschap met de belijdenis der vaderen zodat de uitdrukking , , open Bijbel" geen waarborg tot overeenstemming geeft. Daarmede is al het gescherm met Art. X en die gemeenschap van zijn ernst beroofd, om geen gevoeliger woord te gebruiken.

Hoe kunnen de leidende mannen in de Zuid-Hollandse Kerkprovincie dat verantwoorden tegenover de God der Schriften ?

Wij willen niet alleen toegeven, dat 't gebeurt, maar het als onbehoorlijk en tegen een goede gereformeerde orde afkeuren, dat predikanten, zonder toestemming van de kerkeraad ter plaatse, in een andere gemeente preken, zelfs als geen richtingskwestie of politiek daartoe aanleiding kan zijn, maar dan wordt een gezonde kerkelijke orde ondersteld.

Doch, wanneer een , , modaliteitenkerk" met zo grote vrijheid ten aanzien van de Confessie als in dit stuk met zijn veelkleurig Evangelie wordt ondersteld, kan men niemand een verwijt maken, dat hij voorkeur geeft aan zijn eigen , , kleur" en de mensen van die „kleur" helpt. Dat doen zij dan ook allemaal, misschien zelfs de aanhangers van een kleurloos Evangelie.

Wie echter een veelkleurig Evangelie wil erkend zien en de modaliteiten niet wil gebonden hebben aan de belijdenis, moet zich niet beklagen ove£ de minderheden, maar de consequentie aanvaarden en in het geheel plaats inruimen voor de z.g. modaliteiten.

Wil men dat niet, dan zal men ernst moeten maken met de belijdenis en deze ook in de kerkregering doen vigeren.

Wij zijn niet van oordeel, dat deze weg gemakkelijk is, maar het is de enige weg.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen