DE VLOEKPSALMEN

I

Vóór mij ligt de Commentaar van dr. J. Ridderbos over de Psalmen. Ieder, die het onderzoek van de bijbel liefheeft zal dankbaar zijn voor dit belangrijke werk. In de eerste plaats wel de predikant. De gemeente mag dat gerust weten. De predikant heeft moeten studeren, beter gezegd: mogen studeren. Maar nu kan hij de studie niet opeens loslaten, zodra hij de pastorie betreedt. Dit mag ook niet. Dit zou niet verantwoord zijn tegenover zijn Zender en tegenover de gemeente. Leest u maar eens wat Wilhelmus a Brakel daarover zegt in de Redelijke Godsdienst, in het hoofdstuk over het Ambt der Herders en Leraars. Hij schrijft daar dit: , , Daartoe wordt vereist (n.l. in een predikant) een bijbelse studie, dat hij niet alleen veel het Woord leze, maar dat bij het oogmerk van de Geest en de samenhang naspeure, plaatsen met plaatsen vergelijke, profetieën en voorbeelden brengen tot de vervulling". Tot zover a Brakel.

Daarna wijst a Brakel op de noodzakelijkheid, dat de predikant zelf door de Heilige Geest is verlicht en bekeerd ; want dan zal het onderzoek van de bijbel vrucht afwerpen.

Intussen begrijpt u dat een werk als van dr. Ridderbos over de Psalmen van grote betekenis is voor het onderzoek van de bijbel. Het is nu niet mijn bedoeling, om een recensie te geven over dit boek. Ik wilde alleen wijzen op een aanhangsel, achter in dit boek, in welk aanhangsel de vloekpsalmen worden behandeld.

Op heldere wijze behandelt dr. Ridderbos daar de verschillende vragen, die met dit onderwerp samenhangen.

De vloekpsalmen : waarschijnlijk hebt u al begrepen wat onder deze naam wordt verstaan. Met de naam , , vloekpsalmen" bedoelen we die psalmen, waarin de dichter-profeet de vloek des Heeren afbidt over de vijanden. Hiertoe worden vooral gerekend Psalm 35, 69, 109, 137. Wanneer we deze psalmen lezen, zien we dat hier het vervloeken der vijanden een grote plaats inneemt.

Psalm 35 : 5 : de engel des Heeren vervolge hen.

Psalm 69 : 29 : laat hen uitgedelgd worden. Uit 'het boek des levens, en met de rechtvaardigen niet aangeschreven worden.

Psalm 109 : 17 : dewijl hij de vloek heeft liefgehad dat die hem overkome.

En zo zijn er meer plaatsen te noemen.

Hier wordt maar niet om tijdelijke straf gebeden, maar om werkelijke vloek: dat ze nooit tot Gods gemeenschap zullen komen.

De dichter bidt, dat ze verloren zullen gaan.

Naast deze vloekpsalmen kunnen we uit andere psalmen gedeelten aanhalen die hetzelfde karakter hebben, b.v.:

Psalm 139 : 21 : zou ik niet haten, Heere, die U haten, en verdriet hebben in degenen die tegen U opstaan ? Ik haat hen met een volkomen haat; tot vijanden zijn ze mij.

Zulke uitspraken geven ons toch te denken. Vooral wanneer we daarnaast leggen hetgeen Christus zegt in Matth. 5 : 43 : maar Ik zeg u : hebt uw vijanden lief, zegent ze die u vervloeken, doet wel degenen die u haten, bidt voor degenen, die u geweld doen.

Terwijl Hij aan het kruishout bad : , , Vader, vergeef het hun, want ze weten niet wat ze doen".

Zijn nu zulke uitspraken van Jezus wel in overeenstemming met de aangehaalde verzen uit de vloekpsalmen ? Daar bidt de dichter juist dat de vloek zijn vijanden treffen zal.

Hier ligt een vraag, die we niet mogen voorbijgaan.

Zou het soms zo zijn, dat het Nieuwe Testament hoger staat dan het Oude, zodat men in het Oude Testament nog hoort van haat en wraak tegenover de vijanden, terwijl dan in het Nieuwe Testament geleerd wordt: hebt uw vijanden lief?

Zeer zeker is dit niet het Schriftuurlijke antwoord.

Want wie zijn hijbel kent, weet dat er in het Oude Testament even goed gesproken wordt van liefde tot de vijanden. Denkt u maar aan Lev. 19 vs. 18 : gij zult niet wreken, noch toorn behouden tegen de kinderen uws volks, maar gij zult uw naaste liefhebben als uzelf. Hier wordt dus in het Oude Testament duidelijk geleerd dat, als iemand ons onrechtvaardig behandelt, we hem dan toch niet mogen haten of vervloeken ; integendeel, ook dan moeten we hem liefhebben als onszelf.

Dus wat door Jezus in het Nieuwe Testament geleerd wordt, vinden we ook reeds in het Oude Testament.

De Heere Jezus stelt dan ook nooit het Oude Testament vóór als een boek dat afgedaan heeft. Integendeel: Hij is gekomen om Wet en Profeten te vervullen. Geheel Zijn onderwijs is onderwijs in het Oude Testament.

De diepe zin der Schriften haalt Hij naar boven.

De Schrift was bedolven onder de leringen van mensen, n.l. van Farizeën en Schriftgeleerden. Maar door de Heiland werd het zuivere goud der Schrift aan , , de kinderkens" getoond.

Neen, de oplossing ligt niet daarin, dat het Oude Testament beneden het Nieuwe Testament zou staan, in deze zin, dat in het Oude Testament nog uitspraken zouden voorkomen, die in het Nieuwe Testament overwonnen zijn.

We mogen de genoemde uitspraken in de vloekpsalmen niet beschouwen als een overwonnen standpunt, dat ons — Christenen — met afkeer zou moeten vervullen.

Zeker, we heibben in de bijbel ook het lied van Lamech, dat vol is van zondige wraakzucht. We hebben in Job en Jeremia uitspraken die we moeten zien als zondig, b.v. wanneer zij de dag van hun geboorte vervloeken. Maar dan is ook steeds voor iedereen duidelijk te zien het onderscheid tussen zulke menselijk-zondige woorden, en de met Goddelijk gezag gesproken woorden.

De Schrift zelf wijst dan de scheiding aan.

Maar in de vloekpsalmen vormen de z.g. vloekgebeden duidelijk één geheel met de rest van de psalm, waarin ze voorkomen. En we zouden de eenheid der Heilige Schrift aantasten, als we zelf uit deze psalmen een gedeelte gingen losmaken.

We belijden daarom van deze vloekuitspraken, evenals van de ganse Heilige Schrift, dat „de profetie voortijds is voortgebracht niet door de wil des mensen, maar de heilige mensen Gods, van de Heilige Geest gedreven zijnde, hebben ze gesproken". (II Petr. 1 : 21).

Deze vloekuitspraken in de psalmen werden niet ingegeven , , door onbeteugelde haat", noch door , , het woestijntemperament van de Israëliet" (zoals iemand eens schreef), maar door de Heilige Geest. De Geest van Christus was aanwezig in de oude profeten en psalmisten, wanneer ze de woorden Gods opschreven.

En als men deze uitspraken uit de vloekpsalmen beschouwt als ingegeven door onbeteugelde haat, dan zijn ze dus niet Gods Woord. Maar dan neemt men zelf het recht om uit te maken wat Gods Woord is en wat niet. En zo verheft men zich boven de Schrift inplaats dat men ervoor buigt.

En dit laatste is onmisbaar voor alle Schriftonderzoek.

Zo willen we dan ook trachten iets te verstaan van wat de Heilige Geest ons in de vloekpsalmen .te zeggen heeft.

Zo, in de zekere wetenschap, dat de Heilige Geest hier spreekt door de mond der psalmisten. En daarmede komen we direct al een stuk nader tot de oplossing. Want nu weten we in ieder geval dat ze niet spreken uit onbeteugelde drift, maar dat ze juist wel beteugeld werden, n.l. door de Heilige Geest.

We moeten deze mannen hier zien als instrumenten, die God gebruikte om Zijn Woord op te laten schrijven. En ook deze vloekuitspraken kunnen niet gemist worden.

Daarom heeft de Heere door Zijn Geest in de vloekpsalmen de dichter tot een bijzondere hoogte verheven. Dat is dus heel wat anders dan de verklaring, die hier slechts onbeteugelde haat kan zien. Als dat zo was, zouden de dichters hier dus tot een laag niveau zijn afgezakt.

Maar de Geest van God heeft hen hier medegenomen juist naar een bijzondere hoogte ; zo hoog als 't slechts een enkele maal aan de bijbelschrijvers is vergund geweest.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen