ZONDAG - VRIJE DAG

De sabbat.

De Heere gaf aan Zijn volk Israël een wekelijkse sabbatdag. Behalve voor de dienst van God was deze rustdag ook bestemd als pauze in het dagelijks werk. In het Oude Testament legt God er sterke nadruk op, dat de rustdag ook is gegeven, „opdat uw dienstknecht en uw dienstmaagd adem scheppe". Deze motivering wordt zelfs gebruikt voor de last- en trékdieren. De vrije zaterdag stelt ons voor tal van praktische vraagstukken. Bij het overwegen daarvan zullen wij echter Gods bedoeling met de rustdag niet mogen vergeten.

De sabbat was immers niet alleen en zelfs niet in de eerste plaats een dag van verpozing. Hij was allereerst een dag, bestemd voor de dienst des Heeren. De aan de Israëlieten voorgeschreven rust wees hen op de plicht de zonden na te laten en te rusten in God. Tegelijk moest de sabbat hen opwekken om aan het aardse een mindere waardering toe te kennen dan aan de dienst van hun God. De Heiland zou later zeggen : „Werkt — niet slechts om de spijs, die vergaat, maar bovenal om de spijs, die blijft tot in het eeuwige leven".

De dag des Heeren.

De Nieuwtestamentische gemeente verving de sabbat door de eerste dag der week. De gelovigen kwamen samen op de dag, die gewijd was door de opstanding van de Heere Jezus Christus uit de doden. Daarom sprak men van de dag van de Heere, namelijk van de Heere Christus. De voor de sabbat voorgeschreven slaafse rust, werd door de christenen niet meer in acht genomen. Maar de dienst Gods was het voornaamste doel gebleven, dat o.a. werd nagestreefd door het dagelijks werk te laten rusten.

Het nut van de rustdag.

Eén van de zeven dagen der week heeft God apart gezet om aan Hem te denken en Zijn dienst te onderhouden. Wij kunnen niet dankbaar genoeg zijn. De werkdagen overladen ons met de zorg voor het stoffelijke, zodat er meestal weinig tijd overblijft voor het goddelijke. Zo is het altijd geweest, doch het adembenemende tempo van onze eeuw doet dit euvel nog steeds toenemen. Voortgejaagd in hun dagelijks werk vinden in de week velen nog nauwelijks tijd voor hogere gedachten. In Zijn grote barmhartigheid heeft God in onze nood voorzien. Op één dag van de zeven mogen wij onze beroepsbezigheden laten rusten. Dan hebben wij wel tijd voor God en Zijn dienst. Wij kunnen deze dag niet missen. Als we zes (of vijf) dagen arbeiden en we besteden op de zevende dag geen zorg aan onze ziel, gedragen wij ons als de dieren, die geen besef hebben van godsdienst. Het is in het belang van de mens zelf om de rustdag door te brengen op de wijze, die onze Schepper heeft voorgeschreven. Hiermede wil natuurlijk niet gezegd zijn, dat wij alleen des zondags christenen moeten zijn. Alle dagen moeten wij naar Gods geboden leven, ook in onze zaken en in ons beroep. Maar de dag des Heeren is in het bijzonder gegeven om onze aandacht op het eeuwige te concentreren.

Het gebod aangaande de rustdag.

Het onderhouden van de rustdag is echter niet louter een kwestie van eigen belang. Het vierde gebod mag een omvorming ondergaan hebben in het Nieuwe Verbond, het is niet afgeschaft. Afgedacht van ons eigen geestelijk voordeel, moeten wij de zondag wijden aan de dienst van God, zoals Hij bevolen heeft. In Zijn hand is ons leven. Aan Hem hebben wij alles te danken. Het betaamt ons als schepselen onze Maker te eren op de tijd en de wijze, die Hem behaagt. De rustdag is niet een dag voor ons zelf, in tegenstelling tot de werkdagen, waarop we in dienst van een ander zijn. De rustdag is de dag van de Heere. Wij moeten die doorbrengen tot Zijn eer!

De zondag, nu.

Wanneer wij over de vijfdaagse werkweek en de gevolgen ervan spreken, moeten wij als principe voorop stellen: Wat er ook gebeurt: de zondag moet voor ons de dag des Heeren blijven. De Oude Kerk heeft hardnekkig aan deze benaming vastgehouden en haar niet willen inruilen voor de heidense naam zondag, dag gewijd aan de zon. Wij hebben die naam wél, maar moeten er ons voor hoeden de dag nu ook op heidense wijze door te brengen. De vrije zaterdag is begeerd en is ingevoerd. Het zij zo. Het zwaartepunt ligt voor de christen in de vraag: Hoe wordt de zondag doorgebracht, liever gezegd: gevierd?

Ook als wij van vrijdag tot maandag wegtrekken uit onze omgeving om een periode van rust elders door te brengen, moet de dag des Heeren in acht genomen worden. God de Heere laat dan in Zijn uitzonderlijke goedheid aan verloren, schuldige mensen Zijn Evangelie prediken. Zouden we dan niet komen om te horen, wat God ons te zeggen heeft? Ook óns besluipt het gevaar te denken: „In de natuur te verkeren is even goed als een preek te horen. De schoonheid van de schepping spreekt ook van de Schepper". In de prediking zal tegen deze mening nu nog meer dan tevoren gewaarschuwd moeten worden. De natuur kan ons wel onder de indruk brengen van Gods grootheid, maar zij kan ons de weg der verlossing in de Verlosser niet leren. Meer en meer neemt de verwereldlijking toe, ook in onze kring. Vele plattelandsgemeenten zijn door betere communicatiemiddelen of door toeristische aantrekkelijkheid geopend voor allerlei moderne opvattingen ook voor die aangaande de zondagsviering. Laat de prediking trachten een halt toe te roepen aan de voortgaande secularisering van de gemeente.

Het is geenszins de bedoeling een wettische zondagsviering aan te prijzen. Ook op dit terrein werkt de wet toom. Hier en daar komen nog uitwassen voor, die aan een overdreven wereldmijding herinneren. Maar wettischheid kan geen schans vormen tegen de aanstormende macht der verwereldlijking. Thans hebben wij echter veel meer te kampen tegen een ander uiterste. Het gevaar dreigt dat de zondag een verlengstuk van de vrije zaterdag zal worden. Twee dagen vrij, is het slagwoord. Dan wordt de zondag dus gelijk gesteld met de zaterdag: twee dagen om onze eigen lust te doen.

Soms is er gediscussieerd over de vraag, of het wel juist is vijf dagen te werken in plaats van zes. Is dat niet in strijd met het vierde gebod? Voor de christen bestaat deze vraag in feite niet. Al wordt de zesde dag niet aan het gewone beroep gewijd, er is altijd werk te doen in Gods Koninkrijk en tot het welzijn van de naaste.

Nu er meer vrije tijd beschikbaar is gekomen zal er ongetwijfeld meer aandacht moeten worden besteed aan de plaats, die de ontspanning in het leven inneemt. Er zijn grenzen aan de tijd, die de mens daaraan mag besteden. De ontspanning behoort er toe te dienen, dat wij ons werk daarna des te beter kunnen verrichten. Belangrijk is echter ook, dat zij die in de week bezet zijn, op de zaterdag goede gelegenheid krijgen zich met het gezin bezig te houden. De gezinnen van ijverige werkers krijgen soms al te weinig aandacht van vader. Neen, er bestaat geen vrees, dat wie zijn taak in het leven inziet, niet zal weten, hoe hij een vrije dag moet vullen.

Zondag — kerkdag.

Maar voor de harde werker kan het wel nodig zijn aan de wijze, waarop de zondag doorgebracht wordt, aandacht te schenken. Wie wegtrekt uit stad of dorp, moet de plaats waar hij recreatie zoekt zo kiezen, dat er een mogelijkheid is ter kerk te gaan. Wie ernst maakt met Gods Woord zal er niet mee tevreden zijn, dat er overal wel een kerk te vinden is. Hij zal er op letten, of de prediking zuiver wordt gebracht. De praktijk leert.

dat velen hieraan te laat of in het geheel niet denken. Men vergewisse zich eerst van de mogelijkheid om Gods Woord recht te horen verkondigen, alvorens een plaats als vakantieoord te kiezen, of er de zondag door te brengen.

Ook op een rustdag, die wij buiten onze woonplaats vertoeven, behoort het gezin twee maal de kerkdienst bij te wonen. Het mag niet zó zijn, dat dit slechts een gewoonte is in de vertrouwde omgeving. De vreze des 'Heeren heeft nimmer vakantie. Is het niet een genade, dat God twee maal op de zondag Zijn Evangelie laat verkondigen? Getuigt het dan niet van schromelijke ondankbaarheid de dienst des Woords te verzuimen?

Gebeurde het vroeger, dat een gezin zaterdagmiddag op weg ging naar een zomerhuisje of een dergelijke bestemming, nu kunnen velen reeds des vrijdags vertrekken. De zaterdagavond kan dan rustiger worden doorgebracht. Men kan zich tijdig ter ruste begeven. Op de dag des Heeren gaat men dan uitgerust van de vermoeienissen van de week ter kerk. Zo kan, mits zij hem goed gebruiken, ook voor uitgaanders en vakantiegangers de vrije zaterdag gunstig werken. Dit is één van de manieren, waarop de vrije zaterdag de juiste viering van de zondag kan dienen.

(Rotterdam-Delfshaven)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen