Abortus I

Situatietekening

Door vele eeuwen heen, in allerlei wereldculturen, bij alle rassen en in alle maatschappelijke groepen treft men de abortus provocatus aan. Hoewel de mens in vroeger tijden nauwelijks in staat was in te grijpen in de processen van geboorte en sterven werden vele middelen en methoden aangegeven om een ongewenste zwangerschap door vruchtafdrijving te beëindigen, Al was in die tijd de zwangerschap iets dat de mens 'overkwam' of gegeven' werd, toch was de abortus provocatus geen ongebruikelijke zaak, al werd er soms alleen over gefluisterd.

In deze tijd lijkt de mens de macht te bezitten een allesoverheersende rol in deze wereld te spelen. Een ongewenste zwangerschap wordt nu, binnen de hedendaagse mogelijkheden tot beheersing van de wereld, ervaren als iets dat er niet behoort te zijn. Minder dan vroeger is de bereidheid aanwezig de ongewenste zwangerschap te aanvaarden. Als oplossing voor deze situatie wordt in toenemende mate door allerlei publiciteitsmedia de abortus provocatus, de vruchtafdrijving voor de de vrucht levensvatbaar is, onder ieders aandacht gebracht.

In de landen waar abortus provocatus door de Wet verboden is, wordt op illegale wijze vruchtafdrijving opgewekt. Hoeveel zwangerschappen op deze wijze worden afgebroken is uiteraard niet nauwkeurig bekend. In Nederland schat men dit aantal op ongeveer 20.000 per jaar, in Frankrijk heeft men berekend dat het aantal abortussen het aantal geregistreerde geboorten overtreft en in 1969 werd het aantal vruchtafdrijvingen in de geïndustrialiseerde landen op 10 a 15 miljoen per jaar geschat.

Eeuwenlang is de zgn. wet of eed van Hippocrates algemeen aanvaard als bindende regel voor het handelen van de artsen in de Westerse wereld. In deze eed zweert de arts geen middel tot afdrijving van de vrucht aan de vrouw te geven. Hippocrates en zijn leerlingen, en na hem vele generaties artsen, bepaalden hiermee hun handelwijze ten aanzien van het opwekken van abortus op verzoek van de zwangere vrouw of haar omgeving.

Met als achtergrond de misdrijven begaan door artsen in Nazi-Duitsland in de tweede wereldoorlog werd door de World Medical Association in 1948 de Verklaring van Geneve opgesteld. Eén van haar regels luidt: 'Ik zal absolute eerbied bewaren voor het menselijk leven van de bevruchting af.' Toch was het reeds op dat tijdstip in een aantal landen wettelijk mogelijk gemaakt bij ongewenste zwangerschap vruchtafdrijving op te wekken.

In Nederland is abortus provocatus bij de wet verboden. Wanneer het volstrekt noodzakelijk is ter rechtstreekse beveiliging van het leven van de moeder kan een arts de zwangerschap afbreken, zonder strafbaar te zijn. Dat in ons .land een wetswijziging nodig zou zijn ten einde rechtszekerheid van de arts in deze gevallen te waarborgen is derhalve niet juist. Door een wetswijziging wil men echter in andere dan levensbedreigende situaties voor de moeder langs legale weg abortus kunnen opwekken.

Het is duidelijk dat ook in ons land ieder jaar vele vrouwen zwanger worden, voor wie het om een of andere reden geen 'blijde verwachting' is. Dit schept in meerdere of mindere mate een noodtoestand, die men op verschillende manieren kan trachten op te lossen. Eén ervan is de abortus provocatus. De publieke opinie is de opzettelijke vruchtafdrijving minder gaan zien als zonde en misdaad tegen het leven en meer als een te legaliseren vorm van geboorteregeling. De bereidheid dit als een normaal element in ons maatschappelijk leven te aanvaarden wordt steeds groter zoals uit opiniepeilingen en uitspraken van vrouwenorganisaties blijkt. Nadat een echtpaar of vrouw de beslissing genomen heeft de ongewenste zwangerschap te laten afbreken zal een medewerker gevonden moeten worden die bereid is de ingreep uit te voeren. Ten einde het hieraan verbonden risico zo klein mogelijk te houden zal niet in de eerste plaats een beroep gedaan worden op 'de juffrouw om de hoek' maar op een arts, met name een gynaecoloog. In de artsenwereld bestaat nogal wat weerstand tegen vrijere zwangerschapsafbreking. Dat komt, aldus bepaalde voorstanders van vrijere vruchtafdrijving, doordat deze artsen de snelle ontwikkeling van de publieke opinie op dit gebied niet hebben kunnen bijhouden. Dat abortus niet verricht wordt met argumenten maar met handen, handen die een gave vrucht moeten vernietigen, menselijk leven moeten doden, komt echter weinig ter sprake. Door pressie met behulp van publiciteitsorganen wordt getracht de medewerkingsbereidheid bij de artsen te vergroten. Zolang deze nog onvoldoende is zal getracht worden in 'abortus-klinieken' op ruimer schaal ongewenste zwangerschappen af te breken. Een voorstel tot wetswijziging, ingediend door de Tweede Kamerleden Lamberts en Roethof (1970), beoogt een vrijere vruchtafdrijving te legaliseren.

De aanvaarding van zwangerschapsafbreking op ruimer schaal is niet alleen een Nederlands verschijnsel. De Sowjet Unie is als eerste staat tot ruime legalisering overgegaan en werd hierin gevolgd door de andere Oost-Europese landen na de tweede wereldoorlog. Ook in Scandinavië waren voor de laatste oorlog al ruimere mogelijkheden aanwezig. Daarna volgden o.m. in 1948 Japan (nu plm. 1 miljoen gelegaliseerde abortussen per jaar) en in 1967 Engeland (in 1966:6000, in 1970 plm. 80.000 abortussen).

Uitdrukkelijk moet erop gewezen worden dat zeker niet alle voorstanders van verruiming van de abortusmogelijkheden abortus-op-verzoek voorstaan. In het laatste geval wordt, al dan niet na een gesprek, de wens van de vrouw ten uitvoer gebracht.

Opvallend is wel dat in publicaties en uitspraken van fervente voorstanders van vrije vruchtafdrijving regelmatig nauw verholen boosheid doorklinkt tegen de autoriteiten en artsen die bezwaren hebben tegen een liberalisering van het beleid. Dikwijls wordt alleen gewezen op de verlangens van de vrouw en de plicht haar te helpen. Met betrekking tot de menselijke vrucht komt men in bepaalde kringen tot uitspraken als 'beter een abortus te veel dan te weinig'.

Zoals reeds is aangeduid wordt bij abortus/ provocatus de vrucht opzettelijk uit de baarmoeder verwijderd. Dit gebeurt in de regel in de eerste 16 weken van de zwangerschap. De ingreep is dan physiek het minst ingrijpend voor de vrouw, doch niet geheel zonder levensgevaar, terwijl het aantal complicaties volgens sommige statistieken ongeveer 15 pct. zou bedragen. Dit betekent niet dat aan de ingreep grote risico's verbonden zijn, maar wel dat bij iedere ingreep de kans op complicaties en de dood aanwezig is (in Engeland in 1969 45 doden).

De uit de baarmoeder verwijderde vrucht gaat buiten het lichaam onherroepelijk dood. Dit stelt ons direct voor de vraag of het groepje cellen dat zich uit de bevruchte eicel ontwikkelt heeft, alleen maar een klompje cellen is als van een gezwellet je of niet.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen