Boekbespreking

Francis A. Schaeffer: De God, Die leeft. Bijbels christendom in de twintigste eeuw. 199 blz. Uitgave Buyten en Schippersheyn, Amsterdam, 1970. Vertaling door F. Adriaenssen. Prijs ƒ 10, —.

In dit boek is een man aan het woord, die met name jonge intellectuelen, die in de knoop zijn geraakt met het twintigste eeuwse denk-en leefklimaat, wil helpen. In Zwitserland (Huémoz), maar ook in Italië, Engeland en Nederland (Amsterdam) zijn op zijn initiatief centra ontstaan, die de naam van          l' Abri dragen (schuilplaats) en waarin velen een toevlucht zoeken om temidden van hun geestelijke en intellectuele twijfel de zin en het doel van het leven weer te vinden. Deze arbeid vindt een draagvlak in de publicaties van dr. Schaeffer, waaronder het boven aangekondigde boek. Met kennis van zaken wordt daarin aangetoond, hoe de moderne mens van de twintigste eeuw op het terrein van het filosofische denken, in de wereld van de kunst, in de muziek en ook op theologisch gebied, beneden de lijn van de wanhoop terecht is gekomen, omdat hij het antithetisch denken (A is niet gelijk aan niet-A) vaarwel heeft gezegd en de twijfel (de synthese) koestert. Vele vertegenwoordigers van deze intellectueel en cultureel totaal veranderde wereld worden ten tonele gevoerd: Hegel, Kierkegaard, Sartre, Van Gogh, Picasso, Henri Miller, John Cage, Robinson, Paul Tillich, enz. De schrijver laat zien, dat de modernistische God-isdood-theologie en het moderne denken (op mondiaal niveau) één lijn trekken. De geloofssprong, die men in de moderne mystiek maakt (hetzij in het loutere toevalsgeloof (Cage) hetzij in de nietmededeelbare ervaringen van het existentialisme en anderzins), maakt de wanhoop alleen maar erger. Schaeffer poogt in zijn boek een antwoord te geven op al deze wanhopige en inconsekwente strevingen van de moderne mens om toch nog enige zin aan het bestaan te geven. Hij houdt een vurig pleidooi voor een Bijbels-christendom, dat opnieuw uitgaat van de antithese, niet gelooft, dat de Bijbel vol fouten zit, en in het relativerend klimaat van denken in onze tijd daadwerkelijk toont dat God leeft. Het faillissement van de moderne theologie en van het wereldse existentialistische denken is zeker. Maar er is vastigheid in het geloof in de waarheid, die historisch betrouwbaar en verifieerbaar is (Jezus Christus zij geen 'inhoudsloze leuze'). Dit waardige boek, dat op hoog niveau staat, moge vele dwalenden terechtbrengen.

We zagen het graag in handen van hen, die in het evangelisatiewerk arbeiden en de gesignaleerde mentaliteit dagelijks tegenkomen. Alleen moeten we wel bedenken, dat in­ tellectuele twijfel en existentiële wanhoopssprongen niet door intellectuele overredingskracht uit de weg te ruimen zijn. Dat suggereert dit boek toch teveel. Elke apologetiek zal moeten bedenken, dat het verlichte verstand door een diepe kloof gescheiden is van het bedorven verstand van de antieke en moderne mens. Niets minder dan wedergeboorte is ons 'nodig. En onze godsbewijzen vinden daarom geen aanknopingspunt in de mens, ook al lijkt de moderne mystiek een poort, waardoor de 'bevindelijke prediking in gereformeerde zin zou kunnen binnentreden. Zo redelijk is het christendom niet, ook al is het niet irrationeel (in de zin van het verlichte verstand). Op blz. 193 van het boek lezen we, dat het er in deze publicatie 'niet alleen om gaat het bestaan van de levende God te bewijzen op een intellectuele manier, maar...!' Dat gaat in de zojuist aangegeven richting, waartegen wij bezwaren hebben. Wat ons betreft gaan we er van uit dat het geloof in de levende God vaak niet voorafgegaan wordt door kennis (blz. 160), maar dat het bestaat in een geworpen-zijn op God (kennis en vertrouwen ineen). Daarom bestaat het christelijk getuigenis niet primair in de oproep om verstandelijk te aanvaarden, wat de Bijbel ons voorhoudt, maar in de prediking van de onvoorwaardelijke overgave aan Hem, Die ons existentieel van alle twijfels verlost en machtig genoeg is om in de stormen van het leven Zijn bestaan te 'bewijzen'. Augustinus heeft eens gezegd: 'Geloof eerst, begrijp daarna'. Overigens, niet in het minst om de glasheldere, diep gravende analyse van onze tijd, hartelijk ter lezing aanbevolen, ƒ 10, — voor dit boek is niet teveel.

C. den Boer

Maarten Luther, Het boek Jona, vertaald en ingeleid door drs. K. Exalte, 152 blz. ƒ10, —; Buijten en Schipperheijn, Amsterdam 1971.

In 1526 zette Luther zich tot het schrijven van zijn Uitleg van het boek Jona. Zeer kort dus na de boerenopstand, die de gemoederen in Duitsland zozeer in beweging bracht. De uitleg van Luther draagt van deze gespannen situatie de sporen. Luther was zeker geen tijdloze prediker. Maar wel heeft hij zich temidden van al die spanningen teruggetrokken in de veilige burcht van het Woord Gods.

De boerenoorlog immers liet zien hoezeer door velen Luther's prediking misverstaan werd. Het evangelie dreigde op te gaan in een sociaal program, een nieuwe wet. Een van de motieven die Luther tot schrijven bewoog in 1526, was zeker zijn fel verzet tegen elke vermenging van wet en evangelie.

Toch zouden we Luther tekort doen als we deze uitleg alleen maar zouden zien als een gelegenheidsgeschrift. In de uitnemende inleiding schrijft drs. Exalto dat men bijna de gehele theologie van Luther aan dit geschrift zou kunnen ontlenen.

Dat nodigt tot lezen. De prijs is niet laag. Maar u krijgt dan ook waar voor uw geld: Een uitstekende vertaling in hedendaags nederlands van een bekend bijbelboek. Naast de uitleg van Kohlbrugge, en meditatieve werken uit onze tijd biedt dit geschrift een uitnemende verklaring van dit bijbelboek.

Wij zijn de vertaler veel dank verschuldigd, dat hij dit werk verricht heeft. Het is temidden van zoveel 'eendagsvliegen' een weldaad deze stem uit het verleden te beluisteren. De verleiding is groot om te citeren. Ik denk b.v. aan de prachtige verklaring van Jona 2, aan wat Luther schrijft over het gebed in de aanvechtingen.

De inleiding van de hand van drs. Exalto geeft interessante gegevens over de wijze waarop Luther exegetiseerde.

Luther's werken hebben mijn aanbeveling niet nodig. Wie zich dit boekje aanschaft, of het anderen cadeau doet, heeft iets van waarde, en geeft iets van waarde. Het verdiept uw inzicht in de Schrift, terwijl u tegelijk bemerkt, waar nu de kracht en de pit van de Reformatorische prediking in gelegen is.

A. Noordegraaf

J. C. Philpot: Leerredenen; Uitgave G. J. van Horssen, Barneveld, 5e en 6e deel; prijs per deel tot 15 juni a.s. ƒ 15, —; na 15 juni ƒ 16, 25.

Van de twaalf zestallen leerredenen van de bekende prediker Philpot, die bij de uitgever Van Horssen in Barneveld worden uitgegeven, zijn thans de laatste twee delen, elk bevattende twee zestallen, verschenen. Graag wijzen we nog eens op deze preken, die uitgegeven zijn in fotografische herdruk. Achterin het laatste deel is de inhoudsopgave opgenomen van alie preken.

De preken van Philpot zijn ontdekkend, afsnijdend van elke grond, die de mens in zich zelf zou willen zoeken, maar tegelijk heenwijzend naar de rijkdom, die er is in Christus. Desalniettemin kent Phipot wel de vragen, die een mens stelt, wanneer hij in het duister van zijn eigen ziel rondtast en de weg naar boven nauwelijks weet te vinden. Maar dan pleistert hij ook niet met loze kalk. Integendeel, hij wijst heen naar het heil dat te vinden is buiten onszelf in Christus.

De spelling is verouderd evenals sommige vertalingen. Daar was gezien deze fotografische opzet niet aan te ontkomen. Maar dat neemt niet weg dat door alles heen het goud van het Woord flonkert. Wie zich deze preken dan ook aanschaft koopt iets goeds. Daarom willen we deze preken van harte aanbevelen. Rest nog te vermelden dat tot 15 juni a.s. de prijs voor alle zes de delen ƒ 83, 70 bedraagt. Daarna zal de prijs zijn ƒ 87, 50.

J. van der Graaf

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen