Huisbezoek als zielzorg II

2. Het karakter van de zielzorg

Het werk van de ouderlingen wordt in de Schrift meermalen beschreven met beelden ontleend aan het herdersleven. Dat is geen wonder. De gemeente wordt herhaaldelijk beschreven als de kudde des Heeren, Christus wordt ons getekend als de Goede Herder of als de 'overste Herder', 1 Petrus 5:4; de ouderlingen zijn werktuigen in Zijn hand, Gods medearbeiders, 1 Corinthe 3 : 9.

Daarom lezen wij in de Schrift, Handelingen 20 : 28: Zo heb dan acht op uzelf en op de gehele kudde, over dewelke u de Heilige Geest tot opzieners gesteld heeft, om de gemeente Gods te weiden, welke Hij verkregen heeft door Zijn eigen bloed'. En in 1 Petrus 5 : 1 lezen wij dat Pefrus als 'medeouderling' de ouderlingen vermaant: Weidt de kudde Gods, die onder u is, hebbende opzicht daarover, niet uit bedwang (dat is: edwongen) maar gewilliglijk, noch om vuil gewin, maar met een volvaardig gemoed, noch als heerschappij voerende over het erfdeel des Heeren, maar als voorbeelden der kudde geworden zijnde'. Lees deze Schriftgedeelten enkele keren over, want hier krijgen wij duidelijk onderwijs, wat de gemeente is: de kudde Gods, het erfdeel des Heeren, maar ook wat de taak der ouderlingen is: de kudde weiden, dat is toezien dat de schapen, jong en oud, in de weide komen — kerkgang, catechisatie. Bijbelonderzoek — toezien dat de weide grazig is, met andere woorden de dominee stimuleren, dat zijn prediking de volheid der Schriften weergeeft en daarop toezien. Komen de schapen trouw? Allen? Is de weide grazig?

De taak der ouderlingen is dus een herderlijke taak! Zielzorg is herderlijk werk. In ons kerkelijk spraakgebruik spreken wij meermalen van het ouderlingenambt als het 'regeerambt' naast het leerambt van de predikant en het dienambt van de diakenen, maar wij moeten die term 'regeerambt' niet vullen met een burgerlij k-politieke inhoud van regeren, maar vullen met de bijbelse inhoud. Het is geen regeren als een vorst of regent, maar het is veelmeer het leiden en weiden van een herder. De staf, waarmede de schapen geweid moeten worden is met name de verkondiging des Woords; de weide is eveneens de verkondiging des Woords en de bediening van de sacramenten.

Onze taak is dus de schapen bij Christus brengen èn houden, hen brengen èn trachten te houden in de grazige en zuivere weide van Zijn Woord. Daarom hebben de ouderlingen ook met name toezicht te houden op de 'leer', op de verkondiging van de volle en gezonde leer der Schriften. Anders worden de schapen gebracht in een verdorven weide.

De taak is niet alleen toezien dat de gemeente goed verzorgd wordt, maar ook dat de gemeente zich goed gedraagt. Daarom is huisbezoek en toezicht op de levenswandel, ook als vorm van levenstucht, noodzakelijk.

We zagen reeds dat wij wel eens onderscheiden het leerambt en het regeerambt. Deze twee zijn volgens Calvijn niet te scheiden. Want wat is het regeren van de kerk eigenlijk? Behoorlijk regeren 'is niets anders dan door de zuivere leer Christus in Zijn troon zetten, opdat Hij alleen Heere en Meester zij'. Door de zuivere leer Christus in Zijn troon zetten! Leervervalsing, leerverzwakking is dus Christus van Zijn troon halen; Christus de volle heerschappij ontnemen!

De Fransman I. D. Benoit schreef jaren geleden een boek over Calvijns zielzorg. Hij stelt na nauwkeurig onderzoek vast, dat Calvijns zielzorg sterk getypeerd wordt als zielzorg door de leer, door de onderwijzing uit de Schriften, dat wil zeggen, dat hij de genezing der ziel, de gezondheid der ziel met name zoekt door juister en vollediger onderwijs in de leer der Schriften. Het is zaak, dat wij daar terdege op letten. Geestelijke kwalen hangen doorgaans samen met verkeerd inzicht, verkeerde voorstellingen. Gezond in het geloof kunnen wij alleen zijn als wij gezond zijn in de kennis der Schriften. Straks komen we daar nog op terug.

Laten wij de kudde dus vooral weiden door hen te vermanen tot veel meer onderzoek van de Schriften, door getrouw op te komen onder de prediking van het Woord, door zelf de Schriften te onderzoeken maar ook door gebruik te maken van de catechisaties, de verenigingen of de Bijbelkringen. Het volk, ook de luisterende gemeente van des zondags, vergaat, als zij vervreemdt van de kennis der Schriften.

Dus ... zielzorg door de leer! Dat kunnen wij van Calvijn leren: de dominees in hun prediking; de dominees en de ouderlingen in hun zielzorgerlij ke gesprekken. En iedere Christen door eigen Bijbelonderzoek.

Zonder gezondheid in de kennis der leer kan de gemeente als geheel, kan de gelovige persoonlijk nooit gezond zijn. En zonder gezondheid is geen rechte wasdom mogelijk.

Zielzorg is een heerlijk maar ook zeer verantwoordelijke taak.

Voor deze taak is vooral zachtmoedigheid nodig, herderlijk geduld en herderlijke teerheid. Daarom worden zowel Mozes als Christus ons in de Heilige Schrift voorgesteld als voorbeelden van zachtmoedigheid, Numeri 12 : 3, Mattheus 11 : 29. Zie ook Galaten 6 : 1.

Daarom schrijft Paulus: Een dienstknecht des Heeren moet niet twisten, maar vriendelijk zijn jegens allen, bekwaam om te leren en die de kwaden kan verdragen, met zachtmoedigheid onderwijzende degenen, die tegenstaan, of God hun te enigertijd bekering gave tot erkenning der waarheid', 2 Timotheus 2 : 24—^25. Met zachtmoedigheid tegenstaan, degenen die tegen zijn! Geen geringe taak! Daartoe is nodig de Geest der zachtmoedigheid, de liefde van Christus in onze harten. Gaan wij niet teveel met onze eigen natuur en met onze eigen wijsheid op pad en te weinig in afhankelijkheid van de Geest van Christus?

3. Vereisten tot het ambt

Wat betreft de vereisten voor het ambt kunnen wij o.a. noemen:

a. Wettig geroepen. Behartenswaardig is de vermaning van Calvijn inzake de verkiezing van ambtsdragers: 'Die zichzelf bekwaam achten tot het ambt moeten niet gekozen worden'. Calvijn is blijkbaar bang dat we dan meer met menselijke wijsheid te maken krijgen, dan met de wijsheid, die van Boven is.

Als Calvijn spreekt over het wettig geroepen zijn wijst hij op twee dingen. Ten eerste men moet wettig door Gods gemeente geroepen zijn en ten tweede: en moet de begeerte hebben God en dus ook de gemeente te dienen naar Zijn Woord. Calvijn ziet de roeping dus niet als een extra buitengewone gebeurtenis, maar als roeping die met een innerlijke toebereiding en bekwaammaking verbonden is. De roeping is dus geen opdracht van buitenaf, maar een toerusting door ons innerlijk heen. Zo kan men lust hebben in een opzienersambt, 1 Timotheus 3:1, om de Heere te dienen in Zijn Evangelie, in Zijn gemeente.

b. Persoonlijk levend geloof. We lezen in de Handelingen der Apostelen, hoofdstuk 6, dat als diakenen gekozen moeten worden mannen vol des Heiligen Geestes en der wijsheid en dat Stefanus was: 'een man vol des geloofs en des Heiligen Geestes'. Is dat geen voorbeeld voor ons, wat wij als ouderlingen moeten zijn? Is een stuk nood van onze kerk en van onze gemeenten niet de geestelijke nood onder de ambtsdragers? Erkenning van onze kwalen kan een begin zijn van onze genezing. Daarom onze kwalen niet verdoezelen!

Paulus schrijft over de ouderlingen, dat zij hun eigen huisgezin moeten kunnen regeren, 'want zo iemand zijn eigen huis niet weet te regeren, hoe zal hij voor de gemeente Gods zorg dragen? ' Zo zouden wij ook kunnen zeggen: wie zelf niet gelooft — en het ware geloof is door de liefde werkende — hoe kan hij anderen de weg des geloofs wijzen?

c. Gezond in het geloof. Een plant kan leven en toch niet gezond zijn. Leven is zo zonder meer nog geen teken van gezondheid! Dat geldt ook in het geestelijke leven. Er kan 'leven' zijn, maar dat wil nog niet zeggen, dat wij geestelijk goed gezond zijn. Paulus vermaant zijn helpers meer dan eens om toe te zien, dat men gezond in het geloof is en gezond in de leer. Zie b.v. Titus 1 : 13, 2:2 enz. Wat is 'gezond in het geloof'? Een van onze oude leraars formuleert het terecht zo: Gezond in het geloof wil zeggen, dat de rechte gezindheid des harten gepaard gaat met een rechte kennis van de leer der Schriften'. Gezond in het geloof kunnen wij alleen zijn als wij gezond zijn in de leer. Daarom moet ieder Christen, maar zeker een ouderling zich gedurig oefenen in de leer der Schriften en in de verborgenheden des geloofs. Comrie, een zeer ter zake kundig leraar, velen onzer welbekend, was zo bezorgd, dat hij de volle leer des Heeren niet zou prediken, dat hij gedurig de belijdenisgeschriften las om zijn denken zo nodig weer bij te schaven! Zijn zorg en ijver zij ons ten voorbeeld.

Ongezond in het geloof zijn wij, wanneer wij vastraken in eenzijdigheden als b.v. 'God is liefde dus ...'. Of: 'Je bent gedoopt, dus ...'. Of 'God moet het doen, dus ...' Dat zijn doodlopende stegen, waar de volle stroom der waarheid niet meer door kan.

d. De liefde van Christus moet ons dringen. Als Paulus in de brief aan de Corinthiërs, 2 Corinthe 5, schrijft wat hem beweegt tot zijn arbeid, dan noemt hij met name twee dingen: 'Wij weten de schrik des Heeren', vers 11 en 'De liefde van Christus dringt ons', vers 14. Dit is een goed leer-voorbeeld voor ons allen: de schrik des Heeren, de vrees voor het oordeel Gods èn de liefde van Christus, die van dat oordeel wil verlossen, moet ons bezielen, bezielen om de gemeente te waarschuwen voor haar verderf en, zo mogelijk, heen te leiden tot de levende Christus.

Die Christus geeft het ambt, die geeft Hij ook het verstand. Dan zal Hij ons ook zeker die liefde geven en ook moeten geven om in het ambt te staan, , om zorg te dragen over de zielen ons toebetrouwd.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen