Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Promotie  drs. W. Balke

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Promotie drs. W. Balke

5 minuten leestijd Arcering uitzetten

Op 14 juni II. promoveerde onder grote belangstelling drs. W. Balke op een proefschrift getiteld 'Calvijn en de Doperse Radicalen'. We maakten daarvan vorige week al melding. Onderstaande samenvatting van de inhoud van het proefschrift werd ons als persbericht toegezonden:

Deze studie tracht het beeld te tekenen dat Calvijn had van de Doperse Radicalen. De Dopers maken deel uit van het front van de Radicalen (ook wel genoemd: de linkervleugel van de Reformatie), waartegen Calvijn strijd voerde evenals tegen het front van Rome.

De studie bestaat uit een historisch en een systematisch deel. Het blijkt dat Calvijn van meet af aan een sterke afkeer van sektarisme en schismatisme en ook een grote zorg voor orde en gezag aan de dag legt. Vanaf de eerste Institutie treedt Calvijn als reformator op. Hij neemt van meet af aan een vaste positie in tussen Rome en de Radicalen, die hij in de volgende uitgaven van zijn hoofdwerk verbreedt en verdiept. Vier edities (1536, 1539, 1543 en 1559) worden in het onderzoek betrokken. In Geneve heeft Calvijn te maken met doperse infiltratie. Uit justituële documenten blijkt dat de doperse dreiging ernstiger geweest is dan tot nog toe aangenomen werd. In Straatsburg heeft Calvijn de Dopers van nog meer nabij leren kennen. De contacten met Bucer en zijn huwelijk met Idelette van Buren hebben tot Calvijns kennis van de doperse beweging bijgedragen. De verbreiding van de Dopers in Neuchatel is de directe aanleiding tot het schrijven van het traktaat tegen de Dopers waarin Calvijn zijn polemisch meesterschap toont. Alle contacten die Calvijn had met Dopers worden beschreven. Aan Menno Simons wordt een afzonderlijke paragraaf gewijd.

Het systematische deel steunt voornamelijk op de traktaten en commentaren. Aan de orde komen themata als: de kinderdoop, de tucht in de kerk, het recht van afscheiding, het ambt en het streven naar een volmaakte kerk. De controverse met de Dopers omvat niet alleen kerkelijke strijdvragen. De doperse inzichten hebben vergaande consequenties voor het staan in de maatschappij en de houding ten opzichte van de overheid. Vele aspecten komen hierbij aan de orde: de eedsweigering waarbij in extenso de predikanten-eed in Geneve besproken wordt; de weigering een overheidsambt te bekleden; maatschappijkritiek; communisme; wereldmij ding; anarchisme; pacifisme; revolutie en verzet tegen tirannie; de verwachting van het duizendjarig rijk. Aandacht wordt geschonken aan de doperse leer van het hemelse vlees van Christus en de leer van de zieleslaap. Uiteindelijk gaan wegen van Calvijn en de Dopers, die beide de H. Schrift als Gods Woord aanvaarden, uiteen in de vraag naar het rechte verstaan van de Schrift. In dit gedeelte wordt de verhouding van Oud en Nieuw Testament, de bergrede en de relatie van Woord en Geest behandeld. Het blijkt dat Calvijn de Dopers niet voor de mensen van het inwendig licht heeft uitgemaakt. De verwantschap is kritisch, want juist daarin komen kennadruk op de levensheiliging, de tucht en de vrijheid van de kerk tegenover de overheid. Deze verwantschap is kritisch, want juist daarin komen ken merkende nuances naar voren. Bij Calvijn wordt de heiliging niet verzelfstandigd en bloeit steeds uit de rechtvaardiging op. Zo wijst hij het perfectionisme af. In de tucht waakt Calvijn zorgvuldig voor rigo­ risme. Hieruit spreekt een sterke pastorale bewogenheid. In de visie op de overheid is elke wereldmijding Calvijn ten enenmale vreemd. Elk beroep wordt gedragen door roeping. Elk ambt in de kerk en in de staat is een door God gegeven middel om de orde te bewaren en afglijden in de chaos te verhoeden. Naar Calvijns inzicht mag het werk van God in deze wereld niet opgesloten worden in een ecclesiola (een kerkje in de kerk) of een imperiolum (een staatje in de staat). Calvijn verwijt de Dopers dat zij de kerk verscheuren en de evangelische leer bij de overheid door hun politieke opvattingen blameren. Zo vormen zij een gevaar voor de doorwerking van de Reformatie. De Dopers halen alle dingen door de war. Dit is een telkens terugkerend refrein. De weerloosheid kan daarbij omslaan in een fanatiek radicalisme. Het nieuwe Sion, het wederdoperrijk te Munster is daarvan het sprekende voorbeeld. De Dopers hebben of de staat, de macht, het geweld afgeschaft of op revolutionaire wijze naar zich toegehaald. Het is verrassend te bemerken dat in de zestiende eeuw dezelfde dingen aan de orde zijn als vandaag. Daarom zijn ook Calvijns antwoorden van grote actualiteit en de bestudering ten volle waard.

De promotieplechtigheid

Tijdens de promotieplechtigheid werden vragen gesteld door de promotor prof. dr. S. v. d. Linde, door prof. Stupperich uit Munster, door prof. dr. Irvin B. Horst uit Amsterdam en door prof. Hasselaar uit Utrecht. Nadat de senaat beraad had gehouden kon de voorzitter van de senaat, prof. dr. W. C. van Unnik, meedelen dat de promovendus de doctorstitel verworven had en kon prof. v. d. Linde de bul voorlezen waarin stond dat de doctorstitel met lof verkregen was. Een niet alledaags voorkomende gebeurtenis. We feliciteren er doctor Balke (nogmaals) van harte mee.

Dit artikel werd u aangeboden door: de Gereformeerde Bond

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 21 juni 1973

De Waarheidsvriend | 12 Pagina's

Promotie  drs. W. Balke

Bekijk de hele uitgave van donderdag 21 juni 1973

De Waarheidsvriend | 12 Pagina's