Het Verbond en de Heilige Geest 1

Dat in deze serie over het Verbond een artikel wordt opgenomen over de Heilige Geest en het Verbond behoeft nauwelijks enige nadere motivering. Het kan niet anders dan als een manco worden gezien, als in meer dan één werk over het Verbond niet of nauwelijks over het werk des Geestes geschreven wordt, evenals in geschriften over de Heilige Geest het stuk van het verbond niet of slechts in het voorbijgaan aan de orde komt. Daarbij herinner ik er wel aan, dat soms in de Heilige Schrift over het Verbond en de weldaden daarvan geschreven wordt zonder dat uitdrukkelijk het woord verbond wordt genoemd en dat ook van het werk des Heiligen Geestes vele malen sprake is zonder dat met zoveel worden naar de Heilige Geest verwezen wordt als de auteur. Dat geldt ook — op andere wijze — van de werken over het Verbond, maar wij mogen met Calvijn (bij Joh. 3 : 10) wel vragen: Wat voor godsdienst, welke goede levensregel, wat voor hoop des eeuwigen levens zou er kunnen zijn tenzij wij eraan vasthouden, dat de mens door de Geest wordt vernieuwd ?

De Heilige Geest en de teboekstelling van het Woord

De Schrift zelf spreekt van de nauwe relatie van de Heilige Geest en de notie van het Verbond. Daarbij wijs ik allereerst op Hebr. 10 : 15, waar de profetie van het nieuwe verbond uit Jer. 31 ingeleid wordt met de woorden: De Heilige Geest getuigt het ons ook. Daar worden dus de woorden over het nieuwe verbond rechtstreeks teruggevoerd op het spreken en getuigen van de Heilige Geest, zoals ook wel elders in deze brief (Hebr. 3:7, 9:8 e.a.). Hier wordt de Goddelijke autoriteit van het Schriftwoord geaccentueerd en dat is van grote betekenis voor de uitleg van de Schriften.

Woord en Geest in het Oude Verbond

Over het verbond en de Geest spreekt de profeet in Jes. 59 : 21: Mij aangaande, dit is Mijn Verbond met hen, zegt de Heere, Mijn Geest, die op u is en Mijn woorden, die Ik in uw mond gelegd heb, die zullen van Uw mond niet wijken noch van de mond van uw zaad noch van de mond van het zaad uws zaads, zegt de Heere van nu aan tot in eeuwigheid. 'Nauwlettend moet achtgegeven worden op het woord verbond, waardoor de profeet de grootheid en de uitnemendheid van deze belofte (des heils) aanduidt. Want de beloften strekken zich verder en breder uit; zij zijn als de stenen van het gebouw, waarvan het fundament, dat is het verbond, het gehele gebouw draagt' (Calvijn).

Deze belofte hangt — in elk geval inhoudelijk — samen met de belofte van het nieuwe verbond in het boek Jeremia, waar wij met één van de hoogtepunten in de oudtestamentische openbaring te doen hebben: Dit is het verbond, dat Ik na die dagen met het huis van Israël maken zal, spreekt de Heere: Ik zal Mijn wet in hun binnenste geven en zal die in hun hart schrijven en Ik zal hun tot een God zijn en zij zullen Mij een volk zijn. En zij zullen niet meer zeggen, een iegelijk zijn naaste en een iegelijk zijn broeder: Ken den Heere, want zij zullen allen Mij kennen, van hun kleinste af tot hun grootste toe, spreekt de Heere, want Ik zal hun ongerechtigheden vergeven en hun zonden niet meer gedenken (Jer. 31 : 33 v.v.).

De bediening des Geestes

Voor het Nieuwe Testament verwijs ik naar 2 Cor. 3, een verre van eenvoudig Schriftgedeelte. Deze brief heeft een sterk persoonlijke inslag, de omstandigheden nopen Paulus daartoe, dat hij meer dan elders over zichzelf gaat schrijven. U moet niet denken, zegt hij, dat ik mijzelf bij u aanbeveel. Ik heb ook geen aanbevelingsbrieven van anderen bij mij, maar ik heb die ook niet nodig, want de gemeente van Corinthe is zelf een aanbevelingsbrief, geschreven niet met inkt, maar door de Heilige Geest van de levende God, niet op stenen tafelen, maar op vleselijke tafels, d.w.z. in het hart geschreven (voor de uitdrukking tafel des harten vergelijke men Spr, 7 : 2 v. Bewaar Mijn geboden, schrijf ze op de tafel uws harten). Als er in de gemeente van Corinthe mensen zijn, die vragen naar tekenen van zijn apostelschap, dan zegt Paulus, dat de gemeente van Corinthe een aanbevelingsbrief is, die heel wat meer zegt dan één van mensen. Het ontstaan en bestaan van de gemeente getuigt van het werk van de Heilige Geest, 'die ons bekwaam gemaakt heeft dienaren van het Nieuwe Verbond (Testament) te zijn, niet der letter, maar des Geestes' (2 Cor. 3:6). Dienaar van het N. Verbond dat is dus dienaar des Geestes. De tijd van de bedeling van het Nieuwe Verbond is de tijd van de bedeling, de bediening des Geestes. Het Oude Verbond was bediening des doods en der verdoemenis, het Nieuwe één van leven en gerechtigheid. De letter doodt: De wet kan niemand zalig maken. De letter, d.i. de wet kan niet behouden en dat terwijl de wet toch heilig is en het gebod heilig en rechtvaardig en goed is (Rom. 7 : 12). Wie kan naar waarheid zeggen: Ik ben rein van mijn zonde ? Wie kan voor Gods aangezicht bestaan ? Wie heeft alle deze dingen onderhouden van zijn jeugd af ? De wet kan mijn hart niet vernieuwen en mijn leven niet omzetten. Maar was dan het Oude Verbond geen wonder van genade ? Dat heeft Israël juist zo weinig verstaan ! Hij heeft Jacob Zijn woorden bekendgemaakt en Israël Zijn inzettingen. Alzo heeft Hij geen volk gedaan! (Ps. 147 : 19).

Heerlijkheid van het Oude Verbond

Dat Oude Verbond was niet niets. Integendeel, het was een dienst in heerlijkheid (h. 3:7). Maar als er zelfs heerlijkheid was in het oude verbond, hoeveel meer heerlijkheid is er dan in het nieuwe ! De heerlijkheid van het nieuwe verbond gaat verre uit boven die van het oude.

Daarvan spreekt op velerlei manier de brief aan de Hebreeën. Daar lezen wij dikwijls van dat meerdere en betere van het nieuwe verbond in vergelijking met het oude. Het oude is voorlopig, voorbijgaand, het nieuwe is het definitieve en blijvende. Het nieuwe spreekt van vervulling maar dat betekent geen afschaffing. Vervulling betekent voltooiing, aanvulling complete realisering. Als de Schrift zegt, dat de liefde de vervulling van de wet is, dan zien wij wat met vervulling bedoeld wordt, niet de tijd van de liefde voorbij, integendeel de liefde is de kracht, de eigenlijke inhoud, de diepe zin van de wet, daarom gaat het in heel de thora Gods aan Israël. Het nieuwe sluit aan bij het oude, schrapt het oude niet, bevestigt het veel meer. En vandaar dat typische voor de brief aan de Hebreeën: De nieuwe bedeling is meerder en beter: In de zin van voortreffelijker, krachtiger: Het is een beter verbond (h. 6 : 22, 8:6), geeft betere hoop (h. 6 : 19), betere beloften (h. 8 : 6), betere offeranden (h. 9 : 23), een beter vaderland (h. 11 : 16).

In het verbond komt de Heere zelf met een volheid van beloften en Hij verbindt zich, dat Hij Zijn woorden zal bevestigen. Het verbond is een Goddelijke beschikking, is souvereine genade, die Hij verheerlijkt. Van Hem is het begin: 'Ik zal' en aan Hem zal het laatste woord zijn.

Verbond gegrond in de Middelaar

Het verbond staat niet op losse schroeven; het is gegrond in de Middelaar. Christus is garant voor het heil van het volk; Hij staat borg voor hun zaligheid en behoud, voor hun vrede en welvaart (Jes. 42 : 6). Hij heeft een eeuwige verlossing aangebracht en verworven (Hebr. 9 : 12); Hij heeft zichzelf door een (de) eeuwige Geest Gods onstraffelijk opgeofferd (H. 9 : 14); Hij heeft buiten de poort geleden (13 : 12).

Het verbond heeft rechtskracht verkregen door het bloed van Christus (De Vuijst). Zonder de dood en opstanding van Christus is er geen verzoening voor de zonde, geen vergeving van de schuld, geen reiniging van de ongerechtigheid. Zonder het werk van Christus zinkt de grond onder het verbond geheel weg. Zonder dat werk zouden wij de ellendigste van alle mensen zijn (1 Cor. 15 : 19). Daarvan heeft Christus zelf getuigd: Deze drinkbeker is het Nieuwe Testament in Mijn bloed, hetwelk voor u vergoten wordt (Lucas 22 : 20; Mare. 14 : 22). Dat lezen wij ook in 1 Cor. 11:25. Met één offerande heeft Hij in eeuwigheid volmaakt degenen, die geheiligd worden (Hebr. 10 : 14; ook deze tekst staat in de context van het verbond). Het bloed, dat van alle zonden reinigt is het bloed van een eeuwig verbond (h. 13 : 20).

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen