Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Wereldraad heeft de Russische christenen in de kou laten staan

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Wereldraad heeft de Russische christenen in de kou laten staan

9 minuten leestijd Arcering uitzetten

Tussen 10 en 18 augustus j.l. heeft in Geneve het Centraal Comité van de Wereldraad van Kerken vergaderd. Het gaat hier om een jaarlijkse bijeenkomst van een beleidsbepalend lichaam van de Wereldraad. Ditmaal was het evenwel een bijzonder belangrijke vergadering omdat allerlei besluiten van de Nairobi Assemblee (november-december 1975) moesten worden uitgewerkt. Het belangrijkste besluit dat in Geneve om uitwerking vroeg was de wens van de Assemblee dat op de eerstvolgende vergadering van het Centraal Comité de secretaris-generaal (Philip Hotter) moest komen met een speciaal rapport over de kwestie van de godsdienstvrijheid in die staten die de zgn. Helsinki-verklaring hebben ondertekend.

In Helsinki hebben — augustus  1975 — een groot aantal Europese staten, waaronder de Sowjet-Unie — plechtig beloofd elkaars grenzen te eerbiedigen en niet te interveniëren in elkaars interne aangelegenheden. Tevens hebben deze staten toegezegd dat zij de 'mensenrechten' en de 'godsdienstvrijheid' binnen hun territoir zullen eerbiedigen.

Op de Assemblee van de Wereldraad van Kerken ontstond naar aanleiding van 'Helsinki' een heftig debat: twee leden van de grootste lidkerk van de Wereldraad, de Russisch-Orthodoxe kerk (Gleb Jakoenin en Lev Regelson) hadden namelijk een lange brief naar de Assemblee gestuurd waarin zij zich beklaagden over de godsdienstvrijheid in hun land en met name over de discriminatie van kerken en gelovigen.

Op initiatief van de Zwitser Rossel werd de Assemblee tot een uitspraak gebracht volgens welke aan de kwestie van de godsdienstvrijheid meer aandacht moet worden gegeven. In dit verband werd — ondanks het verzet van verschillende Assemblee-gedelegeerden — echter geen melding gemaakt van specifieke situaties, hoewel een ieder begreep dat het vooral om de Sowjet-Unie ging.

Drie belangrijke brieven uit de USSR

Het Centraal Comité dat in augustus in Geneve bijeenkwam was belast met de uitvoering van dit besluit. Intussen waren er echter drie belangrijke nieuwe brieven vanuit de Sowjet-Unie binnengekomen. Allereerst een nieuwe uitvoerige brief van Gleb Jakoenin en Lev Regelson, gedateerd 6 maart 1976. In deze brief danken beide Russisch-Orthodoxen de Nairobi-Assemblee voor de moeite welke deze heeft genomen om de zaak van de Russische christenen ter harte te nemen. Fel vaart de brief echter uit tegen die geestelijke leiders die zich hebben laten gebruiken als werktuigen van het kwaad, door de misdaden welke in Rusland worden gepleegd tegen de gelovigen goed te praten. De briefschrijvers noemen dit 'desinformatie', waarmee de Wereldraad van Kerken om de tuin wordt geleid. Uitvoerig gaan de briefschrijvers in op de 'rechts'positie van kerken en christenen in de USSR. Ze maken duidelijk dat door de invoering van een nieuwe Wet in augustus 1975 deze situatie nog kritieker is geworden dan zij al was. Daarom hopen en vertrouwen zij, dat de Wereldraad ook na Nairobi 'in de geest van Nairobi' zal blijven handelen.

De tweede brief is afkomstig van een groot aantal christenen uit liefst 6 verschillende kerken en gemeenten in de USSR: Russisch-Orthodoxen, baptisten, adventisten, leden van de kerk van Christus, leden van de katholieke kerk in Litauen en leden van de pinkstergemeente. Zulk een brede representatie is uniek: nog nooit hebben christenen uit zovele kerken zich verenigd om één dringend appel op een internationaal orgaan te doen. De brief is gericht zowel aan de Opperste Sowjet der USSR als aan Philip Potter van de Wereldraad van Kerken.

De briefschrijvers beklagen zich over het feit dat het hun praktisch onmogelijk wordt gemaakt hun geloof te praktiseren. Zij stellen dat de situatie sinds Stalin niet veel beter is geworden, ja, dat deze zelfs is verergerd. Zij maken melding van een adventistische predikant die het waagde te spreken over de wederkomst van Christus: deze man, die 75 jaar is, kreeg liefst 25 jaar gevangenisstraf ! Ook in deze brief wordt uitvoerig ingegaan op de illegale restricties op de geloofsuitoefening.

De derde en meest recente brief (gedateerd 27 juli) is afkomstig van de 26-jarige Alexander Ogorodnikow en gericht aan Philip Potter van de Wereldraad van Kerken. Deze brief is vooral van belang omdat daarin beschreven wordt dat er in de USSR niet weinige jongeren zijn die 'een diep verlangen naar geloof en geloofsonderricht en naar een leven gebaseerd op geloofsprincipes' hebben. Deze jongeren wordt het leven praktisch onmogelijk gemaakt: de KGB doorzoekt hun flats, zij worden soms op straat afgeranseld en/of van hun werk beroofd.

Ter ondersteuning van al deze brieven werd in de Ie vergaderweek het Centraal Comité geconfronteerd met een uitvoerig en gedocumenteerd rapport getiteld 'De Wereldraad van Kerken en de USSR'. Dit uitstekende rapport was samengesteld door drie instituten: Centre for the Study of Religion and Communism (Michael Bourdeaux), het Interuniversitair Instituut voor Missiologie en Oecumenia, afd. Oecumenia (dr. Hebly) en 'Glaube in der Zweite Welt' (ds. Eugen Voss).

Vooral dit rapport wekte de woede van de Russisch-Orthodoxe gedelegeerde Alexej Buyewski op, toen hij in een van de plenaire vergaderingen opmerkte dat niemand door de arbeid van deze instituten moest worden misleid, aangezien ze het 'anti-communisme' propageren. Buyewski vertolkte daarmede de reactie van alle kerkdelegaties uit Oost Europa.

De reactie van de Wereldraad

De Oosteuropese reactie is alleszins begrijpelijk. Maar hoe reageerde de Wereldraad zelf ? Allereerst moet worden vastgesteld dat in géén van de documenten en in géén van de plenaire debatten ook maar melding is gemaakt van de hierboven genoemde brieven.

Het werd al spoedig duidelijk dat systematisch werd geprobeerd de in deze brieven aangesneden kwesties te negeren Potters rapport over de 'mensenrechten' en de godsdienstvrijheid in het kader van 'Helsinki' baseerde zich op een tamelijk algemeen en vaag gehouden 'Memorandum' van een consultatie in Montreux welke eind juli over deze materie plaatsvond. Het belangrijkste punt van dit 'Memorandum' en van Potters rede was dat van de instelling van een 'adviescommissie' die zich speciaal moet gaan bezighouden met de kwestie van implementatie van de 'mensenrechten'. Dit voorstel werd op 16 augustus door de plenaire vergadering aanvaard. De bedoelde adviesgroep zou moeten gaan opereren binnen het kader van de reeds bestaande commissie van internationale zaken van de Wereldraad van Kerken (CCIA). De mensenrechten zouden^een 'global issue' moeten vormen, , dat wil zeggen, dat ze alleen in wereldverband dienen te worden bezien en zij zal minstens eenmaal per jaar bijeenkomen. Verschillende afgevaardigden, hoewel zij voor dit voorstel stemden, toonden zich duidelijk teleurgesteld over deze 'interpretatie' van Nairobi. De Noor Per Lönning (Lutherse kerk van Noorwegen) verklaarde tegenover' mij dat dit een onvoldoende aktie is op Nairobi en dat de Wereldraad zich ten aanzien van Oost Europa (waar het gehele debat over deze materie eigenlijk om begonnen was) maar vaag of in het geheel niet heeft uitgelaten, terwijl zulks in andere gevallen geenszins het geval is. Ook de Zwitserse gedelegeerde Jacques Rossel meende dat de aanbevelingen van Montreux (waar Potters rede en dit voorstel op gebaseerd waren) maar weinig 'concreet’ waren.

Interessant is de persoonlijke reactie van Philip Potter op de brieven die vanuit de Sowjet-Unie waren binnengekomen.

Deze werd uitgelokt tijdens een persconferentie op 12 augustus. Zijn reactie kwam er kort gezegd op neer dat de kerken in het Westen eerst maar eens de hand in eigen boezem moeten steken: zij zijn 'selfrighteous' (zelfrechtvaardig). De vele schendingen in en door Europa mogen niet uit het oog worden verloren, want: 'Wij zijn allen zondaars !' Potter omzeilde de binnengekomen brieven en meende dat openlijke verklaringen in het verleden niet hebben geholpen en ook nu niet zullen helpen. Wel merkwaardig indien men bedenkt dat de Wereldraad in andere gevallen wel met openlijke verkla

Vervolg op pag. 385

Vervolg van pag. 380

ringen komt. Waarom helpen die, dan ineens wél ? !

Wat de brieven zelf betreft stelde Potter dat deze de Wereldraad veelal via omwegen bereiken en dat de 'originelen' maar zelden binnenkomen. 'Wij zien niet in waarom wij altijd de laatsten zijn, die er kennis van nemen', aldus Potter.

Dit is een andere formulering voor de opvatting dat deze brieven in feite maar weinig betekenis hebben en dat de Wereldraad er verder maar weinig of niets mee kan doen.

Ik vraag mij evenwel af of brieven uit b.v. Botswana, de Bondsrepubliek Duitsland, Brazilië, etc. een soortgelijke behandeling ontvangen. Zó komt men toch niet van de verdrukte christenen in de USSR af ? !

De Wereldraad heeft de Russische kerken in de kou laten staan, figuurlijk — en als de winter komt, letterlijk. Hoeveel ellende en kou, hoeveel ziekte en honger zullen velen van deze christenen in de kampen niet moeten lijden, omdat de Wereldraad van Kerken het niet heeft aangedurfd nu eens echt profetisch te spreken. Men heeft wel de mond vol over 'profetische taal', maar de facto lijkt het spreken van de Wereldraad eerder en steeds meer op valse profetie dan op waarachtige profetie. De Noor Per Lönning merkte naar aanleiding van het Wereldraad besluit om een 'adviesgroep over mensenrechten' in te stellen heel treffend — profetisch ! — op: 'Er bestaat in mijn land een spreekwoord dat zegt: 'Wanneer de duivel wil dat er niets gebeurt, stelt hij een commissie in!' De Russische christenen, die het hebben gewaagd (want daar is méér moed voor nodig dan om te demonstreren tegen de Apartheid, hoe onjuist die Apartheid ook is !) in hun brieven de Wereldraad te attenderen op de nood die er in hun land bestaat kunnen nu — naar ik vrees — worden aangepakt. De Adviescommissie zal — evenals de commissie voor de rechten van de mens van de Verenigde Naties — slechts een wassen neus blijken en hoogstens in 'algemene zin' over de 'mensenrechten' spreken.

Voor klachten van individuen, zo is overduidelijk gebleken, schijnt de Wereldraad niet toegankelijk. Alleen officiële reacties van de kerken op Nairobi zullen worden verwerkt in de door de secretaris-generaal aan de kerken mee te delen documentatie.

Voor de christenen in Rusland een teleurstellende zaak. Ze hebben voor niets hun vertrouwen op 'de geest van Nairobi' gesteld. Het zou voor hen beter zijn in de toekomst hun vertrouwen maar te stellen op de Heilige Geest, Die leidt in alle waarheid — een fundamenteel andere Geest dan de warrige oecumenische geest, die — naar, het schijnt — leidt in alle dwaling.....

Geneve, 17 augustus 1976

Dit artikel werd u aangeboden door: de Gereformeerde Bond

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 26 augustus 1976

De Waarheidsvriend | 12 Pagina's

Wereldraad heeft de Russische christenen in de kou laten staan

Bekijk de hele uitgave van donderdag 26 augustus 1976

De Waarheidsvriend | 12 Pagina's