Ontsteltenis

Zoals men dezer dagen in de pers heeft kunnen lezen heeft de Kerkeraad Algemene Zaken van de Geref. Kerk te Amsterdam aan de Geref. Synode in een afzonderlijk schrijven, d.d. 14 oktober jl., blijk gegeven van haar ontsteltenis.

Deze ontsteltenis is gaande gemaakt door een uitspraak van de Synode d.d. 3 maart 1976, met betrekking tot de belijdenis van de verzoening. De Synode heeft daarin als haar oordeel te kennen gegeven, dat Christus' plaatsbekledend werk, m.n. dat , , Hij in onze plaats het goddelijk gericht over de menselijke schuld heeft gedragen' een wezenlijk bestanddeel vormt van het belijden der kerk. En wel een bestanddeel van zó wezenlijke aard, dat een tekort daaraan en een weerspreken daarvan voor de Synode niet toelaatbaar is, ook omdat daardoor de enigheid des geloofs en de eenheid van de kerk in gevaar gebracht wordt. Aldus de Synode.

Over dit oordeel en over deze uitspraak is de kerkeraad ontsteld, speciaal dan over de terminologie 'niet toelaatbaar' en 'het in gevaar brengen van de eenheid des geloofs'. De kerkeraad betwist in zijn brief niet, dat de Synode terecht spreekt van een weerspreken van en een te kort doen aan dit bestanddeel van het kerkelijk belijden. Waar zij ontsteld over is, is, dat de Synode van 'niet-toelaatbaar' spreekt, er de enigheid des geloofs bij te pas brengt en van de kerk van Amsterdam evenals van alle andere kerkelijke vergaderingen verwacht, dat dezen tegen een zodanig tekort doen aan en weerspreken van de belijdenis zullen waken. Waar gaan we heen - aldus mag men de ontsteltenis van de kerkeraad interpreteren - wanneer de zaak in kwestie zó hoog zou moeten worden opgevat.

Wat de Synode met deze brief zal doen, zullen wij te zijner tijd wel vernemen, en het ligt niet op mijn weg mij daarin te mengen. Wat echter een ieder, die van deze brief kennis neemt, wel aangaat is de mate waarin daarin het verval in het kerkelijk belijden aan de dag treedt. Dit spreekt te sterker als men bedenkt van welke kerk deze brief is uitgegaan en om welk stuk van het kerkelijk belijden het hier gaat. De kerk van Amsterdam neemt in de geschiedenis van de Gereformeerde Kerken een zeer bijzon4ere plaats in, omdat zij in de dagen van de doleantie in de strijd om kerkherstel sterk op de voorgrond is getreden en deswege wel 'de kerk van de doleantie' is genoemd. Met name heeft zij zich in die dagen verzet tegen het tekort doen aan en het weerspreken van de belijdenis Aa: verzoening. Zij heeft bijv. in de bekende attesten-kwestie niet alleen aan haar ambtsdragers, maar ook aan degenen, die tot het avondmaal wensten toegelaten te worden, de eis gesteld, dat zij zouden instemmen met de bekende paulinische belijdenis: 'Die overgeleverd is om onze zonden en opgewekt om onze rechtvaardiging'.Zij had daarbij prec/e5 hetzelfde op het oog als onze Synode thans, nl. de eerbiediging van de belijdenis van Christus' plaatsbekledend lijden, als Degene die zich voor ons in het gericht van God heeft gesteld en om wiens wil wij derhalve voor God zijn gerechtvaardigd. Eii zij achtte daarbij, evenals onze Synode thans, de enigheid van het geloof zodanig betrokken, dat zij de weerspreking van deze belijdenis ontoelaatbaar heeft geacht.

De kerk van Amsterdam heeft deze belijdenis van de verzoening niet alleen op een bepaald ogenblik kerkelijk-confessioneel gehandhaafd. Zij is ook de plaats geweest, waar de prediking van deze verzoening een kracht en een verve heeft gehad, die tot ver buiten haar muren grote invloed heeft gekregen. Ik denk bv. aan een figuur als ds. J. C. Sikkel, van wie in 1905.een boek verscheen onder de veelzeggende titel:

Zie het Lam Gods. De bladen van het boek zijn vergeeld en de stijl is eigenaardig archaïsch. Maar het charismatische inzicht in het geheim van de verzoening en de profetische kracht en bewogenheid, waarmee hij aan dit inzicht uiting wist te geven, waren zo groot, dat hetgeen daarvan in dit boek doorklinkt de tegenwoordige lezers nog bezielt en aangrijpt. Daarom is het ; so moeilijk te verstaan en zo pijnlijk te vernemen dat uit de kerk aan wie de belijdenis der verzoening ooit zozeer is ter harte gegaan en in wier midden ooit zulk een prediking van de verzoening heeft weerklonken, thans een protest van ontsteltenis en verbazing opgaat, wanneer zij door het kerkverband aan haar verplichtingen ten deze wordt herinnerd.

Het bovenstaande heeft voor mij in dit stadium niet met bepaalde personen te maken; want ik heb geen enkele kennis van, nog veel minder enig opzicht overw/e er in •de kerk van Amsterdam preken en hoe dit geschiedt. Maar ook al zou - wat intussen uit de hrisf niet blijkt-de kerkeraad van Amsterdam zelf wil vinden, dat hij door de uitspraak van de Synode voor moeilijke beslissingen wordt geplaatst, dan nog is het onverstaanbaaar dat hij tegen hetgeen door de kerken in het algemeen als een onopgeefbaar stuk van haar belijden wordt erkend, thans blijkbaar als van zo weinig gewicht beschouwt, dat weerspreking ervan veeleer als (welkome) 'bijdrage tot de discussie' zou moeten worden gewaardeerd.

Er is - zo zegt de Prediker - een tijd om op te bouwen en een tijd om weer af te breken; een tijd om te planten en een tijd om het geplante weer uit te trekken. Ik behoor niet tot degenen, die van mening zijn, dat onze tijd enkel een tijd van afbraak zou zijn. Maar dat hetgeen eenmaal met kracht en overtuiging is gebouwd en geplant thans met niet minder (óf door gebrek aan) kracht weer wordt afgebroken, nu, daarin, moet een ieder, die dagelijks de krant leest, de oude Prediker, met zijn ietwat sceptische levensbeschouwing, maar al te zeer gelijk geven.

(H. N. Ridderbos in Geref. Weekblad, Kampen)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen