Boekbespreking

K. H. Miskotte, Als een die dient... Volledige uitgave van het gemeenteblaadje Cortgene. 350 blz. ƒ 17, 50 Ten Have, Baarn 1976

In de aan prof. Miskotte opgedragen bundel Woord en wereld schreef destijds ds. H. C. Touw over Miskotte's verblijf in Kortgene dat zijn ambtelijk werk gekenmerkt werd door de priesterlijke dienst en de pastorale bewogenheid. Dit pastoraat werd, aldus Touw, leesbaar in het Gemeenteblaadje. Een blaadje, dat veel meer bood dan de simpele titel doet vermoeden. Veel meer dan een eenvoudig gemeenteblaadje te zijn, waarin allerlei feiten en feitjes uit het gemeenteleven vermeld worden, bevat het een reeks pastorale gesprekken. Soms in de vorm van reeksen artikelen, dan weer in de vorm van meditaties of beantwoording van vragen. Het is een goede gedachte geweest om dit Gemeenteblaadje volledig uit te geven. Drie reeksen overdenkingen vormen de ruggegraat van het werk. Een reeks over het lijden, meditaties over Job. Een reeks artikelen over de profetie van Israël. Tenslotte een reeks bijdragen over de verborgen omgang met God.

Wie op de hoogte is met Miskotte's latere werk zal al ontdekt hebben dat deze reeksen allerlei aanzetten bieden die later in uitvoeriger vorm zijn uitgewerkt. We denken aan Miskotte's boeken over Job. Aan zijn studies over het Oude Testament, met name zijn grote studie Als de goden zwijgen, terwijl hij tot in zijn ouderdom toe bezig gebleven is met de 'oude schrijvers'.

Terecht schrijft Touw, dat de wortels van vele latere geschriften in dit pastoraat liggen dat Miskotte in Kortgene beoefende.

Het is boeiend om dit allemaal na te lezen in dit keurig uitgegeven boek. Men komt in dit werk uit de twintiger jaren allerlei gedachten tegen die kenmerkend zijn geworden voor Miskotte's theologisch denken. En die niet nagelaten hebben invloeden uit te oefenen. Ook wie op een aantal punten andere wegen zal gaan dan Miskotte, zal er toch goed aan doen van zijn theologisch werk kennis te nemen. Niet alleen om er gedurig weer door verrijkt te worden, maar ook daar, waar zijn gedachten tegenspraak oproepen, de uitdaging aan te nemen en oude probleem stellingen opnieuw te doordenken.

Het is bekend hoe een aantal progressieve theologen hun denken over revolutie en gerechtigheid menen te kunnen afleiden uit de theologie van Miskotte. In hoeverre dit terecht is, is geen vraag om in een boekaankondiging te beantwoorden. Toch heb ik, zo vaak ik me verdiep in Miskotte's werk, ook in deze bundel, het gevoel dat dat dan toch maar zeer bepaald één kant is van Miskotte's theologisch denken. Het heeft me getroffen hoe na zijn heengaan die eenzijdigheid ook doorklonk in allerlei herdenkingsartikelen. De bundel 'Als een die dient' laat ons in vele opzichten ook een andere Miskotte zien, die in een kridsche dialoog aansluiting zoekt bij het reformatorisch belijden.

Verschillende bladzijden van deze gebundelde uitgave van het Gemeenteblaadje bevatten meditatieve lectuur van hoog gehalte, zij het ook niet altijd even gemakkelijk toegankelijk. Andere stukken geven theologische bezinning. Terwijl ook Miskotte's aandacht voor het gewone leven van kade en dijk, dorp en stad, natuur en cultuur in vele stukken doorklinkt. Een boeiend en stimulerend boek.

A. Noordegraaf

Dr. Francis Schaeffer: De stad is gevallen. Uitgave van EO, Postbus 565, Hilversum (gratis). 80 blz.

Dit boekje bevat de bewerkte tekst van de 10delige televisieserie 'Hoe zouden wij dan leven', die uitgezonden is door de EO. De serie was gewijd aan de opkomst en het verval van de westerse cultuur.

Het boekje geeft een goed te lezen overzicht van het verloop van de ontwikkeling van het westerse denken en de westerse cultuur. Schaeffer laat zien dat er onderweg wissels omgegooid zijn, zodat er steeds meer in verval raakt in ons werelddeel. S. geeft steeds aan waar en door wie, als instrumenten in Gods hand(!), er aan de noodrem getrokken is. Ook als je uitzendingen niet gezien hebt, zoals ondergetekende, biedt dit (grads) boekje een handzaam overzicht! Laten de leerkrachten (godsdienst, maatschappijleer!) het aanschaffen. Leerlingen van verschillende schooltypen kunnen het gebruiken bij het houden van spreekbeurten en het maken van werkstukken.

Schaeffer, de tekstschrijver en de presentator, heeft samen met zijn vrouw in Zwitserland een tehuis (L'abri Fellowschip) gesticht voor de geestelijke toerusting van studenten en academici. In Nederland is er zo'n centrum. Adres: Burg. Verbrughweg 16 te Eek en Wiel (Betuwe).

Uitgebreid aandacht aan de opkomst en verval van de westerse cultuur, heeft S. gegeven in zijn boek 'Hoe zouden wij dan leven', dat bij Callenbach uitgekomen is. Zie de bespreking.

I. A. Kole

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen