Woord en Geest in de verkondiging

2

In het eerste artikel over de verhouding van Woord en Geest in de prediking, hebben we ons vooral beziggehouden met de vraag, waar we terechtkomen, als we Woord en Geest scheiden. In het onderstaande wil ik proberen iets meer te zeggen over de wijze, waarop Woord en Geest dan wel samen dienen te gaan in de prediking.

Het eerste, dat ik daarover wil zeggen, is dat de verhouding tussen Woord en Geest ook in de bediening van het Woord van God op de kansel een zaak is, die bepaald wordt door de heilige Schrift zelf. Het Woord van God kan niet los van de Geest in de prediking ter sprake worden gebracht, omdat het het Geestdoorademde Woord van de levende God Zelf i s. De preek is, als het goed is, de doorslag van dat Geestdoorademde Woord, waarin de levenwekkende Woorden van God doortintelen in menselijke woorden.

Wetenschappelijk studieobject of liefdesbrief

Wij vergrijpen ons aan de Bijbel, als wij die objectieven, d.w.z. als een voorwerp van puur wetenschappelijk onderzoek benaderen. Zeker, het Schriftgeworden Woord van God heeft zijn geschiedenis, zijn canon-en tekstgeschiedenis. En iedere Schriftonderzoeker zal zich alle moeite moeten getroosten om zich daarmee bezig te houden. Maar dat wil niet zeggen, dat we vat gekregen hebben op de Schrift, wanneer we door nauwkeurig filologisch en exegetisch onderzoek de oorspronkelijke en eigenlijke bedoeling van een Schriftwoord hebben vastgesteld. De Bijbel dient zich immers niet slechts aan als een verzameling van oud-Israëlietische en oud-christelijke geschriften, maar als het theopneuste, Geestdoorademde Woord van de levende God. De Bijbel is Gods liefdesbrief, die onder hoge aandrang, die van de Geest, geschreven is en waarin deze Geestelijke drang werkzaam is tot op de dag van vandaag.

Nu, wanneer wij een brief op straat vinden, geschreven door een jongen aan zijn verloofde, lezen wij in de regel deze brief met heel andere ogen dan de geadresseerde. We kunnen erom lachen. We kunnen er ook door ontroerd worden. Maar we gevoelen ons in elk geval niet aangesproken. Tenslotte hebben we er geen boodschap aan. Evenzo vergaat het ons, als we de Bijbel lezen of eruit preken zonder ons geadresseerde te weten. De boodschap van de Schrift kan alleen maar recht ter sprake komen ook in de prediking als een boodschap in zijn betrokkenheid op het adres. Het is een boodschap, die onderde hoge aandrang van de heilige Geest op ons hart gericht is. Daarin klinkt de verschrikkelijkheid van de toorn van God door over alles, wat zonde is. Ook Gods ondoorgrondelijke verkiezende genade over goddelozen. Ook Christus' opzoekende Zaligmakersliefde. Ook de roep om heilig te zijn voor God.

Brievenbesteller, luidspreker, heraut

In de rechte prediking komt dit volle gewicht van het Geestrijke Woord onmiddellijk mee. In de verkondiging wordt het zwaard des Geestes, dat is het Woord van God gehanteerd. Een prediker is geen brievenbesteller. die van de inhoud van de brieven, die hij rondbrengt, zelf geen kennis heeft (I. Kievitin zijn: Voorwerpelijke-onderwerpelijke prediking eis der heilige Schrift'. Een prediker is ook geen luidspreker, die stom-weg doorgeeft. Een prediker is kéruks, bevolmachtigd heraut van een Zender, die met heel zijn hebben en houden schuilgaat achter zijn boodschap en zo eerst recht een orgaan des Geestes kan zijn. Hij spreekt op gezag van een ander. Zijn Zender. Het staat niet ter discussie, wat hij zegt, net zo min als het ter discussie stond, wat Jona riep in Nineve: Nog veertig dagen, dan zal Nineve worden omgekeerd'. Net zo min als het ter discussie stond, wat Paulus preekte: Laat u met God verzoenen'. 'Mijn prediking', zegt Paulus, was onder u, Corinthiers', geen betoog van meeslepende woorden' (1 Cor. 2 : 4 vv.) Daar had hij anders goed mee terecht gekund in de wijsheid zoekende Griekse wereld. Maar daarmee had hij op zijn best wat mensenroem geoogst. 'Wat een geestrijke, vindingrijke man', had men gezegd. Maar Paulus zocht dat niet. Hij wisselde een knap technisch optreden, waarmee hij goed gehoor kon vinden in voor wat anders. 'Mijn prediking', zegt hij 'was betoning des Geestes en der kracht'. Dat betekent zoveel als: en ingreep van boven. Door zijn prediking kreeg de levende God een geestelijke greep op de mensen. En zo drong het gepredikte Woord door tot 'die diepten van de 'ziel, waar beslissingen voor het leven vallen' (Hebr. 4 : 12). Zo heeft iemand het eens gezegd. Onder de beademing des Geestes is de prediker de levende stem van de Meester Zelf, Vriend van de Bruidegom, die dingt naar de hand van de bruid uit Zijn Naam. Calvijn zegt van de prediking; 'God beweegt daarin hemel en aarde'. Wanneer het Evangelie gepredikt wordt, begint tegelijk met de stem van de prediker het heilig bloed van Christus te droppelen. Want het is de altijd doorgaande inwijding van de weg tot God, dat voor het Aangezicht des Vaders steeds om zo te zeggen het bloed van Christus droppelt tot besprenging van hemel en aarde'.

In het beademingscentrum van de hemel

Onder de prediking zijn wij dus op het krachtenveld van de heilige Geest, in het beademingscentrum van de hemel. Het lucht op, als een mens het mag gaan ontdekken, dat hij in dit beademingscentrum reeds is binnengeleid, toen hij gedoopt werd. Het lucht op, als hij het gaat ontdekken, dat hij de hem gepredikte woorden van God niet als ongeloofwaardig heeft te beschouwen, zolang hij die woorden van God niet aan zijn ziel bevestigd kreeg. Het lucht op, als hij de kerk mag binnenkomen met hoge verwachtingen, omdat hier de grootste wonderen plaatsvinden, omdat hier de vrijspraak vernomen wordt, waardoor een goddeloze vrijuit mag gaan.

Het gaat in de prediking als met een stuk oud-HoUands papier, dat heel gewoon papier lijkt, als het plat op tafel ligt. Maar als ik het in mijn hand neem en ik houd het tegen het licht, dan zie ik, dat het transparant is. Er wordt een afbeelding zichtbaar. Nu, zo mag de dienaar des Woords zijn preek tegen het licht van de Geest houden. Dan wordt de verkondiging transparant. Christus wordt zichtbaar. En Hij kijkt naar zondaren om met tranen in Zijn ogen. Hij roept: 'Komt tot Mij, allen, die vermoeid en belast zijt.'..'!

Woord en Geest trekken één lijn in de prediking. Het gaat om U. Het gaat U aan. Het gaat om Christus. Het gaat Hem ter harte. Het gaat om God. Want Zijn Naam moet eeuwig eer ontvangen. Dat brengt een geweldige verantwoordelijkheid met zich mee, zowel voor de prediker als voor de gemeente. Voor de prediker, omdat hij orgaan des Geestes, maar ook sta in de weg voor de Geest van God kan zijn. Voor de gemeente, omdat zij, wanneer ze zich niet onderwerpt, de Geest wederstaat. En verder moeten we bedenken, dat de samenvoeging van Woord en Geest in de prediking, zoals hierboven onder worden gebracht, geen vanzelfsprekende zaak is. Het blijft constant een wonder, zowel voor de dienaar des Woords als voor de gemeente, 't Is geen automatisme. Daarom móeten wij in een volgend artikel toch nog iets meer zeggen over deze wondere samenvoeging van Woord en Geest in de verkondiging van het Woord en daarbij zullen we vooral wijzen op de vrijmacht van de Geest in dit alles. Wij hebben het nooit in eigen hand. De vereniging van Woord en Geest in de verkondiging is een gebeuren, dat altijd blijft staan op naam van God Zelf.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen