Het Belgisch Protestantisme in verleden en heden (1)

De laatste jaren is ons buurland België in toenemende mate in de belangstelling gekomen bij de Nederlanders. De meesten onder hen kennen dit land doordat zij het via de prachtige autowegen, die de laatste jaren werden aangelegd, doorkruisen op weg naar het zonnige zuiden. Anderen, met name de christenen, hebben gehoord of gelezen over zegenrijke evangeliesatieacties; hebben in de loop der jaren wel eens een Bijbeldag in Antwerpen bezocht op de Ie mei of kregen het boek in handen met als titel 'Het wonder van Boechout' of van recenter datum de uitgave 'België, kent u het zo? ' van de bekende schrijver Rik Valkenburg. In een aantal artikelen willen wij wat meer informatie geven over het Belgisch Protestantisme, in de hoop dat de lezers van de Waarheidsvriend zich niet alleen hiervoor zullen interesseren, doch ook in toenemende mate gaan beseffen, dat België 'hun naaste' is en dat men voor elke naaste als christen een verantwoordelijkheid heeft te dragen.

Het verre verleden

De geschiedenis van de Kerkhervorming is voldoende beschreven in velerlei werken. Doch het verleden wordt zo snel vergeten! Wij geven in het kort enkele jaartallen:

1519 Het Lutheranisme dringt de Nederlanden binnen in het Augustijnerklooster te Antwerpen, de orde waartoe ook Luther behoorde. 1523 De eerste martelaren, Hendrik Voes en Jan van Essen te Brussel verbrand.

1526 De eerste complete Bijbel komt gereed van Jacob van Liesveldt in Antwerpen, de stad van de bijbeldrukkers.

1536 De engelse bijbelvertaler William Tyndale te Vilvoorde verbrand.

1540 Het Calvinisme dringt de Nederlanden binnen.

1549 De jonge Karmelietermonnik Petrus Dathenus te leperen kiest voor de Hervorming.

1561 De Nederlandse Geloofsbelijdenis, door Guido de Bres opgesteld, over de kasteelmuur te Doornik geworpen, ingeleid door een brief gericht aan koning Philips II; de Bres was een moedig calvinistisch predikant, de hervormer van de Zuidelijke Nederlanden.

1566 De Beeldenstorm begonnen; de eerste openbare hagepreken.

1567 Komst van de beruchte Alva, onderdrukking van de protestanten.

1567 Guido de Bres en Pélégrin dr la Grange terechtgesteld te Valenciennes.

1585 Val van Antwerpen.

Dit waren slechts enkele jaartallen uit deze zeer bewogen 16e eeuw. Wij moeten twee eeuwen overslaan om te komen tot het jaar 1830, de stichting van het zelfstandig koninkrijk België. Wij staan in het heden, doch kunnen niet buiten het verleden om! Aan Guido de Bres hebben onze kerken de Nederlandse Geloofsbelijdenis te danken, die wij opgenomen vinden in de herziene uitgave van de Belijdenisgeschriften der Ned. Herv. Kerk, voorzien van een inleiding en de bewuste brief aan Philips II.

De Protestantse kerk van België

De gemeenten die de eerste kern van de Synode vormden ontstonden tijdens de Hervorming van de 16e eeuw. In die periode werden enkele hónderden gemeenten opgericht. De nederlaag van de Geuzen had een belangrijke emigratie ten gevolge, waardoor slechts enkele kleine protestantse gemeenschappen overbleven. De 'Kerken onder het Kruis' hebben als schuilkerken de periode vanaf de Spaanse herovering (val van Oostende in 1604) overleefd dankzij de bescherming van de Staten-Generaal van de Verenigde Nederlanden. In 1781 werd het Tolerantie-Edict van Jozef II afgekondigd, dat de protestanten het recht gaf zij het onopvallend gemeenten te vormen. Aan de vooravond van de Belgische Omwenteling bestond er in 56 plaatsen een protestantse gemeente, waaronder 25 garnizoensgemeenten. Na de stichting van de Belgische Staat verenigden zich 16 kerkeraden in de Bond der Protestants Evangelische Kerken van het Koninkrijk België, bestuurd door een Synode, die in 1839 werd erkend als de enige kerkelijke overheid van alle Protestantse kerken. Onder invloed van predikanten, vervuld met de geest van het Réveil, werd in 1844 het Synodaal Evangelisatie Comité opgericht met als doel evangelisatiewerk te verrichten buiten de bestaande gemeenten en scholen in het leven te roepen. Op initiatief van ds. Nicolaas de Jonge werd in 1880 de bekende Stad-en Landevangelisatie 'Silo' opgericht, die een zevental gemeenten stichtte. In 1959 volgde de samensmelting van het 'Silo'-werk met de Protestants Evangelische Kerk van België.

Het streven naar een meer verenigd belgisch protestantisme deed het verlangen ontstaan naar een fusie met de belgische Conferentie van de Verenigde Methodistische Kerk. In België ontstonden in 1919 de Methodistische gemeenten, dankzij het reddingswerk van engelse en amerikaanse Methodisten in de puinhopen van de eerste wereldoorlog. Het evangelisch getuigenis, dat van dit maatschappelijk werk uitging, leidde in 1922 tot de oprichting van de Methodist Mission, mede dankzij de steun van het amerikaans Methodisme. In 1930 werd het 20tal gemeenten van deze Mission georganiseerd in de Belgische Conferentie van de Methodist Episcopal Church South. De banden tussen deze Conferentie en de Protestants Evangelische Kerk werden in de loop der jaren steeds hechter en leidden in 1969 tot een fusie. Beiden verenigden zich toen tot één Synode en kondigden de oprichting af van de Protestantse Kerk van België.

In België erkent men de scheiding van Kerken Staat. De grondwet erkent naast de Rooms Katholieke eredienst, de Protestantse en Israëlitische eredienst. De Synode van de Protestantse Kerk wordt sinds 1839 beschouwd als de enige kerkelijke autoriteit van de protestantse kerken ten opzichte van de overheid, wat inhoudt dat de Overheid uitsluitend aan deze Kerk het recht toekent om haar dienst uit te oefenen op de officiële terreinen van het leger, het onderwijs, het gevangeniswezen, in de ziekenhuizen enz. De grondwet verbiedt aan de Staat zich te mengen in de benoeming van de bedienaren van de erediensten of zich te bemoeien met de interne aangelegenheden van een kerkelijke gemeenschap. De Overheid is verplicht de voorgangers van de erkende gemeenten te betalen, alsmede een woning of woonvergoeding ter hunner beschikking te stellen.

Naast de erkende gemeenten zijn er heel wat onafhankelijke kerken, die om theologische of andere redenen geen erkenning willen aanvragen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen