Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Rouwgebruiken (3)

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Rouwgebruiken (3)

5 minuten leestijd Arcering uitzetten

Een zeer zinvol gebruik dat nog in vele van onze gemeenten in zwang is, is het 'rouw in de kerk brengen. 'Hoewel er al eens eerder vanuit hervormd gereformeerde kring hierover geschreven is (ik denk aan een bijdrage van ds. H. Stolk in het bekende boek 'In Antwoord', alsook aan een artikel van ds. J. J. Poort dat ik niet zo gauw kon achterhalen), is de zaak belangrijk genoeg om er nog eens enige aandacht aan te wijden. Op de zondag na de begrafenis schaart de rouwdragende familie zich weer onder het Woord. De koster wijst haar een plaats aan meestal vóór in de kerk, vlak onder de opengeslagen bijbel. Door de donkere kleding die wordt gedragen en de plaats die wordt ingenomen valt het de gemeente meteen op: deze familie brengt de rouw in de kerk.

Waar komt dit gebruik vandaan? Sommigen zien er een rudiment in, een onbewust overblijfsel (survival) van de Roomse gewoonte om vanuit de parochiekerk elk lid der gemeente met het requiem, de dodenmis, uitvaart te verlenen. Zou er misschien nog altijd een rooms zuurdesem doorwerken in deze gewoonte? Al wordt er dan niet meer voor de overledene gebeden, wordt er toch niet min of meer onbewust een verband gelegd tussen 'de rouw in de kerk brengen' en het zieleheil van de overledene? Of speelt het al te menselijke motief mee, dat de overledene nog eens in het middelpunt van de belangsteUing zal staan? Op mij maken deze kritische opmerkingen weinig indruk. Daarentegen zijn er mijns inziens een aantal gronden te noemen waarom dit gebruik zeer zinvol moet worden geacht en handhaving ervan dient te worden nagestreefd.

Waardevol

Om te beginnen is er het motief van de onderlinge gemeenschap en saamhorigheid waartoe de gemeente van Christus geroepen is. Deze gemeenschap is een geloofsartikel. Zij zal er dan ook altijd zijn en wel vanuit de verbondenheid met Christus als het Hoofd van de Kerk. Toch kunnen er tijden zijn waarin het vuur van deze onderlinge verbondenheid tot een laag pitje is teruggedraaid. Het zij tot persoonlijke en gemeenschappelijke schuld dat er ook in onze tijd van zo grote verkilling sprake is. De gemeente heeft volop deel aan wat de sociologen noemen 'privatisering'. Mensen leven steeds meer langs elkaar heen. Ons levenspatroon is verbrokkeld. Het gebeurt herhaaldelijk dat een gemeentelid overlijdt en dat velen die jaren lang samen met hem of haar in de kerk hebben gezeten zich afvragen: wie is dat eigenlijk, die overledene? Het is toch een onrustbarend verschijnsel wanneer we elkaar ook binnen de gemeente slechts van gezicht, amper van naam kennen. Er zullen (vanuit de kerkdiensten als het hart van het gemeenteleven) allerlei wegen moeten worden gezocht om aan de praktijk van de onderlinge gemeenschap meer gehalte en gestalte te geven. In dit kader heeft ook het 'rouw in de kerk brengen' zijn plaats. Is het niet de enige gelegenheid waarbij héél de gemeente wordt bepaald bij het heengaan van één uit haar midden? Meer en meer zal het toch zó zijn dat slechts een beperkt aantal meelevenden aanwezig zal (kunnen) zijn bij de rouwdienst die in de aula op de begraafplaats gehouden wordt. Ook zal het klokgelui bij de begrafenis minder dan vroeger tot de hele samenleving spreken - hoe betreurenswaardig het overigens ook zou zijn wanneer ook dat gebruik verdween. Maar in de zondagse diensten waar de gemeente in al haar geledingen geacht kan worden aanwezig te zijn, kan de rouwdragende familie haar plaats innemen binnen het geheel. Niet om met het verdriet te koop te lopen, ook niet alsof menselijke troost de smart ten diepste kan lenigen, maar wél vanuit het bijbelse besef: 'als één lid lijdt, lijden alle leden mee.’

Een tweede overweging: het zal dikwijls voor de nabestaanden moeilijk vallen weer voor het eerst na het overlijdensgeval naar de kerk te gaan. Toch is het raadzaam die kerkgang niet uit te stellen. Door uitstel wordt de drempel die overschreden moet worden niet lager. En bovendien: waar kan een mens beter terecht met alle smart dan bij het Woord, bij de bediening van het Woord en de dienst der gebeden? Zo zal het het beste zijn wanneer het maar enigszins mogelijk is, de eerste gelegenheid die zich voordoet aan te grijpen om de rouw in de kerk te brengen. Dus in de regel: de zondag die op de dag van de begrafenis volgt.

In de derde plaats: de gemeente kan nog eens worden bepaald bij de broosheid van het leven en bij de noodzaak om 'de enige troost' tijdig te leren kennen. Zoals het heldere licht van het Woord valt over het begin van het leven, zo ook over het einde. Bij de Heihge Doop komt in de eerste plaats de aangrijpende werkelijkheid van het verbond naar voren. Maar dan ook het wonder van het nieuwe, door God geschonken mensenleven - de voortgang van de geslachten. Maar dan mag het ook uitdrukkelijk in de dienst geaccentueerd worden dat de Heere ook aan het einde van een mensenleven staat. Het gras vergaat, de bloem valt afmaar het Woord des Heeren bestaat in eeuwigheid.

Rouwdiensten - rouwreakties

Dat zijn een tweetal onderwerpen, die ik in enkele volgende artikelen aan de orde wil stellen. Graag wil ik ook ingaan op eventuele reakties vanuit de lezerskring naar aanleiding van het geschrevene of ook met betrekking tot de aangekondigde onderwerpen.

Dit artikel werd u aangeboden door: de Gereformeerde Bond

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 8 juni 1978

De Waarheidsvriend | 12 Pagina's

Rouwgebruiken (3)

Bekijk de hele uitgave van donderdag 8 juni 1978

De Waarheidsvriend | 12 Pagina's