Globaal bekeken

De kerkeraad van de hervormde gemeente van Besoyen heeft zich met het volgende schrijven tot de gemeenten gericht:

'Als kerkelijke gemeente van Besoyen zijn we voor grote, onvoorzien lasten komen te staan: totale restauratie van het kerkgebouw. Voor u ligt een brochure die door ons is samengesteld n.a.v. die restauratie. In deze brochure kunt u ook lezen dat het eigen aandeel in de kosten van deze restauratie de financiële draagkracht van onze kleine gemeente flink te boven gaat.

Besoyen is een kleine (Ger Bonds) gemeente in de Langstraat. Besoyen heeft een overwegend katholieke bevolking. Het dorp Besoyen zelf (onderdeel van de burgerlijke gemeente Waalwijk) is enigszins vergrijsd, en de Hervormde Gemeente telt ongeveer 675 zielen.

Het zal u duidelijk zijn dat wij als gemeente onmogelijk een bedrag van f 235.000, - op kunnen brengen bovenop de kosten van het instandhouden van de predikantsplaats.

Daarom doen we een dringend beroep op u als gemeente, met wie we ons geestelijk verbonden weten, om ons financieel te steunen. We zullen u zeer dankbaar zijn als u ons wilt helpen met een gift of voor ons een kollekte in uw gemeente wilt houden. Op deze wijze kunt u er mede toe bijdragen dat de prediking van het Woord Gods in de aloude dorpskerk van Besoyen voortgang zal vinden, ook voor de komende geslachten.'

'Een jaar nadat in 1609 het Twaalfjarig Bestand met Spanje tot stand was gekomen - wat in de Langstraat eindelijk wat verademing schonk van het oorlogsgeweld - sloten de meest vooraanstaande inwoners van Besoyen een akkoord of contract 'omme te timmeren ende te bouwen kercke, daar een seecker bequame plaetse toe te becomen daermen die geraetsaemste sal vinden, daar twoort Godts vercondicht mach worden ende alle jonghe ende oude lieden gesticht, geleert en inde vreese Godts goeffent ende op moghen wasschen ende gemeente bij den anderen te moghen comen, soo zij niet te loopen heeft als verdoolde schapen dien vaneden wolf f ven verstroyt zijn'. (...)

Op 8 mei 1611 werd de kerk in gebruik genomen en de eerste 'predikatie naar gereformeerde trant' gehouden door Meester Cornelis Hanecop, predikant van Sprang en Besoyen. Boven zagen we dat deze streken zwaar getroffen werden door het geweld van de tachtigjarige oorlpg. Wanneer in 1621 een eind komt aan het Twaalfjarig Bestand heeft dat ook voor Besoyen grote gevolgen.

Tijdens het beleg van Breda in 1624 door de Spaanse veldheer Spinola maakten plunderende Staatschel troepen de streek onveilig. Veertig huizen (meer dan de helft van het totale aantal) werden door hen in de as gelegd, terwijl de kerk meer dan een jaar niet gebruikt kon worden, daar zij werd gebruikt als onderkomen voor de soldaten. Tengevolge van de oorlogshandelingen telde de kerkelijke gemeente van Besoyen in het jaar 1626 dan ook niet meer dan 32 lidmaten. (...)

Een gewichtige gebeurtenis in de geschiedenis van de kerk vond plaats in 1840, toen de pastorie en zes huizen afbrandden. Het optreden van de brandweer schijnt niet bepaald vlekkeloos geweest te zijn gezien de verwijten die door de kerkeraad in die richting werden gemaakt. Vierduizend gulden waren nodig om de predikants woning te kunnen herbouwen terwijl de verzekering niet meer als 1685 gulden uitkeerde. De pastorie had niet herbouwd kunnen worden (het gebouw was na de scheiding van kerk en staat rond 1800 eigendom van de kerkelijke gemeente geworden) als men niet èn bij het Rijk èn de Nederlandse Hervormde Kerk een subsidie van 1000 gulden had weten te verkrijgen. De derde en tot nu toe laatste restauratie vond plaats in het jaar 1880 toen het dak van de kerk in zo'n bouwvallige toestand verkeerde dat herstelwerkzaamheden wel plaats móesten vinden. De kosten werden begroot op 2800 gulden welk bedrag door een subsidie van het Rijk en het fonds Noodlijdende Gemeenten in de Nederlandse Hervormde Kerk van elk 1400 gulden werd gedekt. Een aannemer werd snel gevonden en het werk nam een aanvang. De vergelijking met 1981 dringt zich direct op wanneer we in het kerkelijk archief lezen, dat de subsidie van het Rijk gedurende een vijftal jaren op zich heeft laten wachten. De opzichter van 's lands gebouwendienst was van mening dat de reparatie aan het dak door de aannemer niet naar behoren en overeenkomstig het bestek was uitgevoerd, zodat hij opdracht gaf het subsidiebedrag te blokkeren.

Na jarenlang procederen tussen de kerkvoogdijen de aannemer, werd de zaak tenslotte in het jaar 1885 in der minne geschikt. Pas toen de werkzaamheden aan de kerk geheel overeenkomstig het bestek waren uitgevoerd, werd de subsidie - ongetwijfeld tot grote opluchting van de kerkvoogden - uitbetaald. Hiermee zijn we tegelijkertijd in de huidige restauratieproblematiek aangeland, ook nu moet er lang gewacht worden voordat de subsidie die door Rijk, Provincie en Gemeente is toegezegd, wordt uitgekeerd en wel tot 1990!!!'

***

In een reeks kleine (foldervormige) ('Wat ieder van het Jodendom moet weten') brochures van het Interkerkelijk Contact Israël verscheen als nummer twee van de reeks een folder over 'Antisemitisme'. Nadat uiteengezet is, dat de eerste christenen Joden waren maar dat de Joodse oorsprong van het christendom steeds minder vanzelfsprekend werd toen bleek dat het Joodse volk als zodanig niet christen werd en niet-Joden wèl christen werden, en nadat uiteengezet is hoe het Antisemitisme later steeds weer om zich heen gegrepen heeft, wordt als volgt besloten:

'Antisemitisme - Nu een overwonnen dwaling? Na al wat er in de afgelopen decenniën gebeurd is zou het vanzelfsprekend moeten zijn dat antisemitisme in al zijn vormen tot het verleden behoorde. Helaas is dat niet zo. Ook in de kerk van vandaag zijn nog altijd antisemitische tendenzen. Vaak onbedoeld en ongewild gebruikt men uitdrukkingen, hanteert men veronderstellingen, die het antisemitisme door de eeuwen heen gevoed heeben.

In schoolboeken, catechisatiehandleidingen, preken, etc, etc. Het is onze eerste taak deze tendenzen op te sporen en te verwijderen, opdat we ook in dit opzicht een 'andere taal' leren spreken, waarin de Joden ons kunnen en willen verstaan. Schrikbarend is echter dat er regelmatig, vooral buiten de kerk, duidelijke tekenen zijn van herlevend antisemitisme. Vaak gehuld in een 'anti-Zionistisch' of 'anti-lsraël' gewaad. Juist als men het niet altijd met hun politieke opvatting en beslissingen kan eens zijn zal men er op moeten letten niet antisemitisch te kunnen worden misverstaan en moet de loyaliteit t.o.v. Israël duidelijk blijven. Ook komt het steeds meer voor dat Joden, die om totaal andere redenen bestreden worden in hun Jood-zijn worden beledigd. De kerken zullen hier duidelijk tegen moeten protesteren. Christenen zijn aan 'de wortels van hun bestaan', aan hun joodse herkomst verplicht, antisemitisme in elke vorm te bestrijden en de Joden een leven volgens hun eigen geloofsovertuiging in vrijheid en alle waardigheid mogelijk te maken.'

Woorden om ter harte te nemen! Al lokt de slotzin wel de vraag uit wat de kerk met vrijheid van Joodse levensovertuiging moet bedoelen. Toch niet vrijheid om de Ene Naam af te wijzen?

***

Een lezer zond ons het volgende vers uit een 'verzenbundel' van 1861, geschreven door 'een toen jonge dame Marie J. F. W. Lantsheer uit Oostkapelle'. Het was geschreven met het oog op belijdenis doen, 'ook toen een gewichtige stap'.

De dag der Belijdenis

'Zo breekt hij aan, de schoonste van mijn dagen!

Zijn eerste licht wordt blij door mij begroet, 'k Ben de Uwe, o Heer! k werd vroeg U opgedragen!

O, blijf mijn rots, mijn deel en eeuwig goed! 'k Belijde U straks in Uwe tempelkoren. Hoe zalig hij, die U mag toebehoren!'

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen