Over christelijke toekomstverwachting: terugblik en samenvatting

In een negental artikelen heb ik het een en ander naar voren gebracht in verband met de christelijke toekomstverwachting. Mijn opmerkingen spitsten zich met name toe op de leer van het duizendjarig rijk. Gepoogd is positief-kritisch in te gaan op de opvattingen van verschillende chiliastische stromingen. Thans vat ik de gang van het betoog in een aantal stellingen - telkens naar een van de artikelen verwijzend - samen.

Stellingen

1. Hét grote gebeuren waar de christen naar uitziet is 'de tweede advent', de komst van de Heere Jezus in heerlijkheid. Hij komt persoonlijk, triomferend, zichbaar, plotseling. Het chiliasme loopt het gevaar de aandacht van die grote dag min of meer af te leiden. Toch is er tussen gelovige aanhangers én tegenstanders van het chiliasme een fundamentele verbondenheid in de christelijke hoop, tegenover het louter binnen-wereldse, gesloten denken (zie nr. 24; 17-6-82).

2. Bij de uitleg van de oud-testamentische profetie mag niet het valse dilemma; 'letterlijke óf geestelijke verklaring' gesteld worden. De letterlijke zin van de woorden is altijd het uitgangspunt; het Nieuwe Testament spreidt vervolgens licht over de verborgen, 'geestelijke' zin van de profetie. Afweging van een en ander laat ruimte voor een zeker 'tegoed van het Oude Testament' (nr. 25; 24-6-82).

3. Afgewezen moet worden de visie dat de Kerk van het nieuwe verbond tot op heden slechts een tussenvoegsel, een intermezzokerk is. Het Nieuwe Testament tekent de gemeente uit Israël en de heidenen als de vervulling van vele profetieën. Zo kan met recht gesteld worden: 'de Kerk van het Nieuwe Testament is het nieuwe Israël, namelijk het Israël Gods in een nieuwe, wereldwijde, ontgrensde gestalte'. Deze Kerk is niét 'in de plaats van Israël gekomen'. Zij is geen heidenkerk, maar kerk van in-Christus-gelovige-Joden én in-Israël-ingelijfde-heidenen. Vanuit de dynamiek van belofte en vervulling in het verrassend heilshandelen Gods, blijft de verbondeheid mét en de verwachting vóór het huidige Israël levendig (nr. 26; 1-7-82).

4. Tegenover een speculatief bezig zijn met allerlei bedelingen (engels: dispensations), houden we er bijbels-nuchter aan vast dat we leven in de laatste periode van Gods heilsplan. Vanuit de rijkdom van het geestelijk, eeuwig en hemels heil in Christus, is een vermaterialisering en verwereldlijking van de christelijke toekomstverwachting bij de wortel afgesneden. Tóch houdt de gelovige als 'hemelburger op aarde' op grond van Gods eigen toezeggingen verwachting voor déze aarde. Er is in zijn hoop de weidse horizon van een kosmische vernieuwing. Een spiritualistisch versmalde heilsverwachting doet geen recht aan de volheid van Gods genade in Christus (nr. 27; 8-7-82).

5. Vanuit het bijbelboek Handelingen en de beide brieven aan de Thessalonicenzen is geen steun te vinden voor de chiliastische opvatting van twee opstandingen, die door ruim duizend jaar van elkaar gescheiden zouden zijn. Positief klinkt in deze Schriftgedeelten door de troost voor de gelovigen en de ernst van het gericht (nr. 29; 22-7-82).

6. Ten onrechte wordt aan 1 Kor. 15 : 22-27 een chiliastische interpretatie gegeven. Er wordt in dat gedeelte niet gesproken van een vooralsnog toekomstig koningschap van Christus in het millennium. Het gaat echter om Zijn mediatorisch koningschap, als Middelaar door Hem bekleed, in principe op Golgotha verworven, met Pasen aan het licht getreden, om vervolgens van kracht te zijn tot aan de dag van Zijn verschijning in heerlijkheid. In de voleinding legt Christus dit Koningschap als Middelaar af. Ook in 2 Petrus 3 , blijkt geen ruimte te zijn gelaten voor een duizendjarig rijk, dat nog aan de als zeer nabij gepredikte definitieve verschijning van Christus vooraf zou moeten gaan (nr. 30; ) 29-7-82).

7. Hét hoofdstuk waarop het chiliasme zich beroept, is Openbaring 20. Maar dat hoofstuk kan niet geïsoleerd worden van het hele laatste bijbelboek. De geschiedenis van de uitleg van de Openbaring geeft een aantal dwaalwegen te zien: die van een 'reportage-eschatologie' waarin alles wordt 'verletterlijkt', anderzijds de willekeurig vergeestelijkende benadering of de opvatting dat de Openbaring als een kompendium van de kerkgeschiedenis beschouwd zou moeten worden. Daartegenover moet het profetisch-aktuele karakter van deze boodschap van Jezus Christus aan Zijn verdrukte gemeente konsekwent in het oog gehouden worden (nr. 33; 19-8-82).

8. Openbaring 20 is niet te zien als een voortzetting in chronologische zin van de voorafgaande hoofdstukken. Het mag dus niet louter eindhistorisch worden verklaard (tegen Lindsey). Er wordt opnieuw een lengte doorsnee door de geschiedenis gegeven, ditmaal vanuit het hoofdthema: de nederlaag van de satan (dat is het rechtmatige in de augustiniaanse uitleg-traditie). (Nr. 36; 9-9-82.)

9. Openbaring 20 wijst op tijden van verademing binnen de geschiedenis, op provisorisch en fragmentarisch heil dat God geeft in het vóór-laatste. Dit geeft een impuls aan het besefvan christelijke verantwoordelijkheid voor het hier en nu (in alle bescheidenheid en voorlopigheid). Los van allerlei massieve chiliastische voorstellingen, vindt de hoop van de christen in Openbaring 20 een aanknopingspunt om voor de toekomst nog een tijd van geestelijke opwekking tegemoet te zien (nr. 38; 23-9-82).

Tenslotte

Met deze samenvatting sluit ik - in elk geval voorlopig - deze bezinning op de toekomst af. In het besef slechts een aantal opmerkingen onderweg te hebben gemaakt, onaf en naar alle kanten open voor korrektie. Daarom houd ik mij voor uw reakties aanbevolen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen