Wat is werelddiakonaat? (1)

Als er één plaats is waar je weinig 'met je handen uit de voeten' lijkt te kunnen komen, dan is het wel de zondagskerkdienst... Daar komt alles tot rust. De handen vouwen zich tot gebed. Je zit in rust-en luisterhouding en zo zit de hele gemeente. Toch nemen enkele mensen uit de gemeente letterlijk een taak 'ter hand'. Het zijn de diakenen. Zij zamelen de gaven van de gemeente in. Maar die diaken nodigt de gemeenten niet uit om een gave te geven voor de instandhouding van het kerkewerk, het salaris van de predikant of het onderhoud van de gebouwen. Dat doen anderen. Nee, de diaken zamelt in voor hulpverlening en dienstbetoon. De diaken herinnert er de gemeente aan, dat zij geroepen is met haar gaven beschikbaar voor anderen te zijn, in en buiten de gemeente, dichtbij en ver weg...

Zo'n diakoniecollecte is voor ons gevoel een heel gewoon, traditioneel gebeuren, dat er nu eenmaal bij hoort. Maar vergis je niet: het gaat hier om hulpverlening, zorg aan mensen. Iemand heeft, zeer terecht, de diakenen en hun diakonale arbeid weleens genoemd 'de handen van de kerk'. Het woord 'diaken' betekent 'dienaar' en is afgeleid van 'diakonia': dienstbetoon. Die horende gemeente, die prekende voorganger - ze zijn geroepen tot luisteren naar Gods Woord, tot bekering en innerlijk geloof. Maar, daarmee verbonden, óók tot de daad. De daad van het dienen van de naasten. De daad van het helpen, zorgen, leningen, meeleven. In de kerk zijn het oor en het hart in het geding. Maar dan onmiddellijk óók: de hand. Geloven met het hart en zo, en dan: met de handen uit de voeten. Niet alleen horen en geloven, maar ook doen!

Dienstbetoon

Dat is een diakonale opdracht namens Christus. Het is ook een volgen van Christus. Zie maar eens hoe ook Hij niet alleen tot mensen sprak, hen troostte, vermaande, bemoedigde, maar ook: hen metterdaad terecht bracht - Hij genas zieken, deelde brood uit, lenigde de noden. Zo is Christus de grote Diaken bij uitstek! Hij voegt die daden bij het Woord als evenzovele tekenen van het messiaanse koninkrijk dat in Hem gekomen is.

Jezus was met ontferming bewogen over zondaars, maar ook over bedelaars, armen, gebrekkigen. Zo vertoont Hij de barmhartigheid van de Priester en roept ook óns op barmhartig voor mensen te zijn. Die diaken handelt ook namens de gemeente. Hij gaat haar voor in ontferming en zorg voor mensen in en buiten de eigen gemeente. Als je 't goed ziet herinnert die diaken jou in iedere dienst ook aan jouw taak: helpend en dienend in deze wereld te staan. Er is hulp geboden, ook vandaag en heel dichtbij.

Zijn er dan nog armen in Nederland? Reken maar van wel. Ze zijn dichterbij dan je vaak denkt: zieken, eenzamen, verslaafden, vluchtelingen, gehandicapten. Maar de helpende arm van de diaken reikt verder dan ons land: het diakonaat heeft de hele wereld tot werkterrein. Alle volkeren.

Is dat iets nieuws? Nee, minder nieuw dan je denkt. Ik herinner je aan de zending. Die is ook wereldwijd. 'Onderwijst alle volken' heeft Christus gezegd. En overal waar dat onderwijs uit Gods Woord weerklinkt, dienen ook daden van hulpverlening en zorg zichtbaar te worden. Want woord en daad horen onlosmakelijk bij elkaar. De zending heeft dat al jarenlang goed begrepen, want naast kerken bouwde men in de verre wereld ziekenhuizen, kraamklinieken, kindertehuizen - plaatsen en vormen van dienstbetoon.

Toch wordt vooral in de laatste jaren meer dan vroeger ingezien, dat barmhartigheid en gerechtigheid de kernwoorden zijn van het diakonaat, dat mede gedragen wordt door een eigen ambt, dat van diaken! Meer dan ooit wordt aandacht gevraagd - naast de onmisbare Woordverkondiging en daarmee verbonden - aan de leniging van noden, opheffing uit armoede, bestrijding van onrechtvaardige verhoudingen. Die grotere aandacht voor het diakonale element van onze roeping komt voort uit een scherp luisteren naar de Bijbel. Maar ze komt ook sterker dan vroeger naar voren omdat de wereld als het ware kleiner geworden is. Via de media weten we die verre naasten dichter bij dan ooit. Foto's, televisiebeelden, kranteverslagen, reportages en documentaties brengen de noden vlak bij ons en buitenlandse gezichten worden steeds vaker gezien in ons eigen dorp, in onze eigen stad... gastarbeiders, vluchtelingen, 'vreemdelingen in de poort'. En zo weten wij ook nog veel beter dan vroeger, hoe schrikbarend arm miljoenen mensen zijn, hoe vele duizenden moeten leven op de rand van het bestaan. Dat tallozen permanent in uitzichtloze vluchtelingenkampen verblijven, dat afschuwelijke epidemieën volkeren teisteren, hoe vele hon­derdduizenden dakloos in zelfgemaakte krotten leven en hoe zovelen, zelfs ondanks harde arbeid, met hun gezinnen nauwelijks in leven kunnen blijven.

Onze HGJB is geconfronteerd met Umgurgur. Fijn, dat we iets van onze rijkdom mogen delen met mensen daar. Hun land en volk zijn dichter bij ons gekomen. Toch... het is maar één van de zeer vele projecten. Voor ons een voorbeeld, een teken, een indringende illustratie: zó is het leven in de 3e wereld, zo leven miljoenen... de wereld zit vol nood.

Eén project vroeg jullie aandacht. Zomaar voor één keer? Laat het ons op een spoor zetten! Wij hebben er mee te maken. Het is meer dan een incident. Meer dan een interessant programmapunt op de agenda van onze jeugdvereniging en meer dan een liefdadigheidsactie. Kijk, oppervlakkig gezien zou je als volgt kunnen praten: die mensen daar, ver van ons bed, hebben hun eigen problemen. Wij dragen een steentje bij, helpen een handje met de handjes uit de voetjes, maar dan moeten we natuurlijk wel weer ophouden, het is tenslotte hun probleem... niet het onze! Welnu: die redenering deugt niet. Hun probleem is het ónze. Wij zijn erbij betrokken. Helemaal. Want de wereld zit zo in elkaar dat ónze rijkdom mede (niet alleen) het gevolg is van hun armoede. De arme en verdrukte in de wereld is maar niet een soort 'voorwerp van hulpverlening', maar ook een worstelend mens, strijdend tegen nood en dood en hij vraagt ons als het ware vanuit zijn armoede: rijke mens, hoe sta jij in deze wereld, wat doe jij met je leven en met je bezit, hoe stel jij je op tegenover armoede, honger en onrecht in de wereld?

* Toespraak gehouden op de Bondsdag van de H.G.J.B, op Hemelvaartsdag, 12 mei 1983 in De Doelen te Rotterdam.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen