Globaal bekeken

In het blad Ruimzicht, officieel orgaan van de Vereniging Hervormd Opleidings Centrum (HOC), stonden enkele 'Sprekende Citaten', naar aanleiding van een promotie van dr. C. Huisman over Israël en Nederland. Nederland was in het verleden het Israël van het Westen. Nederland was ook het land, dat méér dan een ander land, koloniale mogendheid was. In bijgevoegde citaten komt één en ander duidelijk tot uitdrukking.

• ’t Gezegend Nederland, het groote wereldwonder.
Van God zoo gunstelyk en wonderlyk gestigt.
En niet min wonderlyk als gunstelyk verligt,
Lag dikwyls als in swym, maerraekte noit ten onder.
Zoo ergens, wondreGod!, uw' wonderheden blonken, 
't Was hier, en in, en om uw 'Neerlands Israël.

Gedicht van M. Bierman in: Costerus, Biddagpredikatieën, gecit, bij Kist, Neêrlands Bededagen en Biddagsbrieven, l., blz. 290 (Leiden 1848).

***

• ’Aan den boven Rhyn..., aan den Donauw, aan den Taag... en waar niet al, wordt de wynpers voor ons getreden. De Persiaan werkt voor ons in de zyde, de Chinees in goud- en zilverdraad... De zwarte Moor duikt naar blanke paarlen..., de Molucker plukt nagelen..., de Americaan plant suikerriet... ten behoeve, voor een groot gedeelte, en ten dienste van den Belg en Batavier’

P. Hofstede, 's Lands Pylaren Vastgemaakt of Kerkreden over Psalm 75 vers 4 (Rotterdam 1788).

***

Dezer dagen sprak ik op een avond in Giessenburg voor de hervormde mannen-en vrouwenvereniging ter plaatse over art. 36 van de N.G.B., in breder zin over de verhouding van Kerk en Staat. Ik refereerde toen aan wat dr. E. B. Evenhuis zei over 'Vrouwendag'

Op Vrouwendag - zegt Evenhuis - werden in Amsterdam de burgemeesters gekozen door de Vroedschap. Er werden toen kennelijk ook wel poiitiek-belangrijke beslissingen genomen. Voorafgaand aan Vrouwendag werden intussen in Amsterdam de kerkdiensten geplaatst in het teken van Romeinen 13. Het ambt der overheid kreeg dan in de kerkdiensten aandacht. Evenhuis vertelt erbij dat hij de laatste jaren, voorafgaand aan Prinsjesdag, in Amsterdam óók preekte over Romeinen 13.

In het landelijke Giessenburg had Vrouwendag kennelijk óók politieke betekenis. In 1382 werd op die dag het dorp Giessen gedeeld. Vrouwendag is daardoor voor Giessenburg een historisch-belangrijke dag. Overigens had deze dag ook een plaats in het alledaagse leven. Van vader op zoon werd namelijk doorgegeven, dat op die dag (maar dan op 2 februari) de sla(aj) moest worden gepoot, wilde het gewas tieren. Zo werd mij op deze avond meegedeeld.

***

Hier volgt intussen het stukje terzake van de scheiding van het huidige Giessenburg en Hardinxveld, zoals dat in de oude Acta te vinden is.

’OTTO, HEER VAN ARKEL, en WILLEM VAN BREDERODE SCHEIDEN, EN DEELEN ONDER ZICH HET DORP EN AMBACHT VAN GIESSEN MET TOE­STEMMING, EN BEVESTIGING VAN DEN RU­WAARD ALBERT.

Den 8. December 1382.

Wy Otto, Heeren van Arckel, ende Willem van Brederode, Ridderen, doen cont allen luyden, dat, want wy te gader onghedeylt, ende onghescheyden hebben dat dorp, ende dat ambacht van Giessen, gelyck als wy daer te gader nu ter tyt in sitten, ende onse is. Soo is 't dat wy des, ende daer af met malcanderen om twist, twienghen ende gheschille, die licht tusschen ons tween daer in gheschieden, ofte ghevallen mocht hebben, dat te schouwen, ende te verhoeden, bij onser beyder vrienden eendrachtelyken over-draghen, ende hebben dit voorschreven dorp, ende ambacht ghescheyden, ende ghedeylt, alsoo dat maickk van ons tween mach, ende sal weten wes syn hier af is, also ende ghelyck, als dat claerlycken hier naer beschreven volghet (...)

(...) Om de meerer vestenisse wille deser dinghen soo hebben wy ghebeden, ende bidden onsen lieven genadighen Heere Hertoghe Aelbrecht van Beyeren, Ruwaert van Henegouwen, ende van Hollandt, dathy dese dinghen confirmeren, ende consenteren wil, ende synen zegel voor aen desen brief doen hange. Ende wy Aelbrecht, by Gods ghenaden Pals-Grave op den Rhyn, Hertoghe in Beyeren, Ruwaert van Henegouwen, van Hollandt, van Zeelandt, ende van Vrieslandt, overmits versoecx, ende om bede willen onsen lieven, ende ghetrouwen des Heeren van Arckel, ende Willems van Brederode voorschreven: soo confirmeren, ende consenteren wy alle dese voorghenoemde puncten, clausulen, ende articulen gelyck in desen brieve beschreven staen, ende hebben des onsen zegel aen desen brief doen hangen, behoudelycken ons, ende onse nacomelingen alsulc rechts, ende gerechtigheyt, als wy in desen Ambacht voorschreven hebben. Gegeven te St Geertruy-den-Berghe, in den jare ons Heeren duysent drie hondert twee-en-tachtentigh, des Dynsdach naer onser Vrouwen dach Conceptio.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen