Over vertalen en een nieuwe vertaling (3)

Evangelie

Hoewel ik mij in deze artikelen zoveel mogelijk beperk tot het Oude Testament wijs ik hier eerst - zulks in verband met de Groot Nieuws Bijbel - op het woord evangelie. Menigmaal wordt in GN het woord evangelie weergegeven met goede tijding, bijv. Ef. 1 : 13 het grote nieuws van de redding, in Marc. 16 : 15 maak alle schepselen het grote nieuws bekend. Een dwingend argument voor deze vertaling lijkt mij niet aanwezig: als ergens evangelie of een daarvan afgeleid en daarmee samenhangend woord voorkomt, vertaal dan ook evangelie. Verscheidene malen komt het evangelie in het Nieuwe Testament ook voor (één voorbeeld uit vele Kol. 1 : 23).

In het Oude Testament komt het woord in seculaire zin voor o.a. in 2 Sam. 4 : 10 over de man die meende bodenloon van David te ontvangen: die mij - David - boodschapte: Zie, Saul is dood, daar hij in zijn ogen een brenger van goede boodschap was... - In Jes. 52 : 7 is sprake van de boodschappers van goede tijding - van vrede en heil (G.N. vertaalt: vrijheid), waarvan de inhoud is: uw God is koning. In Jes. 40 : 9 wordt Sion, Jerusalem opgeroepen als verkondigster van goede boodschap te verkondigen: Zie, (hier) is uw God. (In de Griekse vertaling is hier evenals bij h. 52 : 7 voor goede boodschap een woord opgenomen, dat samenhangt met evangelie: euaggelizomenos.)

De vreze des Heeren

Meer dan eens heb ik bezwaar tegen een vertaling van een bepaald grondwoord van het Oude Testament. In de vertaling van de uitdrukking vreze des Heeren is een te betreuren discontinuïteit met een in ons midden gebruikelijke weergave, die ze volkomen schriftuurlijk is. Het is alsof de vertalers hier met een grote boog omheen lo­pen. Vele malen wordt in plaats van vreze des Heeren van ontzag voor de Heere gesproken, Ps. 34 : 12. 'Ik leer jullie ontzag te hebben voor de Heer'. Wijsheid wortelt in ontzag voor de Heer, Ps. 111 : 10, Spr. 1:7. Laat mijn enig doel zijn ontzag te hebben voor U. Ps. 86 : 11, Job 6 : 14 enz. In 2 Kron. 19 : 9 GN: Heb eerbied voor de Heer en wijd u gewetensvol en met overgave aan uw werk - 1 Sam. 12 : 14 GN: Maar u moet wel ontzag hebben voor de Heer uw God en Hem blijven dienen (ook overigens een te vrije vertaling). Maar is de vertaling van 'ontzag' dan niet goed. Zij is niet nodig, want vreze des Heeren staat er duidelijk. Maar het is wel juist om te zeggen, dat ontzag één van de facetten is van de vreze des Heeren. Zingen wij niet gaarne: Geloofd is God met diepst ontzag? Het is één zijde van het allesomvattende grondwoord, van het comprehensieve, dat in deze uitdrukking ligt besloten. In 'Laatste Postille' tekent J. Koopmans bij 'Die U vrezen' aan: Dit is een diep en zinrijk woord. Het is (evenals bijv. geloof) één van de woorden waarin de Heilige Schrift alles zegt door dit éne Woord.

In zijn diep gravende dissertatie verdedigt H. Vreekamp, dat de vreze des Heeren zowel in het Oude als in het Nieuwe Testament het oorsprongswoord is waarin de onophefbare subjectiviteit in de openbaring van Zijn Naam wordt beleden.

Terecht meen ik een vertaling als Jer. 32 : 40 (GN): Zij zullen mij in het hart dragen niet te kunnen aanvaarden. St. Vert.: Ik zal Mijn vreze in hun hart geven, dat zij niet van Mij afwijken'.

Heere der heirscharen

In de GN-Bijbel miste ik de vele malen in de Schrift voorkomende uitdrukking teksten, waarin deze zegswijze voorkomt, waarbij dan nog een aantal variaties geteld moeten worden). 1 Sam. 4 : 4, 2 Sam. 7 : 8, Jes. 1 : 9, Ps. 80 : 15 enz. - GN vertaalt hier met almachtig, zulks naar het voorbeeld van de Septuaginta die vele malen pantokratoor heeft, zoals ook in het N.T. van God gesproken wordt, 2 Kor. 6 : 18, Op. van Joh. 1 : 8 e.a. - In de Griekse vertaling komt pantokratoor voor o.a. in Hoz. 12 : 6, 2 Sam. 5 : 10. Soms ook met Heere der machten, 1 Kon. 19 : 10, Ps. 80 : 15 e.a. of ook wel met Heere Sebaoth (Jes. 47 : 4 e.a.) - is m.i. sprake van een simplificatie, die tekort doet aan de achter de uitdrukking liggende beelden.

Eeuwig

Het woord olam (in de St. Vert, bijna altijd weergegeven met eeuwigheid of een daarmee samenhangend woord), dat ongeveer 480 maal in de Hebr. en Aram, tekst van het Oude Testament voorkomt is een woord met een meerwaarde: het heeft 'van oudsher' iets in zich van de eeuwigheid. In de Griekse vertaling is olam in het algemeen weergegeven met aioon, aionios (eeuw, eeuwig, eeuwigheid). In GN komt eeuwig in de vertaling maar weinig voor; in plaats daarvan schrijft men voorgoed, voor altijd, in negatief verband nooit meer. Ook in 1 Petr. 1 : 25 een citaat uit Jes. (h. 40 : 8), door GN aldus weergegeven: maar de woorden van onze God blijven van kracht, voor altijd. In het N.T. (GN) luidt de vertaling: maar het woord van de Heere blijft van kracht, voor altijd. Soms wordt het woord eeuwig wel gebruikt, Jes. 24 : 5, 61 : 8 (eeuwig verbond, Ps. 136: eeuwig duurt zijn liefde. Ps. 72 : 17 (St. Vertl. Zijn naam zal zijn tot in eeuwigheid) onsterfelijk zijn. Jes. 45 : 17 luidt in de St. Vert.: Aldus: Israël wordt verlost door de Heere met een eeuwige verlossing (eeuwig staat hier in een meervoudsvorm). GN: Israël wordt door de Heere bevrijd, voor altijd krijgt het de vrijheid. Het wordt niet teleurgesteld, nooit of te nimmer. De Heer is voor altijd God. Zo GN Jes. 40 : 28 St. Vert.: ..de eeuwige God. 'De eeuwige God is Jahwe, die de einden der aarde geschapen heeft (Elliger). Ook in Ps. 90 : 2 is de eeuwigheid wegvertaald: Vóór de bergen ontstonden, vóór u de aarde schiep, was u al God. U bent God, alle eeuwen door. Pred. 12 : 5: De mens gaat naar zijn eeuwig huis. In GN-Bijbel: Je bent al op weg naar het graf, men staat al klaar om over je te rouwen. Hier is de vertaling een verklarende toelichting. Soms is het woord 'eeuwig' in de zin verwerkt - 'stilzwijgend' - Ps. 31 : 2 Laat mij niet beschaamd worden in eeuwigheid (St. Vert.) Gn.: Stel mij niet teleur. Ps. 77 : 8 wordt als volgt vertaald: Heeft de Heere ons blijvend verstoten; zijn wij niet voor altijd bij Hem uit de gunst? (Ps. 77 : 8 - Gen. 21 : 33 luidt in GN: Abraham) vereerde daar de Heer, de eeuwige God. (Bedoelt deze vertaling dit in de zin van wat Jenni zegt in Th. Wört. z.A.T.? ). Dat geldt ook van Deut. 33 : 27: In de hemel is hij God voor eeuwig. Maar ik ben wel dankbaar dat dit hier van de eeuwige God gesproken wordt. Ook bij de overwegingen ten aanzien van het moment der eeuwigheid in het Oude Testament mogen wij niet vergeten, dat het gaat om woorden des eeuwigen levens en dan stuit ik hier op een tekort.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen