Boekbespreking

J. de Haas: Van Dominees en Gemeenten, 156 blz., ƒ 17, 50. De alleenverkoop voor Nederland heeft de Chr. Boekencentrale te Langbroek.

De schrijver van dit boek, de heer J. de Haas, is een in kerkgeschiedenis geïnteresseerd Gereformeerd gemeentelid te Canada (Ontario) van Nederlandse afkomst. Hij biedt in dit boek een heel eenvoudig verhaal van de Afscheiding van 1834 en van hetgeen daarna tot en met de afzetting van dr. Geelkerken in 1926, in de kerken die uit de Afscheiding en de Doleantie zijn voortgekomen, gebeurd is.

De Afscheiding wordt getypeerd als 'het wonder van de 19e eeuw', een typering die ontleend is aan Algra, en waarop van Hervormde zijde (terecht) nogal wat kritiek is uitgebracht.

De Haas' boek is niet geheel kritiekloos. Hij erkent dat de docent Steketee op een onwaardige wijze behandeld is. Maar ik trof bij hem geen kritiek aan op het optreden van De Cock, die - wat ongereformeerd is - kinderen uit andere gemeenten doopte, menend dat de waarde van de doop afhangt van de rechtzinnigheid van de dominee die hem bedient. Ik trof in dit boek ook geen kritiek aan op het drijven van Brummelkamp te Hattem, die welbewust op een af scheiding aanstuurde en de gemeente aldaar liet breken op een punt waarop geen enkele afgescheiden kerk op dit moment nog de gemeente zou willen laten breken.

De Afscheiding is een minder verkwikkelijke zaak geweest dan de heer De Haas het laat voorkomen. Dat desondanks uit deze beweging flinke gereformeerde mannen en vrouwen zijn voortgekomen, blijft buiten geding. Ook ik kan veel waardering opbrengen voor mannen als Van Velzen, de latere Brummelkamp en Helenius de Cock, om over mannen als Bavinck, en anderen maar te zwijgen.

Wie het reilen en zeilen binnen de Afgescheiden kerken in de vorige eeuw in kort bestek wil doornemen, kan dit boekje gebruiken. Wie dieper en breder geïnformeerd wil worden, moet naar wat anders omzien.

K. Exalto

Ds. E. Koop: De Dordtse Leerregels dichterbij gebracht. Uitgeverij Van den Berg, Kampen, 191 blz., ƒ 17, 50.

De schrijver van dit boek is een emeritus-predikant van de vrijgemaakt Gereformeerde Kerken. De laatste gemeente die ds. Koop diende was die van Emmeloord.

In dit boek vindt men de Dordtse Leerregels in een nieuwe versie, vastgesteld op de Generale Synode van de Gereformeerde Kerken te Arnhem in 1981, en vervolgens een eenvoudige verklaring van dit belijdenisgeschrift, artikel voor artikel.

Het boek heeft de bedoeling, zoals de schrijver zelf zegt, om deze belijdenis dichter bij het kerkvolk te brengen. Het is dan ook geschreven met een grote waardering voor de Dordtse Leerregels.

Ds. Koop neemt het nadrukkelijk op voor de Gereformeerde leer der verkiezing, der particuliere genade, der verzoening door voldoening en der volharding der heiligen. Dit alles spreekt ons zeer aan. Bovendien ondersteunt ds. Koop telkens hetgeen in de Dordtse Leerregels beleden wordt met ettelijke bewijzen uit de Schrift. Het boek is, door zijn eenvoud, gemakkelijk te lezen. Brede en diepgaande theologische uiteenzettingen moet men er niet in zoeken. Zulk een werk over de Dordtse Leerregels zou nog eens geschreven moeten worden. Wie tevreden is met een eenvoudig maar betrouwbaar verhaal kan ik dit boek aanbevelen.

K. Exalto

W. de Greef: Calvijn en het Oude Testament, Uitgeverij Ton Bolland, Amsterdam 1984, 307 blz., ƒ 45, —.

Op deze studie over 'Calvijn en het Oude Testament' verwierf ds. W. de Greef zich op 15 maart jl. de doctorstitel aan de Rijksuniversiteit te Utrecht. Prof. dr. C. Graafland was zijn promotor.

De schrijver, geboren 27 september 1939, was achtereenvolgens predikant te Kamperveen, Pijnacker en Dokkum, en staat sinds 1981 te Amsterdam. Zijn proefschrift biedt, naar mijn gevoelen, een waardevolle aanvulling op de reeds bestaande Calvijn-literatuur. Het spreekt vanzelf, dat wie promoveert op een onderwerp uit Calvijns theologie vele dingen zeggen moet die al door anderen veel eerder zijn gezegd. Er is immers al zoveel over Calvijn geschreven. Des te meer waardering verdient het als men al lezend in zo'n proefschrift toch nog allerlei verrassingen opdoet. Wat blijkt Calvijns theologie breed en rijk te zijn geweest.

De schrijver oriënteert zich aan Calvijns Institutie, maar ook aan zijn commentaren; dat levert allerlei nuances op van hetgeen in de Institutie systematisch is uiteengezet. Het blijkt uit dit boek opnieuw hoe intensief Calvijn zich met de Schrift, en dus ook met het Oude Testament, heeft beziggehouden. Welk een groot en bekwaam exegeet hij is geweest! En toch hield hij tegelijk de grote lijnen van het Schriftgetuigenis in het oog.

En wat is hij ook, bij al zijn diepte en oorspronkelijkheid, eenvoudig geweest. Gelukkig heeft de schrijver van dit boek deze eenvoudigheid tot haar recht doen komen. Bijna ieder kan er mee uit de voeten, en dat wil wat zeggen voor een proefschrift.

Het is een mooi en rijk boek, in zekere zin ook een 'stichtelijk' boek, dat wij gaarne in veler handen zien. En predikanten kunnen er veel aan hebben bij hun preken. Zij preken toch immers ook uit het Oude Testament!

Of ik dan helemaal geen critiek heb? Zeker wel, maar ik wil niet dat zij afbreuk doet aan de waardering van deze studie.

Eén punt wil ik noemen, mede-omdat het zo actueel is. De schrijver laat duidelijk uitkomen, terecht, dat Calvijn de kerk, bestaande uit gelovige joden en heidenen ziet als in de plaats gekomen van het oude volk Israël. Ik citeer: De joden zijn vanwege hun ongeloof uitgestoten, wij nemen hun plaats in (198). Deze uitspraak en meer van dien aard zijn bij Calvijn meer dan eens aan­wezig. Ik begrijp niet, waarom dr. De Greef ze probeert af te zwakken. Hij houdt, naar mijn gevoelen te weinig rekening met Calvijns verkiezingsleer die alles doortrekt, ook zijn visie op het oude Israël en het huidige Joodse volk. Calvijn dacht langs de lijn der verkiezing, waarbij niet de algemene verkiezing (het verbond) het belangrijkste is, maar de bijzondere verkiezing, tot zaligheid. Zeker, Calvijn was een verbondstheoloog, maar nooit ten koste van de verkiezing! Al wat Calvijn aan positiefs zegt over het huidige Joodse volk, raakt het 'overblijfsel naar de verkiezing Gods'. De algemene verkiezing van Israël heeft voor hem afgedaan. Zó alleen zijn zijn bovengenoemde krasse uitspraken te verstaan. We doen er niet goed aan met die te verzwakken.

Nogmaals, ik wens deze studie in veler handen. En de schrijver, al is het laat, nog een hartelijke gelukwens met zijn promotie.

K. Exalto

Ruth Carter Stapleton: Het ervaren van innerlijke genezing, uitgave Kok, Kampen, 212 blz., ƒ 25, —.

Dit boek is uitgegeven in de serie Nieuw leven en een vertaling van The experience of inner healing, een Amerikaanse uitgave. Zoals de titel direct al doet vermoeden is het afkomstig uit de kring van gebedsgenezers. De inhoud laat dit ook heel duidelijk zien. In 12.hoofdstukken wordt het wonder van de genezende kracht aan de orde gesteld. Het gaat achtereenvolgens over de genezende kracht van de liefde, het geloof, de overgave, de vergeving, de schuldbelijdenis, de zelfaanvaarding, het loslaten, het hebben van een doel, het dienen, het luisteren, de tegenspoed en de eigen identiteit. Men zou bij het lezen van deze inhoud kunnen denken dat daarbij de genezende kracht van het Woord en de Heilige Geest gemist wordt, maar deze komt in elk hoofdstuk toch wel aan de orde. Ook wordt er vaak gesproken over de wondere kracht van Jezus. Elk hoofdstuk beschrijft dan één of meer gebeurtenissen waarin deze genezende kracht hulp bood en tot genezing leidde. Het is echt Amerikaans en door heel het boek is vooral het gevoelsleven het meest essentiële waar het om gaat. Het geloof gaat geheel op in het gevoel en de zelfwerkzaamheid van de mens. Het komt eigenlijk allemaal neer op wat de mens er van maakt en hoe de mens het ziet. De tendens van dit boek is samen te vatten in wat er staat op blz. 29: 'Maar het geloof van die jonge mensen stelde God in staat om mijn beschadigd geestelijk inzicht te genezen. Ik begon de dingen te zien, zoals God die ziet. En dat is wat geloof betekent: omstandigheden zien zoals God ze ziet: heel mooi, met liefde gevuld'. Als ik het goed begrepen heb, dan heb je de innerlijke genezing eigenlijk zelf in de hand. Door meditatie verdwijnen schrikbeelden uit het verleden en worden schuldgevoelens weggenomen. Door de goede daden in je leven word je steeds sterker in het geloof. 'Onder de meest therapeutische stappen die we kunnen zetten, hoort het elke dag iets voor iemand anders te doen, zonder dat we iemand vertellen wat we gedaan hebben' (blz. 156). De ware vernieuwing van.het innerlijke leven, de vernieuwing van het hart door de wedergeboorte, heb ik in dit boek gemist. Dat neemt niet weg dat er dingen in staan die wel aan het denken zetten. Vertrouwen we vaak niet te veel op medicijnen en geneeskundigen zonder daarbij te bedenken dat lichaam en geest niet te scheiden zijn, en de Heere er Zijn zegen over moet geven.tot genezing. Die genezing is dan zeker een vrucht van de kruisverdiensten van de Heere Jezus. Maar het gaat toch wel te ver als wij dan in degenen die ons helpen Christus zelf moeten zien, en je deze helpers aan moet spreken alsof zij Christus zijn (blz. 133). Dit is Christus uit de hemel neerhalen en al te menselijk denken van Hem. We kunnen dit moeilijk zien als werkzaamheden van het waarachtige geloof. Wie inzicht wil krijgen in het leven van hen die in gebedsgenezing hun heil zoeken, kan in dit boek goed terecht.

C. V. b. B.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen